“Ngi” chuyn đi lên doanh nghip

Theo s liu ca Tng cc Thng kê, hin nay, c nước có tng cng 4.658 triu h kinh doanh cá th vi s lượng lao đng gn 8 triu người, chiếm 41,15% lc lượng lao đng toàn xã hi.

Các h kinh doanh ch yếu hot đng trong khu vc thương mi – dch v, trong đó công nghip và xây dng; bán buôn, bán l, sa cha ô tô xe máy…; dch v lưu trú và ăn ung; kinh doanh bt đng sn là 4 lĩnh vc có h kinh doanh hot đng nhiu nht.

Các h kinh doanh cá th không nhng gii quyết vic làm, tăng thu nhp mà còn là mng lưới rng ln, phát trin v nhng vùng xa, vùng khó khăn mà các lĩnh vc kinh doanh khác không đáp ng được. Đây là kênh phân phi và lưu thông hàng hóa quan trng, giúp cân đi thương mi và phát trin kinh tế đa phương. Khu vc kinh tế cá th có t trng đóng góp cao nht trong GDP (xp x 33%), cao hơn khu vc kinh tế nhà nước và cao hơn hn khu vc kinh tế có vn đu tư nước ngoài.

Mc tiêu ca Ngh quyết 35 v h tr và phát trin doanh nghip đt mc tiêu đến năm 2020, xây dng doanh nghip Vit Nam có năng lc cnh tranh, phát trin bn vng, c nước có ít nht 1 triu doanh nghip.

Đ hoàn thành mc tiêu này, rt nhiu tnh/thành coi các h kinh doanh cá th là ngun quan trng trong chiến lược phát trin doanh nghip. Tuy nhiên, vic vn đng các h kinh doanh cá th chuyn đi sang hot đng theo loi hình doanh nghip đang gp khó vì phn ln các h kinh doanh đu ngi ngn, không thích chuyn đi lên doanh nghip.

Việc vận động các hộ kinh doanh cá thể lên doanh nghiệp đang gặp phải nhiều thách thức

Theo lut sư Tô Th Hòa, Công ty lut Minh Khuê, khi chuyn đi sang mô hình doanh nghip, đơn v kinh doanh s phi chu s kim soát cht ch hơn v các vn đ liên quan đến người lao đng, thuế, bo him xã hi.

“Tht ra, h kinh doanh cũng phi thc hin nhng nghĩa v đó, nhưng vic kim soát không cht ch như đi vi doanh nghip. Thc tế, rt nhiu h kinh doanh cá th s dng nhiu lao đng nhưng h không đóng bo him xã hi và gn như cũng không có cơ quan nào kim tra”, lut sư Tô Th Hòa nêu rõ.

Cũng lý gii nguyên nhân dn đến vic h kinh doanh ngi lên doanh nghip, ông Đu Anh Tun, Trưởng Ban pháp chế, Phòng Thương mi và Công nghip Vit Nam cho biết, vic lên chính thc ca nhiu h kinh doanh có nhiu ri ro, khiến h không mun lên doanh nghip, trong đó nhn mnh đến th tc thuế và kế toán, Bi, h kinh doanh nh, ít vn, kinh doanh không lãi được bao nhiêu, mà phi mt tin thuê kế toán, thì chi phí quá ln.

Mt lý do khác cũng được ông Tun nêu ra, đó là hin nay c có doanh nghip nào chính thc là b các đoàn thanh, kim tra đến thăm liên tc, như: bo him, phòng cháy, cha cháy...

“Lên chính thc chưa thy li ích gì, mà đã b mt rt nhiu. Điu này làm thui cht đng lc kinh doanh mt cách chính thc bài bn ca h kinh doanh, mà ch làm mc lè tè, quy mô va phi”, ông Tun nhn mnh.

Cn xóa b nhng rào cn

Vic khuyến khích các h kinh doanh chuyn đi lên doanh nghip chính thc là mt vic làm tích cc, không ch đ đt được mc tiêu đến năm 2020 có 1 triu doanh nghip hot đng trong nn kinh tế, mà còn giúp cho công tác qun lý d dàng hơn. Bi, thc tế vic qun lý đi vi các h kinh doanh Vit Nam còn khó kim soát do kinh doanh nh l, tim n nhiu ri ro v mt pháp lý, như: trn thuế, kinh doanh trái phép... gây tht thoát vn nhà nước, cũng như gây ri lon, mt trt t xã hi.

Tuy nhiên, đi vi nhng hình thc “thúc, ép” h kinh doanh bt buc phi chuyn đi thành doanh nghip, thì không th chp nhn được. V vn đ này, ông Đu Anh Tun cho biết, vic chuyn lên doanh nghip chính thc cn nhn mnh đến s t nguyn, phi làm sao đ h kinh doanh tìm thy li ích ca s chuyn đi này. Bi, nếu c ép thành phong trào như hin nay, thì các đa phương bt đu n đnh các ch tiêu cho các qun, huyn, ri s xy ra hin tượng cưỡng chế h kinh doanh lên doanh nghip.

Đ thúc đy h kinh doanh chuyn thành doanh nghip, theo ông Tun, Nhà nước cn phi to đng lc lành mnh đ h t giác chuyn lên. Trước hết cn phi đơn gin hóa th tc hành chính, nht là đi vi thuế và kế toán. Hin nay, Lut Kế toán đang áp dng chung cho tt c các doanh nghip nên đi vi doanh nghip siêu nh thì cn phi có cơ chế riêng cho h thun li hơn. Bên cnh đó, cn phi kim soát vic thanh tra, kim tra và có cơ chế khuyến khích, như: gim thuế cho các h kinh doanh mi chuyn lên doanh nghip.

Còn theo ông Nguyn Ngc Anh, Trưởng ban Kinh tế, Trung tâm Nghiên cu chính sách và phát trin (Depocen), h kinh doanh cn chia thành 2 loi đi tượng: Đi tượng th nht là các h buôn bán nh l và th hai là các h kinh doanh làm ăn phát đt, có nhiu điu kin phát trin.

“Chính đi tượng th hai mi cn phi có chính sách khuyến khích đăng ký thành lp doanh nghip”, ông Anh nhn mnh.

Hin nay, vic h tr chuyn đi h kinh doanh lên doanh nghip là mt trong 3 chương trình trng tâm ca d tho Lut H tr doanh nghip nh và va. Hy vng, d tho Lut được thông qua s to ra nhng chuyn biến quan trng, khuyến khích h kinh doanh chuyn đi thành doanh nghip nhm đt được mc tiêu đến năm 2020 có được 1 triu doanh nghip hot đng trong nn kinh tế./.