Theo Bộ Tài chính, năm 2020 là năm tình hình kinh tế, chính trị thế giới có nhiều biến động phức tạp. Dưới tác động của đại dịch Covid-19, các hoạt động sản xuất - kinh doanh và hoạt động thương mại, du lịch quốc tế suy giảm nghiêm trọng. Tuy nhiên, Bộ Tài chính đã chủ động xây dựng các phương án điều hành thu, chi và cân đối Ngân sách Nhà nước phù hợp với các kịch bản tăng trưởng kinh tế, vừa hỗ trợ doanh nghiệp, người dân ứng phó với dịch bệnh cùng nhiều kết quả ấn tượng khác.

Bên cạnh xây dựng nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người dân, năm 2020, Bộ Tài chính có bước tiến về cải cách thủ tục hành chính

Sự kiện đầu tiên được Bộ Tài chính bình chọn là việc ban hành nhiều chính sách tài khóa hỗ trợ kịp thời doanh nghiệp và người dân ứng phó với đại dịch Covid-19. Trong năm 2020 (tính đến ngày 30/11/2020), trước bối cảnh nền kinh tế trong nước và thế giới gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, Bộ Tài chính đã chủ động xây dựng trình Chính phủ, trình Quốc hội thông qua 3 nghị quyết của Quốc hội tại kỳ họp thứ 9; trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội 6 Nghị quyết trong đó có 4 Nghị quyết đã được thông qua). Đồng thời, trình Chính phủ ban hành 25 nghị định, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 5 quyết định và ban hành theo thẩm quyền 103 thông tư. Nhiều văn bản trong đó đó là về giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và người dân vượt qua khó khăn của dịch Covid-19 như: Nghị quyết số 116/2020/QH14 của Quốc hội về giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp và tổ chức khác; Nghị quyết số 107/2020/QH14 ngày 10/6/2020 của Quốc hội về kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp được quy định tại Nghị quyết số 55/2010/QH12 ngày 24/11/2010 của Quốc hội về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị quyết số 28/2016/QH14 ngày 11/11/2016 của Quốc hội; Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 ngày 02/6/2020 về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân…; Quyết định số 155/2020/QĐ-BTC ngày 07/02/2020 về ban hành Danh mục các mặt hàng được miễn thuế nhập khẩu khẩu phục vụ việc phòng, chống dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona gây ra. Đặc biệt, một loạt các loại phí, lệ phí đã được Bộ Tài chính trình cắt giảm nhằm giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp, như: giảm 70% mức thu lệ phí đăng ký doanh nghiệp; giảm 67% mức phí công bố thông tin doanh nghiệp; giảm 50% mức thu phí cấp giấy phép hoạt động của tổ chức tín dụng; giảm 50% mức thu 20/22 khoản phí, lệ phí trong lĩnh vực chứng khoán... tại 21 thông tư đã được ban hành trong năm 2020.

Sự kiện thứ hai được Bộ Tài chính bình chọn là điều hành Ngân sách Nhà nước chủ động, hiệu quả, chặt chẽ, tiết kiệm, góp phần quan trọng thực hiện thành công “nhiệm vụ kép” vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo sát sao, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, bám sát tình hình thực tiễn, Bộ Tài chính đã chủ động xây dựng các phương án điều hành thu, chi và cân đối Ngân sách, phù hợp với các kịch bản tăng trưởng kinh tế, vừa hỗ trợ doanh nghiệp, người dân ứng phó với dịch bệnh, củng cố nền tảng vĩ mô, thúc đẩy phát triển kinh tế, vừa giữ vững cân đối ngân sách trung ương và ngân sách các cấp ở địa phương, góp phần thực hiện tốt mục tiêu kép “vừa quyết liệt phòng, chống dịch hiệu quả, vừa tập trung phục hồi và phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội và trật tự xã hội”.

Năm 2020 Việt Nam là một trong số ít những nền kinh tế trên thế giới đạt được mức tăng trưởng dương; lạm phát được giữ vững dưới 4%; các chỉ tiêu về bội chi, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài giai đoạn 2016-2020 đều trong phạm vi Quốc hội quyết định (không quá 3,9% GDP, 65% GDP, 54% GDP, 50% GDP).

Sự kiện thứ ba là cải cách và hiện đại hóa tiếp tục giữ vững vị trí tiên phong và đạt nhiều kết quả ấn tượng. Bộ Tài chính tiếp tục xếp vị trí thứ 2/17 bộ về cải cách hành chính năm 2019 (PAR index 2019) với 94,77 điểm. (Công bố tháng 5/2020 của Ban Chỉ đạo cải cách hành chính của Chính phủ) - Đây là năm thứ 8 liên tiếp Bộ Tài chính nằm trong TOP 3 bộ đứng đầu về xếp hạng Chỉ số cải cách hành chính. 100% thủ tục hành chính của Bộ Tài chính đã được cung cấp dịch vụ công trực tuyến.

Bộ Tài chính tiếp tục xếp thứ nhất trong khối các bộ, cơ quan ngang bộ về chỉ số tổng thể mức độ ứng dụng công nghệ thông tin (chỉ số ICT index) năm 2019 với 0,9291 điểm, bỏ xa điểm số với các bộ phía sau trong bảng xếp hạng, là năm thứ 8 liên tục xếp thứ nhất về chỉ số ICT index.

Kết thúc năm 2020, tổng số thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính là 977 thủ tục, trong đó thực hiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 1 là 106 thủ tục, mức độ 2 là 288 thủ tục, mức độ 3 là 192 thủ tục và mức độ 4 là 391 thủ tục. Đồng thời, đã hoàn thành kết nối, tích hợp 296 dịch vụ công trực tuyến, mức độ 3, 4 trên Cổng Dịch vụ công quốc gia, đạt tỷ lệ 51%, vượt 21% so với quy định tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2020 và Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 7/3/2019 của Chính phủ. Các dịch vụ công trực tuyến được ví như là một cuộc cách mạng số trong ngành Tài chính, góp phần thay đổi bộ mặt của ngành Tài chính trong ứng dụng công nghệ thông tin.

Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN năm 2020 thông qua sáng kiến của Việt Nam về “Tài chính bền vững trong ASEAN”

Sự kiện đáng nhớ thứ tư là tổ chức thành công Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN và Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN. Thực hiện cơ chế luân phiên trong ASEAN, năm 2020 - sau 10 năm Việt Nam tiếp tục đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN với nhiệm vụ chủ động, tiên phong trong hoạt động hợp tác - hội nhập khu vực cũng như tích cực lồng ghép thúc đẩy các ưu tiên quốc gia.

Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN lần thứ 24 và Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN lần thứ 6 được tổ chức theo hình thức trực tuyến. Một trong những kết quả nổi bật của Hội nghị là việc các Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN đã thông qua sáng kiến của Việt Nam về “Tài chính bền vững trong ASEAN”, đây cũng là 1 trong 13 sáng kiến của Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) đã được các Lãnh đạo cấp cao ghi nhận tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 vừa qua. Sáng kiến này được xây dựng với mục đích thúc đẩy tài chính bền vững của khu vực thông qua việc phát triển thị trường vốn bền vững. Kết quả đó phù hợp với mục tiêu chung của khu vực được đề ra tại Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC Blueprint 2025) và ưu tiên của Việt Nam đã và đang triển khai tại Lộ trình phát triển thị trường trái phiếu trong giai đoạn 2016-2020 với tầm nhìn tới năm 2030, trong đó có các cơ chế và chính sách để thúc đẩy sự phát triển thị trường trái phiếu xanh như một ưu tiên trong giai đoạn tới.

Sự kiện thứ năm là xuất cấp kịp thời hàng dự trữ quốc gia phục vụ phòng, chống dịch Covid-19, hỗ trợ người dân bị lũ lụt miền Trung và bảo đảm an sinh xã hội. Ngay từ đầu năm 2020, trước những diễn biến phức tạp và khó lường của đại dịch Covid-19, thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, ngành Dự trữ Nhà nước đã chủ động phối hợp với Tổng cục Hậu cần (Bộ Quốc phòng) tổ chức xuất cấp và bàn giao kịp thời 2.600 bộ nhà bạt các loại cho các đơn vị làm nhiệm vụ trên các tuyến biên giới đất liền, đơn vị triển khai bệnh viện dã chiến để thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19.

Bên cạnh đó, để kịp thời hỗ trợ đồng bào các tỉnh miền Trung khắc phục hậu quả thiên tai, từng bước ổn định cuộc sống do mưa bão gây ra hồi tháng 10, thực hiện ý kiến chỉ đạo Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính (Tổng cục DTNN) đã chủ động, kịp thời xuất khẩn cấp gần 20.000 tấn gạo; hơn 22.000 chiếc áo phao các loại, cùng hàng nghìn trang thiết bị cứu hộ cứu nạn từ nguồn DTQG cho các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Nghệ An, Bình Định và Hà Tĩnh thời điểm khó khăn.

Sự kiện thứ sáu là thị trường chứng khoán Việt Nam đánh dấu 20 năm trưởng thành, duy trì hoạt động ổn định trong bối cảnh đại dịch bệnh Covid-19 và phục hồi mạnh mẽ. Trước đại dịch bệnh Covid-19 tác động sâu rộng đến kinh tế - xã hội thế giới và Việt Nam, nhưng với những nỗ lực từ phía Chính phủ và cơ quan quản lý trên TTCK, với sự tích lũy nội tại qua 20 năm hoạt động, TTCK duy trì hoạt động ổn định và phục hồi tích cực, ấn tượng. Mặc dù chứng kiến nhiều phiên giảm mạnh trong quý I, chỉ số chứng khoán phục hồi mạnh mẽ với chỉ số VN-Index đạt 1003,08 điểm, tăng 4,4%; chỉ số HNX-Index đạt mức 147,7 điểm, tăng 44% so với cuối năm 2019. Thanh khoản của thị trường cổ phiếu duy trì ở mức khá cao với giá trị giao dịch bình quân đạt 6.671 tỷ đồng/phiên, tăng 43,2% so với năm trước. Vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 4.770 nghìn tỷ đồng, tăng 8,8% so với cuối năm 2019, tương đương 79% GDP…

Dấu ấn 20 năm TTCK Việt Nam được ghi nhận là một trong 10 sự kiện lớn nhất ngành tài chính 2020

Trong năm 2020, cùng với sự kiểm soát tốt dịch bệnh, các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế của Chính phủ, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước điều hành TTCK duy trì hoạt động liên tục, thông suốt, an toàn, đồng triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ thị trường và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Các giải pháp đưa ra đã có tác dụng hỗ trợ và trấn an tâm lý cộng đồng doanh nghiệp và nhà đầu tư. Nhờ đó, TTCK duy trì hoạt động ổn định, thanh khoản ngày càng được cải thiện.

Sự kiện thứ bảy là Tổng cục Thuế "về đích" trước 10 tháng trong sắp xếp, hợp nhất chi cục thuế. Trên cơ sở Quyết định số 520/QĐ-BTC ngày 13/4/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, từ cuối năm 2018 đến hết tháng 2/2020, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký ban hành 111 Quyết định thành lập chi cục thuế khu vực trực thuộc 63 cục thuế tỉnh, thành phố trong cả nước. Qua đó, đã tiến hành sắp xếp hợp nhất 565 chi cục thuế để thành lập 269 chi cục thuế khu vực, giảm 296 chi cục thuế. Đồng nghĩa, từ con số 711 chi cục thuế, sau khi hợp nhất toàn ngành chỉ còn lại 415 chi cục thuế, tăng 5 đơn vị so với kế hoạch được giao (kế hoạch giảm còn 420 chi cục thuế) và vượt trước thời gian 10 tháng theo Quyết định số 41/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 520 của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Sự kiện thứ 8 là bước đột phá cải cách căn bản, toàn diện công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa nhập khẩu. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 01/01/2020 và Nghị quyết số 99/NQ-CP ngày 13/11/2019, Tổng cục Hải quan đã xây dựng dự thảo Đề án “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu” (sau đây gọi tắt là Đề án). Mục tiêu của Đề án là cải cách căn bản, toàn diện công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa nhập khẩu theo chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ tại các nghị quyết 19/NQ-CP, 01/NQ-CP, 99/NQ-CP, số 02/NQ-CP nhằm giải quyết triệt để những tồn tại, bất cập hiện nay; Cắt giảm thủ tục hành chính, cắt giảm nguồn lực, giảm chi phí, giảm thời gian thông quan hàng hóa; Giúp nâng cao ý thức trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật về chất lượng, về an toàn thực phẩm của hàng hóa, bảo vệ an toàn cho cộng đồng, người tiêu dùng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng bỏ phiếu bầu Ban chấp hành Đảng bộ khóa mới

Hai sự kiện cuối cùng trong TOP 10 sự kiện đáng nhớ nhất ngành tài chính năm 2020 là hệ thống Kho bạc Nhà nước hoàn thành kết nối 100% đơn vị sử dụng ngân sách thuộc đối tượng giao dịch qua dịch vụ công trực tuyến và việc tổ chức thành công Đại hội Đảng các cấp, Đại hội Thi đua yêu nước ngành Tài chính lần thứ V và ghi dấu mốc 75 năm Ngày Truyền thống ngành Tài chính Việt Nam (28/8/1945 - 28/8/2020)./.