Giá sữa trẻ em ở Việt Nam cao hơn các nước ASEAN tới 60%

Trả lời các kiến nghị, quan ngại của các nhà đầu tư, hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài tại Diễn đàn Doanh nghiệp (VBF) giữa kỳ ngày 09/06 về việc Việt Nam quản lý giá sữa, ông Đinh Tiến Dũng, Bộ trưởng Bộ Tài chính, đã thẳng thắn nêu rõ, giá sữa Việt Nam hiện nay là “quá cao” so với các nước Đông Nam Á, có khi cao hơn tới 60%.

Cụ thể, theo ông Đinh Tiến Dũng, đúng là Việt Nam có quản lý giá sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi dù Việt Nam cam kết theo cơ chế thị trường, tôn trọng quyền tự định giá. Ông Dũng nhấn mạnh mặc dù đã hội nhập, thị trường sữa là thị trường mở nhưng thực tế giá sữa cho trẻ dưới 6 tuổi tại Việt Nam quá cao.

Cụ thể, theo ông Dũng, tính trung bình giá 1kg loại sữa này thì tất cả nhãn hàng sữa tại Việt Nam đều đang cao hơn các nước Đông Nam Á: cao hơn Thái Lan 14%, Philippines 24%, Malaysia 46%, Indonesia tới trên 60%.

“Thị trường mở, nhưng nhà kinh doanh sữa cần lý giải được điều này. Không thể có chênh lệch quá lớn như thế, trong khi thu nhập người dân Việt Nam chưa cao”, ông Dũng thẳng thắn nói.

Do vậy, đại diện ngành tài chính khẳng định, Nhà nước phải tham gia quản lý thị trường sữa là biện pháp hành chính “cực chẳng đã”, nhưng phải làm để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng, nhất là trẻ em dưới 6 tuổi (hiện có 10 triệu trẻ) là đối tượng đặc biệt quan tâm. Vì vậy, ông Dũng nói với các nhà doanh nghiệp, hiệp hội nước ngoài cần có giải pháp phù hợp đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng.

Trước đó, bà Sherry Boger, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam cho rằng, trong lĩnh vực sữa trẻ em, quyết định mới đây của Chính phủ trong việc kéo dài thời hạn hiệu lực của Quyết định 1079/QĐ-BTC, ngày 20/05/2014 về việc áp dụng các biện pháp bình ổn giá các sản phẩm sữa cho trẻ em từ 6 tuổi trở xuống thêm 18 tháng sẽ tiếp tục tác động tiêu cực đối với sự phát triển của ngành và các doanh nghiệp.

“Giá cả ở lĩnh vực này khá tương thích với giá thế giới và thị trường khá đa dạng và cạnh tranh. Quyết định này đi ngược lại tinh thần của Luật Giá 2012 cam kết tôn trọng quyền tự định giá và cạnh tranh của các doanh nghiệp, mâu thuẫn với quy định của WTO, nguyên tắc cạnh tranh TPP, thông lệ quốc tế, và mục tiêu hướng tới nền kinh tế thị trường của Việt Nam”, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam cho hay.

Mù mờ thông tin về quản lý giá sữa

Trước đó, ngay sau cuộc họp liên bộ về tình hình giá sữa sáng 04/03/2015, ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính khẳng định với báo giới: "Việc quản lý giá sữa từ trước tới nay được Bộ Tài chính làm rất nghiêm túc và quyết liệt, căn cứ vào Pháp lệnh Giá từ năm 2003 tới nay".

Tuy nhiên, trong một cuộc trao đổi cuối tuần trước về vấn đề này, các lãnh đạo của Cục Quản lý giá lại cho hay, không nắm được nhiều thông tin về thị trường sữa.

Chẳng hạn như, trả lời câu hỏi về thị phần của các doanh nghiệp sữa trên thị trường, ông Tuấn cho biết: "Hiện nay, chúng tôi chưa thống kê hết được có bao nhiêu công ty kinh doanh sữa trên cả nước. Chúng tôi chỉ quản lý việc kê khai giá ở 6 công ty sữa song, chúng tôi cũng chưa có một số liệu nào đánh giá 6 công ty này thực chất chiếm bao nhiêu thị phần. Còn cảm nhận qua doanh số, theo báo cáo của doanh nghiệp thì thị phần của họ chiếm khoảng 60% trên cả nước".

Ông Tuấn lưu ý rằng, “muốn nắm rõ thị phần doanh nghiệp sữa thì phải hỏi cơ quan cấp phép đăng ký kinh doanh”.

Trước đây, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương từng công bố báo cáo cạnh tranh về ngành sữa ở Việt Nam, song ông Tuấn cho rằng, nghiên cứu này chưa chính xác, vì không nêu rõ các so sánh về dòng sữa cụ thể. Một doanh nghiệp sữa có thể có tới 30 dòng hàng sữa khác nhau.

Một thông tin quan trọng hơn, đó là kết quả thanh tra, kiểm tra về vi phạm các doanh nghiệp sữa vào cuối năm ngoái, ông Tuấn cũng nhấn mạnh đó là lĩnh vực của thanh tra và lực lượng quản lý thị trường. Vậy nên, ông không có thông tin để trả lời.

Thậm chỉ, ngay cả việc xác minh Nestle hay Friesland Campina có tùy tiện tăng giá sữa khi đang giải trình chưa xong với Cục Quản lý giá hay không, thì cũng là việc của thanh tra, của quản lý thị trường.

Dường như, cơ quan này chỉ quan tâm việc, doanh nghiệp đã kê khai khi điều chỉnh giá, còn thực tế, doanh nghiệp thực thi đúng sai thế nào, còn lại... không phải việc của Cục.

Khi có quá nhiều thứ không biết, không nắm rõ về thị trường sữa như vậy, dư luận có quyền đặt câu hỏi: 'Liệu việc quản lý giá sữa sẽ thực thi thế nào, có quá lỏng lẻo và sát với thực tế không?"

Trước câu chuyện này, các chuyên gia kinh tế cho rằng, cách trả lời như vậy gây cho nhiều người cảm giác thiếu trách nhiệm. Tuy nhiên, cái gốc vấn đề ở đây là vấn đề phân công quản lý giữa các cơ quan nhà nước với nhau.

Giá thì không thể trách rời vấn đề thị trường. Việc quản lý giá cũng không thể tách rời việc quản lý thị trường được. Trong khi đó, quản lý thị trường là thuộc trách nhiệm Bộ Công Thương, Bộ Tài chính chỉ quản về giá.

Rõ ràng 2 bộ phận là quản lý giá và quản lý thị trường không thể tách rời, nhưng lại được phân công ở 2 bộ khác nhau. Đây là bất cập từ rất lâu mà đến nay, không khắc phục được. Vì thế, khi có chuyện, các bên có thể đổ lỗi cho nhau, hoặc nói rằng, không có thông tin./.