Đó là thông tin được Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về thúc đẩy phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công năm 2019, ngày 26/09/2019.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo tại Hội nghị

Số vốn được giao kế hoạch đạt trên 391.000 tỷ đồng

Báo cáo của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, tổng số vốn đầu tư nguồn NSNN năm 2019 được Quốc hội quyết định là 429.300 tỷ đồng. Trước 31/12/2018, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch chi tiết đạt trên 367.000 tỷ đồng, bằng 85,5% dự toán.

“Như vậy, tỷ lệ kế hoạch vốn được giao sẵn sàng để giải ngân là khá cao. Số vốn chưa giao kế hoạch chi tiết chỉ chiếm 14,5%, không phải là nguyên nhân trực tiếp, chủ yếu ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân, ngay cả đối với số vốn đã được giao kế hoạch, nhưng tỷ lệ giải ngân đạt thấp’, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Trong năm 2019, căn cứ Nghị quyết số 71/2018/QH14 của Quốc hội, chỉ đạo của Chính phủ, trên cơ sở tổng hợp phương án đề xuất của các bộ, ngành, địa phương và kết quả rà soát các dự án đảm bảo đủ, đúng thủ tục đầu tư theo quy định, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tiếp tục trình Thủ tướng Chính phủ giao tiếp kế hoạch chi tiết cho các bộ, ngành, địa phương. Lũy kế đến nay, số vốn được giao kế hoạch đạt trên 391.000 tỷ đồng, bằng 92,16% dự toán.

Số vốn còn lại chưa giao kế hoạch khoảng 33.683,878 tỷ đồng, chủ yếu là do chưa có danh mục dự án, dự án chưa đủ thủ tục, một số bộ, ngành, địa phương xin giảm kế hoạch và trả lại vốn, chờ điều chỉnh chủ trương của cấp có thẩm quyền, lúng túng trong công tác điều chỉnh... Trong đó, theo Bộ trưởng hiện đang nổi lên một số vấn đề.

Thứ nhất, vốn trái phiếu chính phủ còn lại chưa giao là 4.265,681 tỷ đồng, đây là số vốn đã được giao dự toán, nhưng do Bộ Giao thông vận tải, Bộ Y tế và một số địa phương không phân bổ hết được cho các dự án do dự án chưa đủ thủ tục, do tính toán lại khả năng giải ngân đạt thấp và đề nghị giảm kế hoạch.

Thứ hai, vốn ngân sách trung ương trong nước còn lại chưa giao là 15.071,901 tỷ đồng, mặc dù đã được giao dự toán, nhưng một số bộ, ngành, địa phương chưa hoàn thiện danh mục dự án đủ thủ tục, chờ điều chỉnh chủ trương của cấp có thẩm quyền, trong đó lớn nhất là 7.040 tỷ đồng của Bộ Quốc phòng (đầu tư từ nguồn lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp của Tập đoàn Viettel) được Chính phủ cho phép hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án đến 31/10/2019; 2.860 tỷ đồng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (đầu tư từ phần lãi dầu, khí nước chủ nhà và lợi nhuận được chia) do đề xuất chưa phù hợp với đối tượng đầu tư công theo quy định của pháp luật; 1.952,859 tỷ đồng của các địa phương dự kiến bố trí cho dự án thuộc Chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội các vùng hiện đang chờ Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình...

Thứ ba, vốn nước ngoài (ODA) còn lại chưa giao là 14.346,292 tỷ đồng, bên cạnh việc các dự án đang chờ hoàn thiện thủ tục, nhất là thủ tục điều chỉnh, gia hạn hiệp định, đáng chú ý số vốn do 03 bộ và 06 địa phương (Giao thông vận tải, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giáo dục và Đào tạo, 06 địa phương (Hà Giang, Phú Thọ, Quảng Ninh, Đắk Lắk, Bến Tre, Vĩnh Long) đề nghị giảm kế hoạch, trả lại vốn là khá lớn (8.517,909 tỷ đồng).

“Số vốn dự kiến thu hồi là 10.078,626 tỷ đồng, trong trường hợp một số dự án ODA quy mô lớn kịp hoàn thiện thủ tục đầu tư (như các dự án đường sắt đô thị của Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh), có thể báo cáo cấp có thẩm quyền điều chuyển số vốn dự kiến thu hồi này cho các dự án đó”, Bộ trưởng cho biết.

Nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu

Khẳng định việc phân bổ, giao kế hoạch vốn đầu tư công cần phải đảm bảo đúng quy định của pháp luật, tránh tình trạng vi phạm, giao sai, giao vượt tổng mức đầu tư, giao khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép..., người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ rõ rằng, việc làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm liên quan đến việc giao kế hoạch chậm, giao nhiều lần (bao gồm cả giao kế hoạch từ trung ương cho các bộ, ngành, địa phương và từ các bộ, ngành, địa phương cho các ban quản lý dự án, đơn vị thực hiện) là cần thiết.

Nhận định, nguyên nhân khách quan trong giải ngân đầu tư công thời gian qua là có, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, năm 2019 là năm có nhiều điều chỉnh trong kế hoạch trung hạn, như: sử dụng dự phòng 10% tại các bộ, ngành, địa phương, điều chỉnh cắt giảm, bổ sung vốn và danh mục dự án... nên mất nhiều thời gian rà soát, xét duyệt của các cấp có thẩm quyền theo quy định pháp luật, trong khi đó danh mục và số vốn kế hoạch trung hạn là điều kiện tiên quyết để giao kế hoạch vốn hằng năm.

Mặc dù vậy, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh rằng, nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu, trong đó công tác kế hoạch hóa đầu tư công còn nhiều bất cập cả ở các cơ quan tổng hợp và ở các bộ, ngành, địa phương, lập kế hoạch chưa sát với thực tế, chưa tính toán kỹ khả năng giải ngân, có tâm lý xây dựng nhu cầu vốn cao nhưng phân bổ cho các dự án chưa hợp lý, chưa phù hợp với nguyên tắc, thứ tự ưu tiên, thậm chí còn dự kiến bố trí cho những dự án chưa đủ thủ tục nên dẫn tới không thể giao được kế hoạch theo quy định pháp luật.

Bộ trưởng Dũng cũng thừa nhận rằng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chưa chủ động tham mưu báo cáo Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong công tác giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2019; chưa kiên quyết, còn nể nang, chờ đợi thủ tục dự án của các bộ, ngành, địa phương nên dẫn tới mất nhiều thời gian tổng hợp. Công tác phối hợp giữa các cơ quan tổng hợp trong việc rà soát, có ý kiến góp ý còn mất nhiều thời gian, có trường hợp kéo dài vài tháng, phải có chỉ đạo quyết liệt của Phó Thủ tướng Chính phủ mới triển khai giao kế hoạch được./.