Áp lực cân đối nguồn vốn đầu tư công trung hạn trong 2 năm 2019-2020 là rất lớn
Chiều 15/10, dưới sự điều khiển của Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về Báo cáo đánh giá giữa kỳ thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 – 2020.
Tỷ trọng đầu tư công trên GDP dịch chuyển tích cực
Báo cáo tóm tắt đánh giá giữa kỳ thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 -2020, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, tỷ trọng đầu tư công trên GDP dịch chuyển tích cực, phù hợp với các mục tiêu về cơ cấu lại đầu tư công đã đề ra.
Cụ thể, tính đến năm 2017, tỷ trọng vốn đầu tư của nhà nước giảm xuống còn 34,8% so với tổng đầu tư toàn xã hội. Cơ cấu vốn đầu tư công dịch chuyển theo hướng phù hợp hơn với các định hướng đầu tư trong giai đoạn 2016-2020, trong đó, cơ cấu đầu tư các ngành giáo dục và đào tạo, khoa học, công nghệ, y tế, nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản, lĩnh vực hạ tầng chiếm tỷ trọng ngày càng cao.
Hiệu quả đầu tư toàn nền kinh tế bước đầu tăng lên, việc sử dụng vốn đầu tư xã hội nói chung và đầu tư công nói riêng được cải thiện…
Trình bày Báo cáo thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho thấy, qua 3 năm thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn các cấp, các ngành đã nhận thức rõ hơn trách nhiệm trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng vốn đầu tư công, giám sát chặt chẽ, công khai và minh bạch hơn, góp phần hạn chế đầu tư dàn trải, tùy tiện.
Việc thực hiện mục tiêu cơ cấu lại và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công đã đạt được kết quả bước đầu khá tích cực. Cơ cấu đầu tư giữa các ngành, lĩnh vực được điều chỉnh phù hợp hơn. Việc bố trí, phân bổ vốn đã ưu tiên cho các vùng khó khăn, tỷ lệ nguồn vốn ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu đối với những vùng khó khăn chiếm gần 50% tổng nguồn vốn ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu cho các địa phương.
Việc phân bổ vốn cơ bản tuân thủ nguyên tắc, tiêu chí, định mức và thực hiện theo từng thứ tự ưu tiên, khắc phục dần tình trạng không cân đối được nguồn vốn, bị động, đầu tư cắt khúc, số lượng dự án khởi công mới giảm mạnh; cơ bản xử lý dứt điểm nợ đọng xây dựng cơ bản, dành số vốn đáng kể để thanh toán vốn ứng trước.
Tỷ lệ giải ngân trong năm 2016, 2017 thấp, nhất là nguồn trái phiếu chính phủ
Song, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế
Báo cáo thẩm tra cũng chỉ rõ những tồn tại. Đó là, việc xác định danh mục các dự án đầu tư công theo thứ thự ưu tiên còn nhiều vướng mắc. Các tiêu chí chưa được hướng dẫn cụ thể, nhất là lựa chọn các dự án đầu tư khởi công dẫn đến còn tình trạng đầu tư dàn trải, dở dang. Việc hoàn thiện các thủ tục đầu tư, giao kế hoạch vốn trung hạn quá chậm, chưa bảo đảm tính ổn định, giao vốn nhiều đợt, kéo dài thời gian giao vốn, ảnh hưởng tiến độ thực hiện để giải ngân vốn và hiệu quả nguồn vốn đầu tư. Tỷ lệ giải ngân trong năm 2016, 2017 thấp, nhất là nguồn trái phiếu chính phủ.
Nhiều chương trình mục tiêu dự kiến phải kéo dài thời gian thực hiện sang giai đoạn sau, tỷ lệ giao vốn các chương trình mục tiêu thấp.
“Việc xây dựng kế hoạch, danh mục đối với nguồn vốn ODA trong một số trường hợp chưa bảo đảm tính chính xác, nhiều dự án chưa được bố trí đủ nguồn vốn đối ứng, chưa bao quát được hết các hiệp định đã ký kết, chưa tổng hợp đầy đủ số dự án, chưa tính toán, cân đối hợp lý giữa nhu cầu vay và khả năng trả nợ, dẫn đến vượt mức trần 300.000 tỷ vốn ODA”, báo cáo thẩm tra cho biết.
Một số dự án quan trọng quốc gia đã được Quốc hội bố trí vốn nhưng tiến độ triển khai chậm, một số công trình phải điều chỉnh tổng mức đầu tư quá lớn, ảnh hưởng đến cân đối nguồn lực, hiệu quả đầu tư vốn.
Khả năng phải chuyển một phần vốn 2016-2020 sang giai đoạn sau
Báo cáo thẩm tra cũng xác định, do tiến độ phân bổ, giao kế hoạch vốn chậm, áp lực cân đối nguồn vốn trong 2 năm còn lại là rất lớn, khó có khả năng hoàn thành kế hoạch đặt ra và sẽ phải chuyển một phần vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 sang giai đoạn sau.
Vì thế, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị việc phân bổ phải đảm bảo các nguyên tắc: cân đối được nguồn lực toàn giai đoạn, tuyệt đối không để vượt trần 2.000.000 tỷ đồng, giữ vững bội chi, an toàn nợ công.
Đồng thời, phải tuân thủ đúng Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các văn bản pháp luật có liên quan về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 về nguyên tắc, điều kiện, tiêu chí, thứ tự ưu tiên trong phân bổ, theo đó ưu tiên cho thanh toán dứt điểm nợ xây dựng cơ bản phát sinh trước 31/12/2014. Tập trung cho các công trình đang thực hiện dở dang, thiếu vốn nhằm hoàn thành dứt điểm, đưa vào sử dụng, tránh kéo dài thời gian thực hiện, gây lãng phí; cân đối cho các dự án ODA đã ký kết được hưởng lãi suất ưu đãi.
Bên cạnh đó, Ủy ban Tài chính – Ngân sách nhấn mạnh yêu cầu, cần ưu tiên cho những dự án thực sự cấp bách, phải khắc phục được tính dàn trải, thiếu trọng tâm, trọng điểm, đặc biệt tại những địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn…/.
Bình luận