Ưu tiên cao hơn cho Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh

Sáng 14/11, tại phiên thảo luận của Quốc hội, báo cáo giải trình trước khi các đại biểu bấm nút, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc việc giảm tỷ lệ điều tiết để lại cho ngân sách địa phương, như: TP Hồ Chí Minh giảm 5%, Đà Nẵng (giảm 17%)… Đại biểu quốc hội đánh giá, việc giảm tỷ lệ điều tiết ngân sách khiến các địa phương không có động lực để địa phương phát triển. Do vậy, nhiều đại biểu đề nghị cần giữ mức hợp lý ở một số địa phương, vùng động lực kinh tế.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích, trong bối cảnh khó khăn chung của ngân sách nhà nước, trong những năm gần đây, vai trò của ngân sách trung ương giảm sút, không giữ được vai trò chủ đạo theo tinh thần của Hiến pháp năm 2013. Cũng theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015 thì sau mỗi thời kỳ ổn định ngân sách, các địa phương phải tăng khả năng tự cân đối…, tăng tỷ lệ phần trăm điều tiết số thu nộp về ngân sách cấp trên.

Với hơn 82% số phiếu tán thành, Quốc hội thông qua Nghị quyết phân bổ ngân sách Trung ương năm 2017

Chính vì vậy, việc Chính phủ trình tăng tỷ lệ điều tiết thu nộp của một số tỉnh trọng điểm thu về ngân sách Trung ương là phù hợp với quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và Hiến pháp nhằm đảm bảo vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương, tăng nguồn lực để chia sẻ với các địa phương còn nhiều khó khăn.

Báo cáo giải trình cũng nêu rất rõ, các định mức phân bổ đã có hệ số và mức ưu tiên cho các địa phương điều tiết về ngân sách Trung ương; đã ưu tiên phân bổ thêm số chi tính theo dân số từ 30% đến 70%. Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, riêng Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt còn được tăng cao hơn để xử lý các vấn đề về môi trường, thị chính, đảm bảo an ninh trật tự cho dân số tại chỗ và dân số vãng lai...

Theo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, hàng năm ngân sách trung ương vẫn hỗ trợ các địa phương thông qua các dự án vốn ODA, vốn trái phiếu chính phủ và bổ sung có mục tiêu. Mức hỗ trợ được căn cứ vào từng công trình, dự án trên địa bàn.

Đối với TP. Hồ Chí Minh, nếu tính cả khoản bổ sung có mục tiêu từ ngân sách trung ương cho ngân sách thành phố năm 2017 là 7.316 tỷ đồng, bao gồm 4.034 tỷ đồng vốn ngoài nước; 3.282 tỷ đồng vốn trong nước để thực hiện các dự án công trình quan trọng, thì tỷ lệ điều tiết của TP. Hồ Chí Minh khoảng 22%. Đồng thời, nếu tính cả 10.000 tỷ đồng trong kế hoạch đầu tư công trung hạn cho dự án chống ngập và 8.800 tỷ đồng cho 2 bệnh viện tuyến cuối thì tổng mức hỗ trợ từ ngân sách Trung ương khoảng 18.800 tỷ đồng cho TP. Hồ Chí Minh.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định quan điểm, trong bối cảnh ngân sách còn khó khăn, phải bảo đảm cân đối giữa phát triển kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội, hỗ trợ các địa phương còn khó khăn, thì cần có sự chia sẻ đồng thuận của các địa phương có tiềm lực kinh tế lớn.

Bên cạnh đó, Nghị quyết về phân bổ ngân sách Trung ương năm 2017 cũng nêu rõ, tỷ lệ phần trăm phân chia các khoản thu giữa ngân sách trung ương và ngân sách từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2017 được giữ ổn định trong suốt thời kỳ ổn định ngân sách 2017-2020. Trường hợp đặc biệt phát sinh nguồn thu từ dự án mới đi vào hoạt động trong thời kỳ ổn định ngân sách tác động tăng thu ngân sách địa phương lớn, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Tổng chi cân đối ngân sách Trung ương năm 2017 là 902.030 tỷ đồng

Sau khi nghe báo cáo giải trình, ngay trong sáng nay (14/11), với đa số phiếu tán thành (82% tổng số đại biểu), các đại biểu Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về phân bổ ngân sách Trung ương năm 2017. Theo đó, tổng số thu cân đối ngân sách trung ương là 729.730 tỷ đồng. Tổng số thu cân đối ngân sách địa phương là 482.450 tỷ đồng. Tổng số chi cân đối ngân sách trung ương là 902.030 tỷ đồng, trong đó dự toán 254.630 tỷ đồng để bổ sung cân đối ngân sách, bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương.

Nghị quyết có nhấn mạnh giao Chính phủ giao nhiệm vụ thu, chi Ngân sách nhà nước và mức phân bổ ngân sách trung ương cho từng bộ, ngành, cơ quan khác ở Trung ương và từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; chỉ đạo Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn, dự toán chi, bội chi ngân sách địa phương; Chỉ đạo và hướng dẫn các bộ, ngành, cơ quan khác ở Trung ương và địa phương phân bổ vốn đầu tư phát triển ưu tiên tập trung đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành các chương trình, dự án quan trọng quốc gia, các công trình cấp thiết đang đầu tư dở dang...

Về giám sát việc phân bổ ngân sách trung ương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Tài chính - Ngân sách, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban khác của Quốc hội, các đoàn đại biểu quốc hội và các đại biểu quốc hội trong phạm vi trách nhiệm, quyền hạn theo quy định của pháp luật, giám sát việc phân bổ ngân sách trung ương năm 2017 của các bộ, ngành, cơ quan khác ở Trung ương và hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân các cấp.

Đáng lưu ý, khi lấy ý kiến đề nghị ưu tiên bố trí vốn hỗ trợ các địa phương xử lý sự cố môi trường do công ty Formosa gây ra, trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, sự cố ô nhiễm môi trường biển do công ty Formosa gây ra ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất, kinh doanh và đời sống nhân dân của 4 tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế. Chính phủ đã khẩn trương thực hiện nhiều giải pháp giải quyết hậu quả của sự cố môi trường do công ty Formosa gây ra.

Đặc biệt, trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020, Chính phủ đã ưu tiên bố trí vốn, đồng thời đã báo cáo Quốc hội giãn tiến độ thu hồi các khoản vốn ứng trước của các địa phương này. Đồng thời, dự toán chi sự nghiệp khoa học - công nghệ năm 2017 của ngân sách địa phương 4 tỉnh bị ảnh hưởng sự cố môi trường Formosa đã được ưu tiên bố trí phân bổ ở mức tăng cao hơn so với các địa phương khác. Vì vậy, đề nghị Quốc hội chấp thuận như phương án Chính phủ trình.

Bên cạnh đó, Quốc hội cũng giao Chính phủ chỉ đạo và hướng dẫn các bộ, ngành, cơ quan khác ở Trung ương và địa phương phân bổ vốn đầu tư phát triển ưu tiên tập trung đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành các chương trình, dự án quan trọng quốc gia, các công trình cấp thiết đang đầu tư dở dang; hỗ trợ nhà ở cho hộ gia đình người có công với cách mạng; ưu tiên vốn đối ứng cho các dự án ODA, dự án hợp tác công tư (PPP), xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản. Tăng cường kiểm tra, thanh tra, đối với tất cả các khâu trong quá trình đầu tư.

Trong quá trình điều hành, bổ sung vốn đầu tư và các nguồn tài chính khác để hỗ trợ các địa phương trọng điểm thu có tỷ lệ điều tiết giảm trong giai đoạn 2017-2020, tạo điều kiện cho các địa phương này phát huy vai trò động lực kinh tế cho cả nước./.