6 tháng đầu năm 2017: Cả nước cổ phần hóa được 20 DNNN

Theo Báo cáo của Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển Doanh nghiệp, 6 tháng đầu năm 2017, cả nước cổ phần hóa được 20 doanh nghiệp và 2 đơn vị sự nghiệp.

Cụ thể gồm, 6 doanh nghiệp độc lập nằm trong danh sách 137 doanh nghiệp nhà nước phải cổ phần hóa theo Quyết định số 58; 12 doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng (theo Đề án riêng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt); 2 doanh nghiệp thành viên của Tổng Công ty Đầu tư Phát triển Đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam (Bộ Xây dựng); 2 đơn vị sự nghiệp (Bắc Giang, Quảng Ninh).

(Trong đó có 2 tổng công ty nhà nước là: Đầu tư Phát triển Đô thị và Khu Công nghiệp Việt Nam; Sông Đà; Đầu tư và Phát triển Công nghiệp Becamex Bình Dương).

Cũng trong 6 tháng 2017 đã công bố giá trị doanh nghiệp và đang xây dựng phương án cổ phần hóa 41 doanh nghiệp (trong đó có 14 doanh nghiệp nhà nước thuộc danh sách 137 doanh nghiệp nhà nước phải cổ phần hóa theo Quyết định số 58/2016/QĐ-CP, ngày 28/12/2016, 27 doanh nghiệp còn lại thuộc Bộ Quốc phòng và là đơn cị thành viên tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước) có những doanh nghiệp có quy mô vốn chủ sở hữu lớn lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng, như: 3 doanh nghiệp thành viên của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam có giá trị vốn nhà nước tại doanh nghiệp được xác định khoảng 72.000 tỷ đồng, 1 doanh nghiệp thành viên của Tập đoàn Điện lực Việt Nam có giá trị cốn nhà nước khoảng 24.000 tỷ đồng.

Trong 6 tháng, cũng đang tiến hành xác định giá trị của 64 doanh nghiệp (trong đó có 20 doanh nghiệp nhà nước thuộc danh sách 137 doanh nghiệp nhà nước phải cổ phần hóa theo Quyết định số 58/2016/QĐ-CP, ngày 28/12/2016).

Ngoài ra, cũng giải thể 1 doanh nghiệp nhà nước (trực thuộc Tổng Công ty Cà phê Việt Nam).

Về thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, trong 6 tháng cả nước đã thực hiện bán phần vốn nhà nước không cần nắm giữ tại 22 doanh nghiệp với tổng giá trị theo sổ sách là 666,8 tỷ đồng (bằng 76,5% so với cùng kỳ năm 2016), thu về 11.589,3 tỷ đồng (bằng 314,11% so với cùng kỳ năm 2016). Trong số các doanh nghiệp này có 6 doanh nghiệp phải thoái vốn dưới mệnh giá.

Về việc thoái vốn nhà nước tại 12 doanh nghiệp quy mô lớn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đến nay 11/12 doanh nghiệp đã niêm yết.

Trong đó: (1) Tổng Công ty Cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn đã được Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ giao Bộ Công Thương quyết định và chịu trách nhiệm lựa chọn đơn vị nhà thầu tư vấn thoái vốn nhà nước; (2) Đối với Tổng Công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội, Bộ Công Thương đang chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan xử lý vướng mắc trong thỏa thuận hợp tác với Carlsberg Breweries A/S; (3) Đối với Công ty Cổ phần sữa Vinamilk, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước đã trình Thủ tướng Chính phủ hai phương án bán tiếp phần vốn nhà nước tại công ty này, Thủ tướng đã chỉ đạo đưa việc này ra họp Thường trực Chính phủ.

Cả nước cổ phần hóa được 20 doanh nghiệp trong 6 tháng đầu năm 2017

Về thực hiện đăng ký giao dịch và niêm yết trên thị trường chứng khoán, đến nay có 578 doanh nghiệp cổ phần hóa, nhưng chưa đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán. Bộ Tài chính tiếp tục tổng hợp các doanh nghiệp còn lại để công bố công khai theo quy định.

Nhận diện tồn tại, hạn chế

Theo Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển Doanh nghiệp, có 4 tồn tại hạn chế trong đổi mới, sắp xếp doanh nghiệp nhà nước, như sau:

(1) Tiến độ sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước có khả năng đạt kế hoạch, nhưng cần phải tích cực đôn đốc, kiểm tra.

(2) Việc giao các doanh nghiệp sau cổ phần hóa về SCIC còn chậm, đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán chưa thực hiện nghiêm tục, nhiều doanh nghiệp chưa đăng ký giao dịch.

(3) Hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước chưa tương xứng với nguồn lực nắm giữ, năng suất lao động, hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp. Một số tập đoàn, tổng công ty nhà nước hoạt động yếu kém, làm ăn thua lỗ; cơ chế quản lý chưa đáp ứng các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế.

(4) Quá trình cổ phần hóa còn nhiều khó khăn, vướng mắc, nhất là các quy định về định giá tài sản, đất đai. Trách nhiệm của người quản lý doanh nghiệp nhà nước chưa rõ ràng.

Theo đó, nguyên nhân của những tồn tại trên, đó là:

Một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước và doanh nghiệp nhà nước chưa quyết liệt trong công tác sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước (TP. Hồ Chí Minh chưa cổ phần hóa được doanh nghiệp nào trong số 39 doanh nghiệp). Việc xử lý, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc liên quan đến sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước của các bộ, ngành, địa phương còn chưa chặt chẽ và chậm.

Dư luận, báo chí có những ý kiến tiêu cực về công tác cổ phần hóa, gây tâm lý bất an làm ảnh hưởng đến quyết tâm, nõ lực cổ phần hóa và cũng là lý do để những cá nhân không muốn cổ phần hóa doanh nghiệp, trì hoãn công việc hoặc đùn đẩy trách nhiệm lên cấp trên.

Một số cơ chế, chính sách về đổi mới tổ chức, quản lý hoạt động của doanh nghiệp và sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp ban hành chậm so với kế hoạch đề ra.

Điển hình như: Nghị định thay thế Nghị định 59/2011/NĐ-Cp về chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần chậm được ban hành, dẫn đến việc lung túng khi thực hiện các quy dịnh liên quan đến lựa chọn cổ đông chiến lực, phương án sử dụng đất, xác định giá trị doanh nghiệp, tính giá trị sử dụng đất, giá trị thương hiệu, giá trị lợi thế vị trí địa lý…

Đặc biệt, theo Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển Doanh nghiệp, khó khăn nổi bật nhất trong 6 tháng đầu năm 2017 và trong giai đoạn tới là bắt đầu tiến hành cổ phần hóa những doanh nghiệp có quy mô vốn chủ sở hữu lớn, lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng, trong khi đó thời gian quy định từ thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp cho tới thời điểm IPO là 18 tháng (trường hợp đặc biệt được Thủ tướng chính phủ kéo dài, thì cũng chỉ được tối đa là 24 tháng).

Do các doanh nghiệp này quy mô lớn, phạm vi và hoạt động rộng, ngành nghề kinh doanh đặc thù cao, phải thực hiện kiểm toán giá trị doanh nghiệp bởi Kiểm toán nhà nước trước khi công bố giá trị doanh nghiệp. Do đó, trên thực tế, thời gian còn lại để tìm kiếm cổ đông chiến lược khi xây dựng phương án cổ phần hóa chỉ còn từ 6-9 tháng, làm hạn chế rất lớn cho các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài có cơ hội tìm hiểu, đánh giá, đàm phán việc mua cổ phần.

Ngoài ra, còn do việc tổ chức thực hiện còn chưa quyết liệt, tâm lý thận trọng, an toàn, không sáng tạo, việc đôn đốc, giám sát, kiểm tra tại các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước còn chưa thương xuyên, kịp thời.

3 giải pháp đẩy nhanh tái cơ cấu, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước

Về hoàn thiện cơ chế, chính sách, trong 6 tháng cuối năm 2017, các bộ khẩn trương trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để ban hành đầy đủ và đúng tiến độ các cơ chế, chính sách và đề án về sắp xếp, đổi mới và tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước theo kế hoạch đã đề ra; Tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao tại Chỉ thị số 04/CT-TTg, ngày 02/02/2017 về việc đẩy mạnh công tác sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2016-2020; Quyết định số 707/QĐ-TTg, ngày 25/05/2017 về phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2016-2020.

Về cổ phần hóa, thoái vốn, ban hành danh mục cổ phần hóa theo từng năm đối với 137 doanh nghiệp cổ phần hóa giai đoạn 2017-2020; Ban hành danh mục thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã cổ phần hóa theo từng năm giai đoạn 2017-2020.

Về tổ chức thực hiện, Bộ Tài chính tổng hợp đẩy đủ danh sách các doanh nghiệp đã cổ phần hóa còn lại, nhưng chưa đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán đến nay. Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát, tổng kết việc thực hiện Luật Doanh nghiệp về nội dung liên quan đến doanh nghiệp nhà nước, báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với yêu cầu cơ cấu lại doanh nghiệp giai đoạn tới.

Các bộ, ngành, địa phương hoàn thành cổ phần hóa các doanh nghiệp theo lộ trình, kế hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Xây dựng lộ trình và tổ chức bán phần vốn nhà nước tại công ty cổ phần và công ty TNHH HTV trở lên để phù hợp với tiêu chí tại Quyết định số 58/2016/QĐ-TTg…

Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển Doanh nghiệp có trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước tại các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước.

Giao ban tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước theo quý, báo cáo Chính phủ về tình hình tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước (hàng quý). Báo cáo Thủ tướng, Phó Thủ tướng – Trưởng ban tình hình tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước (hàng tháng)./.