Hàng ngàn người châu Âu biểu tình vì thép Trung Quốc

Tờ New York Times đưa tin, ngày 15/02 vừa qua, hàng nghìn công nhân ngành thép đến từ Anh, Pháp và nhiều nước châu Âu đã tập trung biểu tình tại Brussels - Bỉ, nơi đặt trụ sở của Liên Hiệp châu Âu (EU) nhằm đưa ra đề nghị có thêm biện pháp ngăn chặn sự tràn ngập hàng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc.

Hơn 5.000 người biểu tình xuống đường, yêu cầu xem xét kỹ về việc công nhận Trung Quốc là nền kinh tế thị trường, sau 15 năm nước này gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Những người làm việc trong ngành thép châu Âu lo ngại, nếu công nhận Trung Quốc là nền kinh tế thị trường thì đây sẽ là cơ hội để các sản phẩm thép với giá thấp xâm nhập vào châu Âu. Điều này cũng gây lo ngại ảnh hưởng tới việc làm của hàng trăm nghìn người lao động trong ngành và gây thiệt hại hàng trăm tỷ euro doanh thu.

Chủ tịch Uỷ ban Điều hành ngành công nghiệp thép châu Âu cho rằng, việc tăng nhập khẩu thép của Trung Quốc sẽ làm suy yếu các nỗ lực toàn cầu để giảm lượng khí thải carbon vì nhiều thép của Trung Quốc được sản xuất với công nghệ sử dụng điện đốt than.

Trước đó, ngày 12/02, Ủy ban châu Âu cũng mở 03 cuộc điều tra chống bán phá giá các sản phẩm thép của Trung Quốc và dự kiến áp thuế mới cho một số sản phẩm thép từ Trung Quốc. Theo bà Elzbieta Bienkowska, Ủy viên Hiệp hội thép châu Âu, có một con số kỷ lục của các biện pháp phòng vệ thương mại đối với thép Trung Quốc được áp dụng tại chỗ và các nhà hoạch định chính sách sẽ áp đặt nhiều hơn nếu thích hợp.

Doanh nghiệp Việt "chia rẽ" vì thép giá rẻ từ Trung Quốc

Cuối năm 2015, có 04 doanh nghiệp lớn của ngành thép gồm: Công ty cổ phần Thép Hoà Phát (HPG), Công ty TNHH MTV Thép Miền Nam, Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên và Công ty cổ phần Thép Việt Ý đã đệ đơn đề xuất tăng thuế nhập khẩu lên 45% với phôi thép và 33% với thép dài nhập khẩu vào Việt Nam.

Nguyên nhân khiến 4 doanh nghiệp đề nghị điều tra áp dụng biện pháp tự vệ là bởi có sự gia tăng đột biến về nhập khẩu phôi thép và thép dài khiến lợi nhuận sụt giảm mạnh. Theo Hiệp hội Thép, lượng phôi thép nhập khẩu đã tăng từ 466 nghìn tấn năm 2012 lên 1,5 triệu tấn vào năm 2015. Thép dài nhập khẩu đã tăng từ 387 nghìn tấn năm 2012 lên 1,2 triệu tấn năm 2015.

Ngày 25/12/2015, Bộ Công Thương đã tiến hành điều tra áp dụng biện pháp tự vệ với mặt hàng phôi thép và thép dài nhập khẩu.

Tuy nhiên, sau khi Bộ Công Thương ra quyết định về việc điều tra áp dụng biện pháp tự vệ đối với sản phẩm phôi thép và thép dài nhập khẩu vào thị trường Việt Nam, vừa qua, 6 doanh nghiệp ngành thép đã cùng ký tên trong một kiến nghị gửi tới Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính đề nghị không áp dụng biện pháp tự vệ đối với mặt hàng phôi thép nhập khẩu.

Dẫn lời ông Nguyễn Văn Sưa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép (VSA) trên Báo Tuổi trẻ điện tử khi bình luận về động thái phản đối này của một số doanh nghiệp thì, các doanh nghiệp này đều làm cán thép chứ không sản xuất thép từ đầu nguồn, tức họ không làm phôi hoặc đã dừng sản xuất phôi để chuyển sang nhập khẩu. Do đó, nếu Việt Nam áp biện pháp tự vệ, các doanh nghiệp này sẽ không nhập được phôi giá rẻ nữa.

Cũng theo ông Sưa, việc đưa lý do giá thép trong nước sẽ tăng nếu Việt Nam áp dụng các biện pháp tự vệ cũng không thật sự thuyết phục bởi khi thép thế giới giảm, giá thép trong nước cũng giảm theo. Trong khi đó, nếu không áp dụng biện pháp tự vệ, có thể giá thép trong nước sẽ thấp hơn nhưng chỉ ngắn hạn. Còn về lâu dài, khi các doanh nghiệp thép Việt Nam sẽ “chết”, ai dám khẳng định thép nhập khẩu không tăng giá để bù lại?

Chậm tự vệ, về lâu dài, ngành thép Việt Nam sẽ thiệt hại lớn

Dẫn lời Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải trên Báo điện tử VOV, đến nay, Việt Nam vẫn chưa sử dụng những công cụ mà Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho phép để có thể ngăn chặn được dòng thép nhập khẩu này. Trong khi với hiện tượng này, Việt Nam hoàn toàn có thể được phép áp dụng các biện pháp để ngăn chặn khi có 2 biểu hiện: Việc nhập khẩu gia tăng đột biến; nhập khẩu gia tăng đột biến đã trực tiếp ảnh hưởng đến quá trình sản xuất trong nước.

Ông Hải cho biết, sở dĩ Việt Nam chưa áp dụng các biện pháp ngăn chặn là do hiện nay ngành thép đang tồn tại nhiều đối tượng: Có đối tượng chỉ sản xuất phôi thép, có đối tượng cần nhập khẩu thép hoặc sử dụng phôi thép đó để luyện, cán ra những sản phẩm khác nhau, thậm chí có đối tượng chỉ đơn thuần làm thương mại đối với mặt hàng thép nhập khẩu giá rẻ và bán ra giá cao.

Theo Hiệp hội Thép (VSA), trong năm 2015, VN nhập gần 1,9 triệu tấn phôi thép các loại, trị giá khoảng 637 triệu USD, trong đó phôi thép nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm đến 66% lượng nhập và 63% về mặt giá trị, tăng đến 67% so với năm trước đó.

Theo VSA, với giá nhập khẩu bình quân 320 USD/tấn của năm 2015, sau khi trừ các chi phí liên quan, phôi thép nhập từ Trung Quốc về tới các nhà máy sản xuất trong nước rẻ hơn mua phôi thép sản xuất trong nước ít nhất 2 triệu đồng/tấn. Đây là lý do chính khiến các doanh nghiệp nhập khẩu phôi thép không muốn đưa phôi thép vào diện bị điều tra thuế.

Ở góc độ cơ quan quản lý nhà nước, ông Hải cho rằng, tới đây Bộ Công Thương sẽ có những nhận thức đầy đủ về sự việc và quyết định trong trường hợp nào, thời gian nào có thể can thiệp và can thiệp bằng hình thức nào để có thể đáp ứng được những lợi ích tối đa cũng như giảm thiểu đa số những khó khăn chung cho cộng đồng doanh nghiệp.

Trong khi đó, đứng ở phía cơ quan nghiên cứu về kinh tế vĩ mô, bà Nguyễn Minh Thảo, Phó ban môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương), cũng cảnh báo khi thuế giảm nhờ hội nhập, nhiều doanh nghiệp trong nước cũng như FDI đã không sản xuất nữa mà chủ yếu đi nhập khẩu rồi bán, hoặc chỉ gia công chút ít.

“Nếu cứ để như vậy, nguy cơ Việt nam lệ thuộc tới hai lần, thứ nhất là sản xuất trong nước bị bóp chết, mất công nghệ, mất việc làm, phải nhập khẩu. Thứ hai là từ việc phải nhập khẩu sẽ tiến tới lệ thuộc kinh tế”, bà Thảo nói,

Bà Thảo cũng đề nghị, cần nghiên cứu các nước đã áp dụng biện pháp phòng vệ với thép Trung Quốc để tránh những thiệt hại cho ngành thép nói riêng và nền kinh tế nói chung.

Dẫn lời ông Hồ Nghĩa Dũng, Chủ tịch VSA, trên Báo Tuổi trẻ điện tử, cũng cho biết vừa ký văn bản trả lời sáu doanh nghiệp phản đối việc áp dụng biện pháp tự vệ theo hướng VSA ủng hộ việc phát triển ngành thép đồng bộ, khép kín và vững mạnh thật sự “chứ không phải ngành thép đi gia công”.

Việc áp dụng biện pháp tự vệ, theo ông Dũng, là phù hợp thông lệ quốc tế, bảo vệ lợi ích chung của toàn ngành chứ không riêng cho doanh nghiệp nào./.

Tham khảo từ các nguồn:

http://www.vietnamplus.vn/eu-dieu-tra-chong-pha-gia-doi-voi-thep-nhap-khau-tu-trung-quoc/370893.vnp

http://vov.vn/kinh-te/doanh-nghiep/thep-nhap-khau-gia-re-dang-khien-ke-khoc-nguoi-cuoi-480501.vov

http://tuoitre.vn/tin/kinh-te/20160219/cham-tu-ve-nhieu-doanh-nghiep-thep-se-pha-san/1053712.html