Còn nhiu khó khăn trước mt

Theo B Nông nghip và Phát trin nông thôn, năm 2015, tuy xut khu nông sn nói chung gp rt nhiu khó khăn, nhiu mt hàng ch lc gim mnh c v lượng ln giá tr, nhưng điu là mt trong hai mt hàng vn có s tăng trưởng vi khi lượng xut khu đt 328 nghìn tn vi 2,39 t USD, tăng 8,3% v khi lượng và tăng 20,2% v giá tr so vi cùng kỳ năm 2014.

Bước sang năm 2016, ht điu vn tiếp tc là đim sáng vi khi lượng xut khu 02 tháng đu năm đt 37 nghìn tn vi 278 triu USD, tăng 5,3% v khi lượng và tăng 11% v giá tr so vi cùng kỳ năm 2015.

Mc dù, đã có s tăng trưởng vượt bc, song theo Hip hi Điu Vit Nam (Vinacas), xut khu ht điu năm nay chc chn s có nhiu khó khăn. Nguyên nhân được đưa ra là lượng ht điu tn kho trong nước rt thp, biên đ mùa v b kéo dài do hin tượng El Nino s nh hưởng đến quá trình ra trái cũng như năng sut, sn lượng điu ca nước ta, dn ti tình trng nhiu nhà máy ch đ nguyên liu sn xut hết tháng 2 và s thiếu trm trng trong các tháng 3, 4, 5.

Không ch khó khăn trong nguyên liu, doanh nghip điu còn gp khó khăn ti th trường Hoa Kỳ, khi năm 2016, phía Hoa Kỳ s áp dng Lut Hin đi hóa an toàn thc phm (FSMA) đi vi xut khu ht điu ca Vit Nam, ch yếu nhn mnh vào yếu t truy sut ngun gc. Phía Hoa Kỳ đánh giá cht lượng và an toàn thc phm ca Vit Nam ch mc trên trung bình, vì sn phm ht điu ca Vit Nam xut khu còn kém cht lượng, ln nhiu tp cht và màu sc không đng đu, do Vit Nam có quá nhiu nhà máy chế biến nh l, ch trong vòng mt năm qua đã tăng t 345 lên 371 nhà máy, dn ti tình trng ln xn trong khâu chế biến.

Bên cnh đó, mc dù B Nông nghip và Phát trin nông thôn đã có Thông tư s 75/2009/TT- BNN PTNT, ngày 02/12/2009 v Ban hành Quy chun k thut quc gia v điu kin an toàn v sinh thc phm trong sn xut nông sn, nhưng khi kim tra phát hin rt nhiu doanh nghip chế biến không đt tiêu chun. Điu đáng nói là doanh nghip chm khc phc và sau mi kỳ kim tra xong li đâu hoàn đy nên không gii quyết được vn đ. Hin nay, Vit Nam mi ch có 22 doanh nghip chế biến đt tiêu chun ISO, chng ch HACCP trên tng s 371 đu mi, doanh nghip tham gia chế biến (MP, 2016).

Hướng ti mc tiêu gia tăng giá tr cho ht điu xut khu

Theo nhn đnh ca các chuyên gia ngành điu, xut khu điu ca nước ta vn còn nhiu cơ hi tăng trưởng trong nhng năm ti. Trước hết là do nhu cu s dng các loi ht, qu khô đ bo v sc khe ca người tiêu dùng trên thế gii đang có xu hướng ngày càng gia tăng. Trong khi đó, sn lượng điu nói riêng và nhiu loi qu, ht khô nói chung, vì nhiu lý do khác nhau mà khó có th tăng kp so vi nhu cu.

Tuy nhiên, đ tiếp tc gi vng v trí s 1 và nâng cao hơn na giá tr ca ht điu Vit Nam, các doanh nghip trong ngành s đi sâu hơn vào các sn phm chế biến sâu. Thc ra, trong nhng năm qua, bên cnh nhân điu, các mt hàng chế biến t ht điu cũng đã được nhiu doanh nghip t chc sn xut đ xut khu và cung ng trên th trường ni đa, nhưng ch yếu vn là nhng dng chế biến còn tương đi đơn gin, như: nhân điu rang mui, nhân điu còn v la rang mui, nhân điu tm mt ong…

Hơn na, v lâu dài, cn phi quy hoch li ngun nguyên liu trong nước và tăng cường hp tác quc tế vi mt s nước gn gũi v đa lý, như: Lào, Capuchia... và h tr v ging, k thut đ phát trin din tích cây điu ti các nước đó. Mt khác, các doanh nghip cũng cn đu tư thiết b máy móc đ hin đi hóa khâu chế biến, tăng hiu qu.

Cũng theo ông Nguyn Đc Thanh, Ch tch Vinacas, gii pháp tt nht giúp ngành điu Vit Nam tn ti và phát trin là phi chuyn t vic cnh tranh mua bán giá r, sang cnh tranh v mt cht lượng và giá thành cao. Thc tế, nhiu doanh nghip Vit Nam cũng đã nhn ra điu này và h đang có bước chuyn hướng rt rõ rt. Hin nay, các doanh nghip điu Vit Nam bán giá cao và giá r đang chênh lch nhau đến 0,5 USD/1kg (11.000 đng/1kg) (Hng Châu, 2016).

Bên cnh đó, trong bi cnh hi nhp kinh tế thế gii, th trường tiêu th nhân điu ch yếu là các nước phát trin vi yêu cu an toàn v sinh thc phm ngày càng cao, đòi hi ngành điu cn tp trung x lý, xem đó như là “s sng còn” ca mt ngành hàng, thì mi có th xâm nhp và đng vng các th trường này.

Tài liu tham kho:

1. B Nông nghip và Phát trin nông thôn (2015, 2016). Báo cáo Kết qu thc hin kế hoch năm 2015 và 02 tháng đu năm 2016 ngành Nông nghip và Phát trin nông thôn

2. Hng Châu (2016). Ngành điu sp thiếu nguyên liu trm trng, truy cp t http://kinhdoanh.vnexpress.net/tin-tuc/hang-hoa/nganh-dieu-sap-thieu-nguyen-lieu-tram-trong-3369978.html

3. MP (2016). Ngành điu gp khó c đu vào ln đu ra, truy cp t http://thoibaokinhdoanh.vn/Thi-truong-17/Nganh-dieu-gap-kho-ca-dau-vao-lan-dau-ra-22380.html