Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quan/ Ảnh: quochoi.vn

Chiều ngày 21/03/2016, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang báo cáo Quốc hội về việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và lập kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016-2020) cấp quốc gia.

Theo đề xuất của Chính phủ, đến năm 2020, diện tích nhóm đất nông nghiệp là 27.038,09 nghìn ha, tăng 306,33 nghìn ha so với Nghị quyết của Quốc hội. Trong đó, Chính phủ đề nghị điều chỉnh đến năm 2020, diện tích đất trồng lúa là 3.760,39 nghìn ha (giảm 270,36 nghìn ha so với năm 2015) điều chỉnh giảm thêm 52,04 nghìn ha so với Nghị quyết của Quốc hội (3.812 nghìn ha); đất chuyên trồng lúa nước là 3.128,96 nghìn ha (giảm 146,42 nghìn ha so với năm 2015), điều chỉnh giảm thêm 92,95 nghìn ha so với Nghị quyết Quốc hội (3.222 nghìn ha). Tuy nhiên, trong số 3.760,39 nghìn ha đất trồng lúa, có khoảng 400 nghìn ha được quy hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nhưng khi cần thiết có thể quay lại trồng lúa theo Nghị định số 35/2015/NĐ-CP ngày 13/04/2015 về quản lý, sử dụng đất trồng lúa.

Theo Chính phủ, việc giảm diện tích đất trồng lúa là để chuyển mục đích cho phát triển hệ thống hạ tầng đồng bộ, nhất là giao thông theo Nghị quyết Đại hội lần thứ XII và để các địa phương chuyển đổi cơ cấu cây trồng trước tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai. Diện tích chuyển đổi tại các vùng như sau: Vùng đồng bằng sông Cửu Long khoảng 200 nghìn ha tập trung tại các tỉnh: Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang…; Vùng đồng bằng sông Hồng khoảng 80 nghìn ha tập trung tại các tỉnh: Nam Định, Thái Bình, Hưng Yên, Hà Nội, Ninh Bình…; Vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền trung khoảng 90 nghìn ha tập trung tại các tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định...; Vùng Đông Nam bộ khoảng 30 nghìn ha tập trung tại các tỉnh: Tây Ninh, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu. Phần diện tích chuyển đổi phần lớn là diện tích thường xuyên bị hạn hán, xâm nhập mặn do chịu tác động của của biến đổi khí hậu, không thể tiếp tục trồng lúa hoặc trồng lúa hiệu quả thấp.

Đồng thời, theo tính toán của Chính phủ, với 3.760,39 nghìn ha đất trồng lúa với hệ số sử dụng đất trồng lúa bình quân là 1,95 lần thì diện tích gieo trồng lúa hàng năm vẫn đạt trên 7 triệu ha và với năng suất bình quân khoảng 60 tạ/ha/năm thì sản lượng lúa đạt 42 triệu tấn/năm, bình quân khoảng 420 kg/người/năm vẫn đảm bảo mục tiêu an ninh lương thực quốc.

Tán thành với phương án điều chỉnh do Chính phủ đề xuất, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, diện tích đất trồng lúa được điều chỉnh giảm 52,04 nghìn ha, trong đó đất chuyên trồng lúa nước giảm 92,95 nghìn ha là diện tích đất thường xuyên bị hạn hán, nhiễm mặn, ngập lụt và đất bị thoái hóa sản xuất lúa kém hiệu quả so với các cây trồng khác nhất là chuyển sang nuôi trồng thủy sản, trồng cây lâu năm. Đối với diện tích 400 nghìn ha đất lúa chuyển sang trồng các loại cây hàng năm chủ yếu, như: ngô khoảng 150 nghìn ha; đậu tương, cây công nghiệp ngắn ngày khoảng 80 nghìn ha; trồng rau, hoa, cây cảnh khoảng 110 nghìn ha và kết hợp nuôi trồng thủy sản khoảng 50 nghìn ha… phần lớn là diện tích thường xuyên bị hạn hán, xâm nhập mặn do chịu tác động của của biến đổi khí hậu, không thể tiếp tục trồng lúa hoặc trồng lúa hiệu quả thấp.

Ủy ban Kinh tế cũng cho rằng, với năng suất lúa bình quân hàng năm khoảng 60 tạ/ha, sản lượng đạt khoảng 42 triệu tấn/năm sẽ bảo đảm an ninh lương thực quốc gia theo Kết luận số 53-KL/TW, ngày 05/08/2009 của Bộ Chính trị./.