Ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng CIEM phát biểu tại Hội thảo

Đã rất nhiều lần, ông Nguyễn Xuân Hồng, một cổ đông nhỏ trong CTCP Container Việt Nam viết thư gửi tới Thủ tướng Chính phủ và Ban soạn thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi để phản ánh về những bất cập trong quy định pháp luật về bảo vệ cổ đông thiểu số.

Tại hội thảo Thúc đẩy, tạo thuận lợi gia nhập thị trường: Vấn đề và giải pháp cải thiện khởi sự kinh doanh và bảo vệ nhà đầu tư thiểu số do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức với sự hỗ trợ của Chương trình Australia Hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam (Aus4Reform), ông Hồng cũng lại tiếp tục “kêu”.

Theo ông Hồng, với quy định cổ đông và nhóm cổ đông phải có ít nhất 10% cổ phần và 1% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết mới có quyền khởi kiện theo Luật Doanh nghiệp hiện hành là không phù hợp với Hiến pháp 2013, do việc tập hợp đạt tỷ lệ này là rất khó khăn, thậm chí là bất khả thi trong trường hợp doanh nghiệp có quy mô vốn lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Quy định này khiến cổ đông nhỏ gặp bất lợi trong bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình, trong khi lại tạo kẽ hở cho lãnh đạo doanh nghiệp xâm hại tài sản cổ đông, trong một số trường hợp còn là chiếm đoạt ngân sách nhà nước.

Không chỉ có vậy, theo ông Hồng, quy định cổ đông, nhóm cổ đông sở hữu từ 10% tổng số cổ phần trở lên liên tục ít nhất 6 tháng được đề cử người vào hội đồng quản trị và ban kiểm soát (tại Điều 14, Luật Doanh nghiệp) đã tạo bất lợi cho cổ đông không đáp ứng đủ tiêu chí nắm giữ cổ phần 6 tháng trong việc bảo vệ tài sản của mình.

“Cổ đông nhỏ hiện nay gần như bị trói tay, dù nhìn thấy rõ nội dung của nghị quyết đại hội đồng cổ đông vi phạm pháp luật. Bởi nếu muốn chống lại những việc làm sai trái đó thông qua việc kiện hủy nghị quyết đại hội đồng cổ đông, bắt buộc phải có 10% tổng số cổ phần. Còn với những công ty lớn, 10% tổng số cổ phần có trị giá lên tới hàng trăm, thậm chí hàng nghìn tỷ đồng. Họ lại còn bị trói tay tiếp lần nữa bởi quy định của Điều 57 Luật Chứng khoán về bảo mật, không cho phép cổ đông có quyền tiếp cận thông tin để lập thành nhóm khởi kiện”, ông Hồng phản ánh.

Vì thế, nhà đầu tư này kiến nghị, cần bỏ quy định về tỷ lệ sở hữu cổ phần 10% và 1% tại Điều 147, Điều 161, Luật Doanh nghiệp 2014 để tạo điều kiện cho cổ đông nhỏ có thể khởi kiện khi phát hiện vi phạm của hội đồng quản trị, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Trước những mâu thuẫn về quyền và lợi ích giữa cổ đông lớn và cổ đông thiểu số, ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng CIEM chia sẻ rằng, cân bằng lợi ích giữa các nhóm cổ đông vẫn luôn là bài toán nan giải đặt ra với các nhà làm luật tại mọi quốc gia và Việt Nam không là ngoại lệ.

Ông Hiếu cho biết, Luật Doanh nghiệp sửa đổi lần này hướng tới tăng quyền và mức độ bảo vệ cổ đông nhỏ, tuy nhiên, bên cạnh đó cũng cần đảm bảo hài hòa tỷ lệ quy định nhằm dung hòa và cân đối lợi ích giữa các nhà đầu tư là cổ đông nhỏ với việc bảo đảm hoạt động của doanh nghiệp, tránh tình trạng cổ đông lợi dụng luật để gây rối ảnh hưởng hoạt động của doanh nghiệp.

“Đây luôn là tiêu chí tổng hòa mà Ban soạn thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi luôn nhất quán xuyên suốt để Luật Doanh nghiệp sửa đổi đáp ứng mục tiêu cao nhất trong việc đảm bảo quyền lợi của các nhóm cổ đông trên cơ sở hài hòa, cân bằng giữa lợi ích các nhóm”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Theo ông Hiếu, Luật Doanh nghiệp sửa đổi 2014 đã phần nào khắc phục điều này khi đưa ra giới hạn tỷ lệ 10% sở hữu cổ phần đối với các cổ đông muốn khởi kiện. Với quy định này, cổ đông chỉ được khởi kiện các quyết định ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của cổ đông.

Thời gian tới, để bảo vệ quyền của cổ đông, ông Phan Đức Hiếu cho hay, ban soạn thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi đã đề xuất phải mở rộng quyền, phạm vi của cổ đông, nhóm cổ đông trong việc tiếp cận thông tin về tình hình hoạt động của công ty; mở rộng quyền của cổ đông trong việc kiến nghị, đưa thêm các nội dung vào chương trình họp đại hội cổ đông; công khai các giao dịch có liên quan, trường hợp có cổ đông sở hữu trên 51% tổng số cổ phần – thì mọi giao dịch có giá trị lớn hơn 10% tổng giá trị tài sản giữa công ty với cổ đông đó và người có liên quan của cổ đông đó phải được Đại hội đồng cổ đông thông qua và cổ đông đó không có quyền biểu quyết…/.