Theo Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso), ngành Da giày có một năm phát triển ổn định. Năm 2015, Ngành hoàn thành sớm kế hoạch xuất khẩu 14,5 tỷ USD. Tất cả các thị trường, trong đó có thị trường xuất khẩu truyền thống, như: Mỹ, EU, Nhật Bản… tốc độ tăng trưởng tốt. Đặc biệt, xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc tăng trưởng vượt bậc, đạt khoảng 600 triệu USD.

Giày dép Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc tăng mạnh là do chi phí nhân công của quốc gia này tăng cao. Ngoài ra, đồng Nhân dân tệ phá giá cũng tạo sức ép cho doanh nghiệp sản xuất gia công tại Trung Quốc. Do đó, nhiều nhà đầu tư đã chuyển dịch sản xuất giày dép, chủ yếu là giày thể thao, giày vải, giày da sang Việt Nam và nhập khẩu ngược trở lại Trung Quốc.

Bên cạnh đó, năm 2015, cùng với xu hướng chuyển dịch sản xuất về vùng nông thôn nhằm tận dụng nguồn lao động, quy mô sản xuất, sản lượng của ngành đã tăng nhanh. Thu hút đầu tư nước ngoài nhộn nhịp. Nhiều doanh nghiệp Nhật Bản, Đài Loan đổ vốn xây dựng nhà xưởng sản xuất với quy mô lớn.

Lefaso cho rằng, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) đã ký kết, Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) sắp thông qua, AEC chính thức có hiệu lực vào ngày 31/12/2015… là những yếu tố tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của ngành Da giày.

Cụ thể: khi EVFTA có hiệu lực cũng là thời điểm Việt Nam kết thúc thời gian được hưởng ưu đãi theo Quy chế GSP. Từ năm 2014, khi được hưởng ưu đãi GSP xuất khẩu giày dép của Việt Nam vào EU đã tăng trưởng tới 20%. EVFTA hấp dẫn hơn với đa phần các dòng thuế giảm về 0%, tạo đà tốt hơn cho xuất khẩu giày dép vào EU, mức tăng trưởng dự kiến khoảng 20%-30%.

Nhìn chung, các FTA sẽ tạo lợi thế cho xuất khẩu giày dép tại các thị trường lớn, như: Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc bởi các cam kết cắt giảm thuế quan và các hàng rào bảo hộ. Khi xuất khẩu giày dép sang các thị trường tiếp tục tăng trưởng, nghĩa là giày dép Việt Nam đã được các thị trường này ưa chuộng và khi mà giá cạnh tranh giảm xuống, cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu sẽ lớn hơn rất nhiều.

Bên cạnh đó, theo lộ trình giảm thuế của Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), cuối năm 2015, thuế suất đối với sản phẩm giày dép của Việt Nam vào Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) sẽ về 0%. Điều này giúp tạo cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu tại khu vực có địa lý gần gũi với Việt Nam cũng như có triển vọng hợp tác phát triển nguồn nguyên phụ liệu cho ngành da giày Việt Nam.

Với những cơ hội lớn mở ra, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của ngành năm 2016 dự kiến sẽ đạt 15%-20% so với năm 2015.

Các FTA mang lại cơ hội lớn cho xuất khẩu giày dép, nhưng cũng tạo sức ép không nhỏ lên doanh nghiệp. Ngay trong năm 2015, thị trường xuất khẩu giày dép lớn của Việt Nam đã dựng một loạt hàng rào phi thuế quan, như: Thay đổi đạo luật REACH, tiêu chuẩn về formaldehyd và azo cho sản phẩm da thuộc của EU, yêu cầu về trách nhiệm xã hội… Hàng rào phi thuế quan này sẽ tiếp tục gây khó cho các doanh nghiệp.

Năm 2016, doanh nghiệp trong nước sẽ phải đóng phí bảo hiểm theo mức lương thực trả cho người lao động; chi phí logictics, phụ phí về tàu cảng cũng tăng, sự thay đổi trong việc kê khai hải quan điện tử… cũng là những trở ngại không nhỏ.

Để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua những khó khăn, Lefaso sẽ cập nhật sự thay đổi trong chính sách, quy định mới, cung cấp kịp thời cho doanh nghiệp; hỗ trợ doanh nghiệp tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, phát triển thị trường; tổ chức đào tạo và kết nối doanh nghiệp với các tổ chức tín dụng để mở rộng sản xuất, kinh doanh.

Ngoài ra, chính các doanh nghiệp cũng cần đầu tư về công nghệ để có thể sản xuất được các sản phẩm chất lượng cao, đa dạng về kiểu dáng, mẫu mã và phải xây dựng được thương hiệu quốc tế của mình, đảm bảo sự phát triển bền vững trong dài hạn./.