Trong bối cảnh thị trường giao dịch cổ phiếu tự do có quá nhiều rủi ro, gây mất an toàn về giao dịch và thanh khoản cho các nhà đầu tư, Chính phủ và các cơ quan quản lý đã quyết tâm cho ra đời thị trường UPCoM. Với mục tiêu thu hẹp thị trường tự do, mở rộng thị trường giao dịch có tổ chức, có quản lý của Nhà nước, quy tụ các cổ phiếu của các công ty chưa niêm yết về một đầu mối quản lý thống nhất, tạo ra cơ hội giao dịch chứng khoán công khai, minh bạch, an toàn và thuận lợi cho nhà đầu tư, UPCoM chính thức đi vào hoạt động tại HNX từ năm 2009.

Trong giai đoạn từ 2009 đến 2012, quy mô thị trường UPCoM còn nhỏ, cổ phiếu trên UPCoM lại chỉ giao dịch theo phương thức thỏa thuận nên thanh khoản èo uột, vì vậy các công ty chứng khoán không mấy mặn mà trong việc nhận làm thành viên cam kết hỗ trợ, dẫn tới việc công ty đại chúng gặp khó khăn khi muốn đăng ký giao dịch trên thị trường UPCoM.

Trước thực tế này, Bộ Tài chính đã xem xét sửa đổi và Thông tư 95/2010/TT-BTC đã bỏ quy định doanh nghiệp phải có một thành viên cam kết hỗ trợ khi đăng ký giao dịch trên UPCoM để đơn giản hóa thủ tục cho các doanh nghiệp tham gia thị trường này. Nhờ đó, trong các năm sau đó, quy mô thị trường UPCoM bắt đầu có sự tăng trưởng.

Từ năm 2014 đến nay, một loạt các chính sách đã được Chính phủ, Bộ Tài chính (Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước) ban hành tạo điều kiện cho UPCoM phát triển như: Nghị định số 108/2013/NĐ-CP về việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán, Quyết định số 51/2014/QĐ-TTg của Thủ tường Chính phủ quy định các doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa phải thực hiện đăng ký niêm yết và đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán, Nghị định 60/2015/NĐ-CP cũng yêu cầu các doanh nghiệp đã là công ty đại chúng buộc phải đăng ký giao dịch trên UPCoM vì mục đích bảo vệ nhà đầu tư.

Các văn bản này còn được cụ thể hóa tại Thông tư số 180/2015/TT-BTC quy định công ty đại chúng phải đăng ký giao dịch trên UPCoM trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày kết thúc đợt chào bán, Thông tư số 115/2016/TT-BTC gắn đấu giá cổ phần hoá DNNN tại Sở giao dịch chứng khoán với đăng ký giao dịch cổ phiếu trên thị trường UPCoM.

Sự hỗ trợ từ chính sách thông qua các văn bản pháp lý này đã tạo ra cú huých giúp thị trường UPCoM khởi sắc. Trong vòng 4 năm, từ thời điểm 15/9/2014 đến thời điểm 15/9/2018, số lượng doanh nghiệp đăng ký giao dịch tăng từ 169 DN lên 833 doanh nghiệp; giá trị giao dịch tăng lên mức trên 250 tỷ đồng/phiên (gấp 18 lần); quy mô thị trường tăng từ 24.000 tỷ đồng lên 330.000 tỷ đồng.

Nhiều doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp đấu giá cũng nhanh chóng lên UPCoM tạo thành một làn sóng mạnh mẽ các doanh nghiệp lên UPCoM từ năm 2014 đến nay.

Nhờ đó, hàng hóa trên UPCoM cũng phong phú, đa dạng hơn, với nhiều hàng hóa có chất lượng tốt hơn, trong đó có những công ty có quy mô vốn lớn như Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) vốn hóa thị trường 180.695 tỷ đồng, Tổng Công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam (VEA) vốn hóa 75.210 tỷ đồng, CTCP Lọc Hóa dầu Bình Sơn (BSR) 40.306 tỷ đồng, Tổng Công ty Dược Việt Nam (DVN) 3.483 tỷ đồng, Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (GVR) 1.328 tỷ đồng...

Với quy mô thị trường và chất lượng cổ phiếu gia tăng nhanh chóng, thị trường UPCoM đang ngày càng hấp dẫn cả nhà đầu tư trong nước và nước ngoài và đã trở thành thị trường được các quốc gia trong khu vực dành nhiều sự quan tâm, trao đổi kinh nghiệm vận hành, quản lý như: Singapore, Thái Lan, Lào./.