Cần có định hướng thị trường cho ngành thép trong bối cảnh các nước gia tăng phòng vệ thương mại
Lo ngại rào cản thương mại từ các nước
Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), 4 tháng đầu năm 2018, các doanh nghiệp là thành viên của VSA đã sản xuất được 3.691.672 tấn thép thô. Trong đó, tiêu thụ đạt 3.858.953 tấn. Đối với thép thành phẩm các loại sản xuất đạt 7.594.534 tấn, tăng 23,1% so với cùng kỳ năm 2017, tăng 41,7% so với cùng kỳ năm 2016. Trong đó, tiêu thụ đạt 6.698.893 tấn, tăng 35,2% so với cùng kỳ năm 2017 và tăng 38,8% so với 4 tháng năm 2016; xuất khẩu đạt 1.568.826 tấn, tăng 47,7% so với cùng kỳ năm 2017.
Những con số trên cho thấy, thị trường thép nói chung và tăng trưởng xuất khẩu sản phẩm thép của các doanh nghiệp nói riêng vẫn duy trì ở mức độ khá. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, việc xuất khẩu vẫn tiếp tục gặp phải những khó khăn nhất định, bởi các nước đã và đang tiếp tục khởi xướng điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với các sản phẩm thép của Việt Nam.
Theo VSA, cuối năm 2017, Việt
Từ đầu năm 2018 đến nay, nhiều nước cũng đã khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp tự vệ đối với sản phẩm thép nhập khẩu. Theo Ủy ban Thương mại quốc tế Hoa Kỳ (USITC), tính đến tháng 04/2018, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã điều tra và áp dụng 437 lệnh áp thuế chống bán phá giá/chống trợ cấp, trong đó 225 lệnh là liên quan đến sản phẩm thép.
Bên cạnh các biện pháp phòng vệ thương mại, Hoa Kỳ đã sử dụng nhiều công cụ khác nhau để hạn chế nhập khẩu thép của Trung Quốc nói riêng và toàn thế giới nói chung. Điển hình trong số đó là, biện pháp hạn chế nhập khẩu thép, vì lý do an ninh quốc gia theo Mục 232 Đạo luật mở rộng thương mại với mức thuế 25% dành cho thép nhập khẩu từ tất cả các nước (trừ một số nước được miễn trừ).
Vào ngày 26/03/2018, Ủy ban châu Âu (EC) đã tự khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp tự vệ với thép nhập khẩu, với lý do lo ngại thép bị chặn khi vào Hoa Kỳ sẽ chuyển hướng sang thị trường các nước trong Liên minh châu Âu. Theo EC, trong giai đoạn 2013-2016, lượng thép nhập khẩu đã gia tăng tuyệt đối ở mức 65% và hiện tại vẫn duy trì ở mức cao; gia tăng tương đối từ 7,3% lên 11,6% so với sản xuất trong nước và từ 12,2% lên 17,6% về tiêu thụ trong nước. Việc gia tăng nhập khẩu một số sản phẩm thép vào EU xuất phát từ sự dư thừa công suất toàn cầu và các biện pháp phòng vệ thương mại áp dụng với thép từ các nước khác.
EC cũng cho rằng, sự gia tăng nhập khẩu này gây ra thiệt hại/đe dọa thiệt hại nghiêm trọng đối với ngành sản xuất của EU (thể hiện ở việc mất thị trường, giảm lợi nhuận ...).
Một số quốc gia khác, như: Canada, Ấn Độ, Thái Lan cũng đã đánh tiếng về khả năng áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với các sản phẩm thép để bảo vệ ngành sản xuất trong nước trước nguy cơ chuyển hướng thương mại do các biện pháp của Hoa Kỳ và EC.
Các nước trên thế giới đang gia tăng các biện pháp phòng vệ thương mại
Lý giải tình trạng nhiều nước gia tăng các biện pháp phòng vệ thương mại, trả lời trên Báo điện tử Công Thương, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết, theo Ủy ban Thép của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), lượng sản xuất thép thế giới đã tăng gấp đôi từ năm 2000 đến 2016 (từ 1,05 tỷ tấn đến 2,39 tỷ tấn). Công suất sản xuất thép trên thế giới trong năm 2015 đã vượt nhu cầu khoảng 700 triệu tấn và 800 triệu tấn trong năm 2016. Nguyên nhân được cho là do sự gia tăng sản xuất của Trung Quốc, theo đó năm 2006, nước này mới sản xuất 488 triệu tấn nhưng đến năm 2016 đã sản xuất 1,16 tỷ tấn thép.
Sự dư thừa công suất sản xuất thép đã tác động đáng kể đến ngành thép của các nước trên thế giới. Cụ thể: các cường quốc sản xuất thép đã gặp phải sự cạnh tranh khốc liệt từ thép của Trung Quốc với những lợi thế về giá, dẫn đến những thiệt hại của ngành sản xuất trong nước. Vấn đề này đã trở thành nội dung “nóng” tại các nghị trường thế giới và OECD đã tổ chức nhiều phiên họp để xử lý. Tuy nhiên, đến phiên họp gần đây nhất vào tháng 03/2018, OECD vẫn tiếp tục nhận định “dư thừa công suất” vẫn đang là một trong những trở ngại lớn nhất đối với ngành thép.
Giải pháp nào cho ngành thép Việt
Để bảo vệ thị trường trong nước, cũng như đẩy mạnh xuất khẩu, cần đặc biệt chú trọng công tác phòng vệ thương mại trong năm 2018. VSA cho biết, sẽ theo dõi tình hình nhập khẩu các sản phẩm thép trong nước đã sản xuất để cùng các doanh nghiệp đề xuất với cơ quan quản lý nhà nước áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại nhằm bảo vệ sản xuất thép trong nước. Đồng thời, VSA sẽ theo dõi diễn biến các vụ kiện của nước ngoài để cùng các doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước có các biện pháp phòng vệ tích cực, giảm thiểu thiệt hại.
Ngoài ra, để giúp ngành thép vượt qua các vụ kiện phòng vệ thương mại, cần thành lập nhóm nhân viên chuyên trách, cập nhật thông tin liên tục và đầy đủ, hợp tác với các nhà tư vấn luật chuyên nghiệp, đoàn kết phối hợp chặt chẽ với VSA và các doanh nghiệp trong ngành…
Tuy nhiên, để làm được điều này, trả lời trên Báo Nhân dân, ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSTEEL) kiến nghị, ngành thép rất cần tới sự hỗ trợ của Nhà nước. Trong đó, Nhà nước tập trung định hướng thị trường về thông tin sản phẩm, phát triển các ngành khác nhau, đề xuất chính sách khuyến khích và bảo hộ; đưa ra quy định mang tính khống chế về môi trường, hàng rào kỹ thuật, công nghệ…
Cơ quan quản lý nhà nước cần nâng cao chất lượng thống kê để thống kê đầy đủ, chính xác về thị trường có nhu cầu cần loại thép gì để nhà sản xuất có quyết định đầu tư đúng đắn. Mặt khác, doanh nghiệp cần đầu tư công nghệ tiên tiến, áp dụng biện pháp quản lý hiện đại để nâng cao năng lực cạnh tranh của thép sản xuất trong nước.
Trong khi đó, trả lời trên Thông tấn xã Việt Nam, ông Nguyễn Văn Sưa, Phó Chủ tịch VSA cho rằng, ngành thép cần tham gia xây dựng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và Tiêu chuẩn quốc gia về các sản phẩm thép. Bên cạnh đó, tham gia xây dựng các hàng rào kỹ thuật cũng như áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ sản xuất trong nước trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế càng ngày càng sâu rộng.
Còn theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh trả lời trên Báo Công Thương, để giúp ngành thép trong nước phát triển trong bối cảnh các nước tăng cường phòng vệ thương mại, cần có sự tham gia tích cực của cả Chính phủ và doanh nghiệp.
Về phía doanh nghiệp, cần tỉnh táo nhìn nhận bức tranh tổng thể để thấy việc tăng công suất, tăng đầu tư hướng đến xuất khẩu vào giai đoạn này là rất rủi ro. Nhìn chung, các doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng, xây dựng chiến lược kinh doanh thận trọng, đánh giá đầy đủ các rủi ro. Đặc biệt, không nên coi việc các nước áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với thép Trung Quốc là “cơ hội xuất khẩu” đối với thép Việt Nam.
Về phía Bộ Công Thương, Bộ sẽ tiếp tục tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp trong các vụ việc phòng vệ thương mại mà thép Việt
Tham khảo từ các nguồn:
http://bnews.vn/can-tiep-tuc-co-cac-bien-phap-phong-ve-ho-tro-nganh-thep/75045.html
http://baocongthuong.com.vn/phong-ve-thuong-mai-nganh-thep-bien-thach-thuc-thanh-co-hoi.html
http://baocongthuong.com.vn/nganh-thep-4-thang-san-xuat-tieu-thu-deu-tang-truong-kha.html
http://www.nhandan.com.vn/baothoinay/baothoinay-kinhte/item/35530802-nang-cao-nang-luc-canh-tranh-cua-nganh-thep.html
Bình luận