Ngày 06/11, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã tham gia trả lời trước Quốc hội về việc làm thế nào để ngành thủy sản Việt Nam phát triển bền vững trong giai đoạn tới.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng

Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cho biết, năm 2018, tổng sản lượng thủy sản đạt 7,7 triệu tấn và xuất khẩu đạt giá trị trên 9 tỷ USD , riêng 10 tháng năm 2019 chúng ta đạt giá trị xuất khẩu là 7,1 tỷ USD.

Với kết quả như vậy, Việt Nam đã trở thành một trong những quốc gia có những sản phẩm thủy sản đứng đầu thế giới.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được ngành thủy sản vẫn còn nhiều những tồn tại, hạn chế. Cụ thể, về quy mô, ngành thủy sản còn chưa tương xứng với tiềm năng của đất nước, Cơ cấu ngành thủy sản chưa hợp lý. Hệ thống hạ tầng thủy sản còn lạc hậu, còn thiếu đồng bộ. Về tổ chức sản xuất, ngành thủy sản chưa hiệu quả. Về chất lượng và giá trị gia tăng, ngành thủy sản còn thấp, do đó ảnh hưởng đến sức cạnh tranh, ảnh hưởng đến tiêu thụ các sản phẩm thủy sản. Việc bảo vệ nguồn thủy sản chưa được chú trọng. Vốn đầu tư cho hạ tầng thủy sản còn khó khăn. Về chính sách cho phát triển thủy sản, cụ thể như là Nghị định 76, còn những bất cập, đặc biệt tình trạng đánh bắt cá trái phép tại vùng biển nước ngoài vẫn chưa được chấm dứt.

Để ngành thủy sản Việt Nam phát triển bền vững trong giai đoạn tới, yêu cầu phải phát triển ngành thủy sản Việt Nam thành một ngành sản xuất hàng hóa có thương hiệu, có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường thế giới.

Trên cơ sở khai thác những tiềm năng, những lợi thế của từng vùng, từng địa phương và khắc phục những tồn tại, những khó khăn, những thách thức để phát triển bền vững ngành thủy sản, góp phần phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn tới và đặc biệt là giải quyết nhiều việc làm, góp phần nâng cao đời sống của người dân, theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, Chính phủ sẽ tập trung vào ̃nhiệm vụ sau:

Trước hết là phải tiếp tục tập trung tái cấu trúc ngành thủy sản trên cơ sở đánh giá đầy đủ nhu cầu của thị trường trong nước và thế giới. Gắn tái cấu trúc ngành thủy sản với điều kiện phát triển thủy sản của từng vùng và từng địa phương, phải thích ứng với biến đổi khí hậu, gắn tái cấu trúc ngành thủy sản với tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị từ khâu sản xuất, cung ứng nguyên liệu đầu vào cho đến nuôi trồng, sản xuất, chế biến, bảo quản, tiêu thụ, nhằm giảm chi phí, nâng cao chất lượng, nâng cao hiệu quả và nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm thủy sản Việt Nam.

Chuyển từ nuôi trồng, khai thác theo phương thức truyền thống sang công nghiệp hóa ngành thủy sản ứng dụng công nghệ cao, tổ chức lại hoạt động khai thác, đẩy mạnh nuôi trồng, hiện đại hóa quản lý, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, tái cấu trúc ngành thủy sản phải gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo vệ môi trường, đồng thời hiện đại hóa tàu thuyền, trang thiết bị, đảm bảo nâng cao hiệu quả khai thác thủy sản.

Tái cấu trúc ngành thủy sản phải chuyển mạnh sang nuôi trồng trên biển và Chính phủ coi đây là một nhiệm vụ đột phá trong tái cấu trúc ngành thủy sản trong giai đoạn tới.

“Đây cũng là thực hiện Nghị quyết 36 của Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 8 khóa XII về Chiến lược phát triển kinh tế biển Việt Nam, nhằm thúc đẩy tăng trưởng thủy sản, chuyển dịch cơ cấu lao động từ khu vực đánh bắt hải sản sang nuôi trồng thủy sản, giải quyết thêm nhiều việc làm và nâng cao đời sống cho người lao động”, Phó Thủ tướng cho biết.

Thứ hai, trên cơ sở tái cấu trúc ngành thủy sản, Thủ tướng Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các bộ có liên quan cùng các địa phương để tập trung rà soát, điều chỉnh, bổ sung và lập mới các quy hoạch theo Luật Quy hoạch.

“Ở đây, yêu cầu phải đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch sử dụng biển quốc gia mà Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao nhiệm vụ chủ trì lập. Trong đó, phải xác định đầy đủ các khu vực biển, đảo có tiềm năng, lợi thế để phát triển ngành thủy sản, khai thác và nuôi biển. Từ đó, làm cơ sở cho việc đầu tư, khai thác và nuôi biển”, Phó Thủ tướng nêu rõ.

Quy hoạch sử dụng biển quốc gia phải gắn với việc điều tra, đánh giá đầy đủ về nguồn lợi thủy sản trên biển để làm cơ sở xây dựng kế hoạch khai thác thủy sản phù hợp với những nguồn lợi thủy sản của Việt Nam.

Cùng với đó, phải tập trung xây dựng chiến lược phát triển ngành thủy sản Việt Nam giai đoạn 2021 đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng cho biết, Thủ tướng đã giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì thực hiện. Trên cơ sở đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức lập quy hoạch các vùng kinh tế và hướng dẫn các địa phương lập quy hoạch tỉnh theo Luật Quy hoạch.

“Hiện nay, tất cả các địa phương chúng ta đang tập trung để lập quy hoạch tỉnh theo Luật Quy hoạch mới. Trong đó, xác định r õ các quy hoạch cần tích hợp vào quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh như quy hoạch hạ tầng thủy sản, trong đó có giao thông, thủy lợi, điện, thông tin truyền thông, cảng cá, khu neo đậu tàu thuyền. Các khu vực nuôi trồng thủy sản, cả trên biển và trên đất liền”, Phó Thủ tướng báo cáo Quốc hội.

Thứ ba, trên cơ sở quy hoạch, các bộ, ngành, địa phương, trong đó Bộ Nông nghiệp và Phát triển n ông thôn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư... phải xây dựng kế h oạch để thực hiện các quy hoạch cho từng năm và 5 năm giai đoạn 20 21-2025. Xác định rõ cơ cấu, nguồn vốn để đầu tư thực hiện các quy hoạch. Đồng thời, xây dựng cụ thể các dự án, các nhiệm vụ ưu tiên để huy động các nguồn vốn cho đầu tư phát triển. Cần ưu tiên vốn ngân sách đầu tư cho các dự án hạ tầng cấp thiết như các cảng cá, khu neo đậu tàu thuyền, các dự án hạ tầng nuôi trồng thủy sản, giao thông thủy lợi... Tập trung cho khu vực duyên hải và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

“Với các dự án nuôi trồng thủy sản tập trung bao gồm cả các dự án nuôi biển, chúng ta sẽ huy động các nguồn vốn xã hội, trong đó có vốn của doanh nghiệp trong và ngoài nước cũng như vốn của người dân”, Phó Thủ tướng nêu rõ.

Thứ tư, phải rà soát lại các cơ chế, chính sách để sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới để hỗ trợ và phát triển ngành thủy sản trong thời gian tới. Trong đó, Thủ tướng Chính phủ sẽ thực chuẩn bị tổng kết Nghị định 67 để đánh giá những điểm được và điều chỉnh những nội dung còn ch ưa phù hợp , như cơ chế về tín dụng cho ngành thủy sản...

Cùng với đó, xây dựng các chính sách khuyến khích, phát triển các đội tàu viễn dương, phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá, các chính sách khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo trong phát triển nuôi trồng thủy sản.

“Đặc biệt là các chính sách hỗ trợ, khuyến khích nuôi biển, hỗ trợ đào tạo nghề, chuyển đổi nghề cho ngư dân, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho phát triển ngành thủy sản”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Thứ năm, phải tăng cường công tác kiểm soát quá trình đầu tư phát triển khai thác, nuô i trồng, chế biến, bảo quản sản phẩm thủy sản nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả đầu tư của các dự án hạ tầng đối với ngành thủy sản; các dự án đóng mới tàu thuyền cũng như kiểm soát chất lượng của các sản phẩm thủy sản.

Thứ sáu, theo Phó Thủ tưóng cần đẩy mạnh hợp tác quốc tế nhằm mở rộng thị trường cho sản phẩm thủy sản Việt Nam; hợp tác để phân định vùng biển , lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và hợp tác đánh bắt cá với các quốc gia trong khu vực và các vùng đại dương, để có thể có những đội tàu đại dương vượt ra ngoài khu vực; để huy động các nguồn vốn, trang bị, hợp tác quốc tế, hợp tác khoa học cho các hoạt động của lĩnh vực thủy sản…

Thứ bảy, phải giải quyết dứt điểm tình trạng tàu thuyền Việt Nam vi phạm các quy định về khai thác hải sản, đặc biệt việc đánh bắt cá trái phép tại vùng biển nước ngoài.

Báo cáo thêm với Quốc hội, Phó Thủ tướng cho biết, sau khi Uỷ ban châu Âu - EC cảnh báo thẻ vàng với Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt. Họp nhiều lần, đi thực tế để chỉ đạo và các địa phương, các bộ ngành vào cuộc rất quyết liệt. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn một số tỉnh vẫn có tàu thuyền đi bắt cá trái phép tại các vùng biển nước ngoài mà bị bắt giữ.

“Đây là vấn đề rất bức xúc”, Phó Thủ tướng chia sẻ.

Phó Thủ tướng cũng báo cáo Quốc hội là tuần tới này, Đoàn công tác của EC sẽ trở lại Việt Nam lần hai để kiểm tra, đánh giá, xem xét có gỡ thẻ vàng hay không hoặc là nâng cấp cảnh báo.

“Và, nếu không được gỡ thẻ vàng và nâng cấp cảnh báo với thủy sản Việt Nam, sẽ ảnh hưởng lớn đến thị trường xuất khẩu thủy sản Việt Nam, ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của ngành”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Do đó, ngoài những giải pháp dài hạn, để phát triển ngành thủy sản Việt Nam bền vững, thì trước mắt, Phó Thủ tướng đề nghị các vị đại biểu Quốc hội ở tại các địa phương phối hợp với các đồng chí lãnh đạo các địa phương cùng các bộ, ngành liên quan, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông... tập trung để khắc phục tình trạng, mà EC đã khuyến nghị để có thể sớm gỡ thẻ vàng cho thủy sản Việt Nam, để góp phần nâng cao uy tín, thương hiệu cho thủy sản Việt Nam.

“Đây cũng là trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các bộ ngành liên quan trong Ban chỉ đạo và cá nhân tôi với trách nhiệm Trưởng ban chỉ đạo vấn đề này”, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng thẳng thắn./.