Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng

Thu ngân sách vượt so với dự toán với tỷ lệ khá cao

Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, với quyết tâm cao, ngành Tài chính đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2018, góp phần thực hiện thắng lợi, toàn diện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội.

Trong đó, nổi bật là công tác điều hành thu, chi NSNN được thực hiện chủ động, đảm bảo chặt chẽ, kỷ luật, kỷ cương, kết hợp hài hòa với chính sách tiền tệ và các chính sách kinh tế khác đã góp phần quan trọng vào việc cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững theo Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội.

Năm 2018, thu ngân sách vượt so với dự toán với tỷ lệ khá cao so với nhiều năm gần đây. Đến hết 31/12/2018, thu cân đối NSNN ước đạt 1.422,7 nghìn tỷ đồng, vượt 103,5 nghìn tỷ đồng (tăng 7,8%) so dự toán (trong đó, thu ngân sách Trung ương vượt 4,3%, thu ngân sách địa phương vượt 12,5% so dự toán), tăng 64,3 nghìn tỷ đồng so báo cáo Quốc hội, tỷ lệ động viên đạt 25,7% GDP, riêng thuế và phí đạt 21,1% GDP (mục tiêu giai đoạn 2016-2020 tương ứng là 23,5% GDP và 21% GDP).

Nhờ thu ngân sách đạt khá, các nhiệm vụ chi ngân sách cũng được đảm bảo theo dự toán, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ kinh tế, chính trị của các đơn vị sử dụng ngân sách và có thêm nguồn lực xử lý kịp thời các nhiệm vụ quan trọng, cấp bách phát sinh về đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội, khắc phục hậu quả thiên tai, đảm bảo an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh.

Cơ cấu chi ngân sách chuyển dịch tích cực, tỷ trọng chi đầu tư phát triển đạt trên 27% (mục tiêu giai đoạn 2016-2020, chi thường xuyên dưới 62% tổng chi NSNN).

Dự phòng ngân sách các cấp được sử dụng đúng mục đích, đúng quy định; trong đó, ngân sách Trung ương đã sử dụng trên 2,5 nghìn tỷ đồng dự phòng để hỗ trợ các địa phương khắc phục hậu quả bão, lụt, hỗ trợ giống khôi phục sản xuất sau thiên tai. Xuất cấp trên 122,4 nghìn tấn gạo dự trữ quốc gia để cứu đói, cứu trợ cho nhân dân, hỗ trợ học sinh vùng khó khăn.

Bội chi NSNN năm 2018 ước dưới 3,6% GDP thực hiện (dự toán 3,7% GDP); nợ công dưới 61% GDP. Công tác quản lý nợ công có tiến bộ, thời hạn khoản vay được kéo dài, lãi suất theo xu hướng hạ thấp, hạn chế tác động của các rủi ro.

Năm 2018, Bộ Tài chính đã cắt giảm được 536 đầu mối

Tại Hội nghị, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng đã thông tin về các kết quả trong công tác xây dựng thể chế, sắp xếp tổ chức bộ máy, cải cách hành chính của Bộ Tài chính.

Bộ trưởng cho biết, trong năm 2018, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội cho ý kiến 01 dự án luật; trình Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành 02 nghị quyết; trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ 48 đề án (gồm: 01 nghị quyết, 25 nghị định, 10 quyết định và 12 đề án khác); ban hành theo thẩm quyền 130 thông tư.

Cũng trong năm 2018, Bộ Tài chính đã hoàn thành 85/85 nhiệm vụ cải cách hành chính theo kế hoạch năm; đã bãi bỏ 18 thủ tục hành chính trong tổng số 166 thủ tục cần rà soát bãi bỏ (chiếm 10,8%) và đơn giản hoá đối với 111 thủ tục trong tổng số 139 thủ tục cần rà soát đơn giản hóa (chiếm 79,9%); thực hiện cắt giảm và đơn giản hóa 117/190 điều kiện kinh doanh thuộc phạm vi quản lý (đạt 61,6%).

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đã tập trung chỉ đạo tiếp tục mở rộng ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa trong lĩnh vực tài chính; nâng cao chất lượng khai thuế điện tử, nộp thuế điện tử, mở rộng diện hoàn thuế điện tử; tăng cường kết nối thông tin nộp thuế điện tử giữa các cơ quan thuế, hải quan, kho bạc và các ngân hàng thương mại, tạo thuận lợi, giảm thời gian, chi phí giao dịch hành chính cho doanh nghiệp.

Cơ quan Hải quan đã cung cấp dịch vụ công trực tuyến tối thiểu đạt mức độ 3 đối với 173/183 thủ tục hành chính. Có 12/14 bộ, ngành tham gia kết nối với 145/284 thủ tục hành chính được thực hiện qua cơ chế một cửa quốc gia, cơ chế một cửa ASEAN; số lượng hàng hóa xuất nhập khẩu phải kiểm tra chuyên ngành giảm 6% (từ 82.760 xuống còn 77.736 mặt hàng) so với quý II năm 2015 (mục tiêu giảm 50%).

Về công tác sắp xếp lại tổ chức bộ máy, biên chế, năm 2018, Bộ Tài chính đã thực hiện cắt giảm chỉ tiêu biên chế công chức 4,7% so chỉ tiêu được giao năm 2015.

Bên cạnh đó, tích cực triển khai các Nghị quyết số 18, 19 của Hội nghị TW 6 (khóa XII), trong năm 2018, Bộ Tài chính đã cắt giảm được 536 đầu mối, trong đó 5 đơn vị cấp phòng và tương đương thuộc các vụ/cục thuộc cơ quan Bộ; 3 cấp phòng thuộc đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ; 25 đơn vị cấp phòng thuộc cơ quan tổng cục; 67 đơn vị cấp chi cục và tương đương; 436 đơn vị cấp tổ (đội) tại địa phương.

Duy trì sự phát triển ổn định của các thị trường tài chính

Đối với thị trường chứng khoán, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ Đề án hợp nhất 2 Sở giao dịch chứng khoán; đang tập trung hoàn thiện Đề án cơ cấu lại thị trường chứng khoán và bảo hiểm giai đoạn 2018-2020 và định hướng đến năm 2025. Triển khai các giải pháp phát triển thị trường, đa dạng hóa các nhà đầu tư, thu hút nhà đầu tư nước ngoài. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý kịp thời các vi phạm.

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán có nhiều biến động, hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam nhìn chung ổn định.

Tính đến ngày 28/12/2018, mức vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 3,9 triệu tỷ đồng, tăng 12,7% so với cuối năm 2017, tương đương 79% GDP năm 2017 và tương đương với 72% GDP năm 2018, vượt chỉ tiêu đặt ra trong Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2020.

Thị trường chứng khoán Việt Nam dần trở thành kênh dẫn vốn quan trọng cho nền kinh tế.

Thị trường bảo hiểm tiếp tục phát triển. Hiện nay có 64 doanh nghiệp hoạt động kinh doanh bảo hiểm, trong đó có 30 doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, 18 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, 2 doanh nghiệp tái bảo hiểm, 14 doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.

Năm 2018, tổng doanh thu phí bảo hiểm ước tăng 24%, tổng giá trị tài sản của các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm tăng 21,1%, vốn đầu tư trở lại nền kinh tế tăng 29,5% so với năm 2017.

Về tái cơ cấu DNNN, năm 2018, có 19 doanh nghiệp được phê duyệt phương án tái cơ cấu, 15/85 doanh nghiệp được phê duyệt phương án cổ phần hóa; 21 doanh nghiệp thực hiện bán cổ phần lần đầu. Các tập đoàn, tổng công ty đã thực hiện đấu giá cổ phần, thoái vốn thu về cho nhà nước gần 40 nghìn tỷ đồng.

Tính đến 31/12/2018, dư nợ công đã xuống dưới 61% GDP

Trong năm vừa qua, Bộ Tài chính đã ban hành kế hoạch hành động của ngành với 166 nhiệm vụ và đề án để thực hiện Nghị quyết 07 của Bộ Chính trị về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn.

Cụ thể, kỳ hạn phát hành trái phiếu Chính phủ bình quân năm 2018 là 12,63 năm với mức lãi suất bình quân khoảng 4,67%. Nếu so với mức lãi suất trái phiếu Chính phủ năm 2017, lãi suất năm nay đã giảm 1,31 điểm %. Nhà đầu tư trái phiếu Chính phủ cũng được đa dạng hơn với tỷ trọng nắm giữ trái phiếu của ngân hàng thương mại từ 78% cuối năm 2016, giảm xuống còn 53,1% hiện nay.

Theo báo cáo của Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, Chính phủ bảo lãnh, kiểm soát chặt chẽ bội chi và vay nợ của ngân sách địa phương. Tính đến 31/12/2018, dư nợ công đã xuống dưới 61% GDP, dư nợ Chính phủ xuống dưới 52% GDP, dư nợ vay nước ngoài của quốc gia đạt khoảng 49,7% GDP, trong phạm vi Quốc hội cho phép. So với tỷ lệ nợ công vào cuối năm 2017 trước đó, tỷ lệ này đã giảm rõ rệt.

Về công tác thanh tra, kiểm tra tài chính - ngân sách, năm 2018, Bộ Tài chính đã thực hiện 98,66 nghìn cuộc thanh tra, kiểm tra, qua đó kiến nghị xử lý 64,74 nghìn tỷ đồng, gồm: xử lý về tài chính trên 23,14 nghìn tỷ đồng, riêng kiến nghị thu vào NSNN là 17,94 nghìn tỷ đồng, đã thực hiện thu ngân sách 16,6 nghìn tỷ đồng; xử phạt vi phạm hành chính 4,2 nghìn tỷ đồng; giảm lỗ 37,4 nghìn tỷ đồng.

Thủ tướng nêu rõ, công tác hoàn thiện thể chế, pháp luật, cải cách hành chính của một số mặt chuyển biến còn chậm

Vẫn còn tình trạng "trên nóng, dưới lạnh", “tham nhũng vặt”, chi phí không chính thức

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng đánh giá cao Bộ Tài chính về khâu phối hợp với các bộ, ngành, địa phương trong thực hiện nhiệm vụ. Đây là nguyên nhân thành công.

Tuy nhiên, Thủ tướng nêu rõ, công tác hoàn thiện thể chế, pháp luật, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của một số mặt chuyển biến còn chậm, thiếu đồng bộ. Các chính sách không ổn định, hay sửa đổi, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.

Thủ tướng lấy ví dụ, “người ta hay nói, phải chăng chính sách tài chính đang kìm hãm sự phát triển của nông nghiệp như một số ý kiến đại biểu thảo luận trong tổng kết 10 năm Nghị quyết Trung ương về tam nông vừa qua. Người ta hỏi tại sao thông tư của Bộ Tài chính quy định một con bò do các trang trại chăn nuôi bán cho doanh nghiệp hoặc HTX thì không phải chịu thuế VAT nhưng bán cho cá nhân thì chịu thuế VAT 5%, trong khi luật và nghị định của Chính phủ không quy định điều này”.

"Hay người ta hỏi một ý là người dân thuê mặt nước nuôi trồng thủy hải sản trong đê thì phải chịu thuế nhưng thuê mặt nước ngoài đê lại được miễn thuế, thậm chí cho thuê lại để kiếm lời như cử tri huyện Tiên Lãng, Hải Phòng đã nêu với chúng tôi”.

Thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính cần nhất quán quan điểm tài chính phải hướng đến sự phát triển và làm giàu cho nông dân, nông nghiệp và nông thôn. Làm được điều này thì đất nước mới thực sự phồn vinh, giàu mạnh.

Thủ tướng cho biết, ông có hỏi một số hộ cá thể tại sao không chuyển thành doanh nghiệp thì nhận được câu trả lời: “Sổ sách, kế toán, nộp thuế phức tạp quá. Thứ hai tôi phải đóng bảo hiểm. Ở đây, tôi cứ khai kinh tế hộ đơn giản, nếu quen biết thì nộp ít thôi”.

Bộ Tài chính cần cụ thể hóa Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ bằng chính sách tài chính và chế độ kế toán đơn giản để khuyến khích, thúc đẩy loại hình doanh nghiệp này phát triển ngay trong năm 2019, “không thể để một lực lượng doanh nghiệp với tiềm năng phát triển to lớn lại không muốn lớn nhanh như thời gian qua”.

Theo Thủ tướng, đạo đức nghề nghiệp, văn hóa ứng xử, tinh thần, thái độ phục vụ người dân của một bộ phận cán bộ, công chức còn hạn chế, còn có dư luận về tiêu cực, nhũng nhiễu của một bộ phận cán bộ thuế, hải quan. Tình trạng nhũng nhiễu, chung chi, lợi ích nhóm đâu đó vẫn còn, gây bức xúc cho người dân, doanh nghiệp.

“Mình phải nói thẳng ở đây để cán bộ các cục thuế, hải quan, các chi cục liên quan biết là Thủ tướng, Bộ trưởng, Tổng cục trưởng đều biết vụ này để chấn chỉnh”, Thủ tướng nhấn mạnh. Còn tình trạng "trên nóng, dưới lạnh", “tham nhũng vặt”, chi phí không chính thức.

Thủ tướng dẫn số liệu từ Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) cho biết, tỷ lệ doanh nghiệp phải chi trả “phí bôi trơn” khi làm thủ tục hải quan mặc dù giảm từ 56,4% năm 2016 xuống 53% năm 2017 nhưng còn tỷ lệ cao. “Các đồng chí thử tính toán 1 container thông quan nếu cần "bôi trơn" 1 triệu đồng, thì 1 năm mất hàng chục nghìn tỷ đồng. Chính những chi phí không chính thức này sẽ giết chết doanh nghiệp. Tại sao doanh nghiệp Việt Nam chúng ta mãi không lớn được, lý do cũng một phần do đây tạo ra cùng các khoản không chính thức khác”.

Bộ Tài chính cần có giải pháp xử lý các điểm nghẽn về thủ tục hành chính trong năm 2019 để bảo đảm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy kinh tế đất nước phát triển.

Cho biết Việt Nam tham gia nhiều FTA và cơ hội lớn mà các FTA thế hệ mới mang lại là mở rộng thị trường nhờ cắt giảm thuế và dỡ bỏ rào cản thương mại để hàng hóa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu, Thủ tướng nêu rõ, cơ hội không phải tự nhiên đến với các doanh nghiệp và Chính phủ không để doanh nghiệp đơn độc tự tìm cơ hội. Các bộ, ngành phải có trách nhiệm chỉ ra cơ hội để các doanh nghiệp nắm bắt.

Với Bộ Tài chính, phải chỉ rõ các lĩnh vực, ngành hàng và lộ trình được cắt giảm thuế, cơ hội thâm nhập thị trường thông qua giá cả để nâng cao lợi nhuận cho doanh nghiệp Việt Nam. Làm được điều này thì các FTA thế hệ mới có ý nghĩa, đi vào cuộc sống và việc cắt giảm thuế mới không ảnh hưởng đến ngân sách Nhà nước. Làm được điều này thì Bộ Tài chính mới tròn trách nhiệm với doanh nghiệp và người dân.

Cho rằng chất lượng thanh tra, kiểm tra của ngành tài chính còn khiêm tốn so với Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ, Thủ tướng nhấn mạnh, số lượng doanh nghiệp được thanh tra, kiểm tra hàng năm của ngành tài chính rất lớn nhưng kết quả rất thấp.

“Một câu hỏi đặt ra là tại sao như thế, do trình độ, do cách làm hay “cưa ba, cưa tư” như dư luận, báo chí đã phản ánh hay do doanh nghiệp đã chấp hành tốt quy định của pháp luật”. Thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính có giải pháp tổng thể đối với vấn đề này. Phải ứng dụng công nghệ vào thanh tra, kiểm tra. Bộ Tài chính cần có bộ lọc, đưa ra hệ thống tiêu chí đo lường doanh nghiệp chấp hành tốt và không tốt pháp luật để có ứng xử công bằng, công khai, minh bạch, không làm khó doanh nghiệp.

Năm 2019, có sự chuyển biến thực sự

Về nhiệm vụ năm 2019, Thủ tướng cho rằng, Bộ Tài chính phải đi đầu trong thực hiện phương châm hành động của Chính phủ với nỗ lực cao nhất, quyết tâm lớn nhất, để có sự chuyển biến thực sự.

Thủ tướng đề nghị ngành Tài chính phải có giải pháp đồng bộ để tạo không gian tài khóa lớn hơn, có nhiều nguồn lực hơn để điều hành chủ động, linh hoạt hơn. Làm sao hoàn thiện cơ chế chính sách theo hướng tăng tỷ trọng thu nội địa, tăng chi đầu tư, giảm chi thường xuyên, giảm bội chi, hướng đến cân bằng ngân sách trong 5 – 10 năm tới.

Cơ cấu lại các khoản thu, mở rộng cơ sở thuế, làm tốt hơn nữa công tác quản lý thu. Mở rộng áp dụng hóa đơn điện tử, cơ bản hoàn thành trong năm 2019 ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các thành phố lớn. Kiểm soát chặt chẽ hoàn thuế, đảm bảo đúng đối tượng, đúng pháp luật.

Tăng cường thanh tra, kiểm tra và công khai, minh bạch việc sử dụng ngân sách nhà nước, vốn đầu tư công, ODA, không để thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm. Phải xử lý nghiêm các cơ quan, đơn vị thuộc diện cổ phần hóa được duyệt nhưng không triển khai.

Cho rằng vấn đề tài sản công đã kéo dài nhiều năm, Thủ tướng đề nghị tập trung giải quyết tốt hơn trong năm nay, trong đó có vấn đề sử dụng xe công, công sở.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh ngành Tài chính cần quán triệt, thực hiện nghiêm việc không dùng ngân sách tổ chức đi thăm, chúc Tết, tặng quà đối với các lãnh đạo cơ quan, đơn vị các cấp; không sử dụng phương tiện, tài sản công vào các hoạt động mang tính cá nhân trong dịp Tết, lễ hội, dành thời gian đi thăm hỏi các gia đình chính sách, các hộ nghèo, các gia đình bị ảnh hưởng của thiên tai, bão, lũ./.