Nhng thông tin trên được Phòng Thương mi và Công nghip Vit Nam (VCCI) cùng Cơ quan Phát trin Quc tế Hoa Kỳ (USAID) công b ti Báo cáo thường niên Ch s Năng lc cnh tranh cp tnh – PCI 2017 t chc vào sáng nay (22/03/2018).

TS. Vũ Tiến Lộc phát biểu tại Lễ công bố PCI 2017

Nhóm tiên phong PCI 2017: Xut hin nhiu “tân binh”

Báo cáo PCI 2017 da trên thông tin phn hi t 12.000 doanh nghip, trong đó có trên 10.200 doanh nghip dân doanh đang hot đng ti 63 tnh, thành ph và gn 1.800 doanh nghip FDI đang hot đng ti 21 tnh, thành ph.

Theo kết qu ln này, Qung Ninh ln đu tiên vươn lên v trí dn đu vi đim s 70,7/100.

Quán quân trong bng xếp hng PCI 2017 ln này mt tnh liên tc đng trong nhóm 5 tnh, thành ph dn đu c nước k t năm 2013.

Trong 5 năm qua, Qung Ninh đã tp trung ci cách hành chính qua vic vn hành mô hình Trung tâm Hành chính công và thành lp Ban Xúc tiến và H tr đu tư, t đó rút ngn thi gian, gim thiu chi phí cho các nhà đu tư, doanh nghip.

Qung Ninh đng đu ch s thành phn Gia nhp th trường trong PCI 2017, vi ch 6% doanh nghip phi ch đi trên mt tháng cho vic có đ các giy phép cn thiết đ chính thc đi vào hot đng và trên 80% doanh nghip đánh giá th tc niêm yết công khai, cán b am hiu chuyên môn, hướng dn rõ ràng, có thái đ thân thin trong gii quyết đăng ký mi hay thay đi th tc đăng ký doanh nghip.

Ông Nguyn Đc Long, Ch tch UBND tnh Qung Ninh cho biết, đ đt v trí như hin nay, tnh Qung Ninh đã có nhiu n lc bn b. Tuy nhiên, dư đa ci cách còn ln, mc tiêu ca Qung Ninh phi tiếp tc phn đu tăng đim bình quân chung, ci thin các đim s chưa cao.

Đà Nng t đa phương đng đu PCI 2016 đã tt xung v trí th 2 vi 70,1 đim. Đà Nng - nơi các doanh nghip dân doanh tiếp tc đánh giá tương đi tích cc v vic gii quyết th tc hành chính, vi đim s trên 70.

Tuy nhiên, mc đ ci thin trung bình ca thành ph này t năm 2006 đến 2017 li nm trong nhóm ít ci thin nếu so vi c nước. Qua các năm, đim s ch s thành phn này ca Đà Nng có xu hướng st gim.

Là nơi khi ngun ca mô hình “Cà phê doanh nhân” đang được áp dng rng rãi hin nay ti nhiu tnh, thành ph, Đng Tháp tiếp tc nm gi v trí th 3 vi 68,8 đim trong bng xếp hng PCI 2017. Vi kết qu này, Đng Tháp lp k lc 10 năm liên tiếp nm trong tp 5 bng xếp hng PCI.

Các v trí tiếp theo ln lượt thuc v Long An: 66,7 đim, Bến Tre 66,7 đim, Vĩnh Long: 66,1 đim.

Trong top 10 PCI 2017 ch ghi nhn 2 đa phương đến t phía Bc là Qung Ninh – v trí th 1 và Hi Phòng – v trí th 9. Hi Phòng trên thc tế là s thăng hng vượt bc, t v trí 21 năm 2016, tăng 12 bc.

Các tnh như: Lào Cai, v trí th 5, Thái Nguyên – th 7 và Vĩnh Phúc – th 9 trong PCI 2016 năm nay đu tt hng, ln lượt rơi xung v trí 11, 15 và 12 trong PCI.

Hai thành ph đu tàu ca c nước là TP. H Chí Minh và Hà Ni ln lượt xếp v trí 8 và 13 vi 65,19 đim và 64,71 đim. Như vy, TP. H Chí Minh vn gi được v trí ca mình còn Hà Ni đã tăng thêm mt bc trên bng xếp hng (v trí 14 theo PCI 2016).

Đim s PCI bình quân cao nht k t khi bt đu thc hin đến nay

TS. Vũ Tiến Lc, Ch tch Phòng Công nghip và Thương mi Vit Nam (VCCI) cho biết, nim tin ca cng đng doanh nghip vào môi trường kinh doanh đang được khơi dy. C th, 52% doanh nghip cho biết s m rng kinh doanh trong 2 năm ti, mc cao nht k t năm 2011 tr li đây. T l doanh nghip mun thu hp quy mô hoc đóng ca rt thp, ch 8%.

Cm nhn tích cc v trin vng phát trin còn rõ rt hơn các doanh nghip FDI. Theo đó, có ti 60% doanh nghip FDI cho biết có kế hoch tăng quy mô đu tư Vit Nam, cũng là mc cao nht k t năm 2011.

Đây là ch s nim tin cao nht ca cng đng kinh doanh k t năm 2011 tr li đây.

Nguyên nhân môi trường kinh doanh đã được ci thin là do: thi gian cn thiết đ hoàn tt các th tc cp phép đu tư đã ci thin đáng k, nhng gánh nng th tc giai đon hu đăng ký, như: bo him xã hi, thuế, lao đng đã được gim bt...

Đáng chú ý, trong hành trình ci thin môi trường kinh doanh, các tnh thuc nhóm cui bng xếp hng đã có nhiu bt phá, rút ngn mt cách ngon mc khong cách vi các tnh/thành ph thuc nhóm tiên phong. Trong đó, 5 tnh/thành ph trc thuc Trung ương, các đu tàu kinh tế ca c nước: Hà Ni, TP. H Chí Minh, Đà Nng, Hi Phòng, Cn Thơ đã có ci thin đáng k v cht lượng điu hành và ln đu tiên đã góp mt đy đ trong tp 15 tnh, thành ph có cht lượng điu hành tt nht trong năm qua.

Theo ông Đu Anh Tun, Trưởng Ban Pháp chế VCCI cho biết, các kết qu ci thin môi trường kinh doanh đc bit trong lĩnh vc thành lp doanh nghip, tiếp cn đin năng, cho thy nhng tác đng rõ nét ca các ngh quyết 19 và ngh quyết 35 ca Chính ph.

cp đ quc gia, nhng ch s phn ánh v chi phí không chính thc và th tc hành chính đã được ci thin mnh m cho thy tín hiu tích cc v kết qu ca n lc phòng chng tham nhũng, ci cách th tc hành chính mà Đng, Chính ph và b máy chính quyn các cp đang thc hin.

Doanh nghip tư nhân đang "teo" li

Tuy nhiên, theo người đng đu VCCI, mc dù đim s PCI trung v có được ci thin, nhưng đang có s chng li ca các “ngôi sao” ci cách thuc nhóm tiên phong vi đim s ch qun quanh mc 70/100.

"Điu này cho thy, ci cách cn có thêm nhng đng lc mi, mà vic tiếp tc ci cách th chế vi khâu đt phá là ci cách th tc hành chính cp các b ngành trung ương cn được đy mnh đ có th nâng trn th chế, to thêm dư đa cho ci cách cp đa phương và cơ s", TS. Lc nói.

Đ kinh tế Vit Nam phát trin nhanh hơn và có tính cnh tranh hơn, trách nhim không ch thuc v các cơ quan, chính quyn các cp mà còn chính cng đng doanh nghip. Chính quyn phi đy mnh ci cách th chế, còn doanh nghip phi nâng cp v qun tr đ bt kp vi nhng chun mc toàn cu.

“Th tướng đã nêu mc tiêu ci cách th chế ca Chính ph là bt kp nhng chun mc tiên tiến ca các nước ASEAN, ca OECD…, doanh nghip cũng phi theo gương Chính ph hướng ti các mc tiêu này trong qun tr”, ông Vũ Tiến Lc lưu ý.

Ngoài ra theo người đng đu VCCI, môi trường kinh doanh vn còn nhng "đim ti" mà chúng ta chưa th hài lòng, như: tính minh bch ca môi trường kinh doanh còn chưa cao, thiết chế pháp lý, h thng gii quyết tranh chp cho doanh nghip chưa tt, cht lượng ngun nhân lc chưa đáp ng được yêu cu...

Đc bit, năm 2017, trung bình vn có trên 59% doanh nghip cho biết h vn còn phi tr các chi phí không chính thc, dù ch s này đã gim so vi nhng năm trước, 28% doanh nghip vn chưa hài lòng vi kết qu gii quyết công vic ca các công chc.

Doanh nghip cũng đang lo lng hơn v nhng phin hà trong vic tiếp cn đt đai và s ri ro trong vic bo đm quyn s dng đt. Tình hình an ninh trt t mt s đa phương cũng là mi quan ngi cho nhiu doanh nghip…, ông Lc cho hay.

TS. Vũ Tiến Lc cũng cho biết, nn kinh tế Vit Nam có đ m rt cao (gp ti gn 2 ln GDP). Tuy nhiên, khu vc tư nhân vn hướng vào th trường trong nước là ch yếu, xut khu vn l thuc vào các FDI, ti 70%.

"Ch 11% doanh nghip tư nhân trong nước có sn phm và dch v xut khu. Ch 6% doanh nghip tư nhân có cung cp hàng hóa và dch v cho các doanh nghip FDI. H s chuyn giao công ngh t FDI cho các doanh nghip ni đa thp nht trong ASEAN", ông Lc nêu thc trng.

Cũng theo Ch tch VCCI, qua điu tra PCI cũng cho thy, Vit Nam có cht lượng qun tr doanh nghip thp so vi các chun mc quc tế và so vi chính các FDI đang hot đng ti Vit Nam.

Đáng lưu ý, ông Lc cho biết ti Vit Nam, dù s lượng doanh nghip thành lp mi gia tăng, nhưng khu doanh nghip tư nhân li đang nh đi c v quy mô vn và lao đng.

Hi chng thiếu vng các doanh nghip c va “Missing the Middle” đã không được khc phc. Sau 30 năm đi mi, chúng ta vn chưa có được mt thế h các nhà công nghip ngang tm thế gii. Ch 14% doanh nghip Vit có lĩnh vc hot đng chính là chế to.

Kết qu t báo cáo điu tra PCI năm 2017 đã minh chng rt rõ cho nhn đnh trên ca ông Vũ Tiến Lc.

C th theo điu tra PCI 2017, có trên 50% doanh nghip có ít hơn 10 lao đng (85% có dưới 50 lao đng). T l đóng góp vào GDP ca khu vc tư nhân chính thc đã tăng lên trong 2 năm tr li đây, song vn chưa tr li mc đnh cao tng đt được trước khi gia nhp WTO.

T l đóng góp vào GDP ca khu vc tư nhân chính thc đã tăng lên trong 2 năm tr li đây, song vn chưa tr li mc đnh cao tng đt được trước khi gia nhp WTO.

Điu tra t PCI 2017 cũng cho thy, tình trng các doanh nghip Vit Nam thiếu kh năng phát trin lên quy mô ln. Theo s liu điu tra, ch có 11% doanh nghip tư nhân Vit Nam xut khu trc tiếp hoc gián tiếp thông qua người mua hàng quc tế và ch 14% bán cho các doanh nghip FDI ti Vit Nam.

Nhng con s này cho thy khu vc tư nhân đang ch yếu sn xut cho th trường trong nước.

Do vy, thách thc ch yếu hin nay là làm thế nào đ tăng quy mô ca nhng doanh nghip ni đa này và to điu kin đ h hi nhp tt hơn cùng các doanh nghip nước ngoài và nâng cao được giá tr gia tăng trong chui giá tr.

Ngoài ra nhng người tham gia điu tra PCI cũng cho rng, mt trong các nguyên nhân ca tình trng quy mô doanh nghip thu nh mt phn đến t các tp đoàn ln. Các tp đoàn này có nhiu ngành ngh kinh doanh khác nhau, nhưng li đăng ký và np thuế theo tng công ty con riêng l. Điu này có th lý gii t s gia tăng rt rõ ràng ca s lượng doanh nghip./.