Thành tích đt được vn ch là sn lượng

Theo B Nông nghip và Phát trin nông thôn, khi lượng xut khu go năm 2015 đt gn 6,7 triu tn và 2,85 t USD, tăng 5,8% v khi lượng so vi năm 2014. Trong 05 tháng đu năm 2016, khi lượng go xut khu đã đt 2,35 triu tn và 1,06 triu USD.

Đến nay, th trường lúa go Vit Nam phát trin rt tt, sn xut đáp ng yêu cu trong nước và xut khu, góp phn xóa đói, gim nghèo, cũng như nâng v thế lúa go ca Vit Nam. Hin Vit Nam đng th ba thế gii v sn lượng xut khu go và xut sang hơn 135 quc gia và vùng lãnh th, trong đó: châu Á chiếm 77%, châu M 7,6%, Trung Đông 1,2% và châu Úc 0,88%.

Mc dù, thành tích xut khu lúa go ca Vit Nam rt đáng n, song đt được vn ch là sn lượng, còn vn đ cht lượng, thương hiu go và giá tr gia tăng còn b ng. Go xut khu mi ch phc v các th trường d tính vi yêu cu ch yếu là go phm cp thp. Đi vi các th trường khó tính, như: châu Úc, châu M hay châu Âu vn còn rt ít, thm chí vng bóng.

Ht go Vit vn còn nhiu khó khăn thách thc, như: sn xut manh mún, nh l; công ngh còn yếu k c trong sn xut, sau thu hoch hay chế biến, nht là chế biến sâu có giá tr gia tăng cao; liên kết trong chui yếu, thiếu nhng doanh nghip đu tàu trong chui giá tr.

Cần chú trọng vai trò người nông dân trong sản xuất lúa gạo

Bên cnh đó, ngành hàng này còn đang đng trước nhiu thách thc mi. Thách thc không ch là mi đe da do biến đi khí hu, nước bin dâng, mà do kết ni cung - cu yếu kém; người trng lúa ngày càng nghèo đi. Đơn c như Vùng Đng bng sông Cu Long, vùng trng đim sn xut lương thc ca c nước vi din tích canh tác khong 1,8 triu ha lúa, din tích gieo trng hơn 3,8 triu ha, chiếm 54,82% c nước, sn lượng lương thc hàng năm đt 24,92 triu tn, chiếm 56,63%, nhưng ti khu vc này, ti nay cơ cu gieo trng vn là 45% ging phm cp go thp (IR 50404, OM 576), 35% ging cht lượng go trung bình và ch 20% ging cht lượng cao khiến giá tr go Vit Nam không cao. Vic thương lái phân phi lưu thông ti 90% sn lượng go khiến li nhun ca nông dân b ct xén, chưa th đm bo 30% lãi.

Thay đi v cht

Nhiu chuyên gia kinh tế v lúa go cho rng đã đến lúc go Vit Nam không th ch chú trng vào vic tăng sn lượng mà phi tp trung vào cht lượng và giá xut khu. Có như vy mi nâng cao được giá tr gia tăng ca ht go và đem li mc thu nhp xng đáng cho người nông dân, nht là khi Vit Nam trong tiến trình tham gia vào Hip đnh đi tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) (Ánh Tuyết, 2016).

Đ thc s đm bo cho s phát trin bn vng ca ngành hàng lúa go Vit Nam trong thi gian ti, cn phi thay đi tư duy không chy theo sn lượng mà tp trung nâng cao cht lượng, thương hiu lúa go Vit Nam và nâng cao thu nhp cho người nông dân. Vì vy, mi đây, ngày 23/05/2016, B Nông nghip và Phát trin nông thôn đã ban hành Quyết đnh s 1898/QĐ-BNN-TT v Phê duyt “Đ án Tái cơ cu ngành lúa go Vit Nam đến năm 2020 và tm nhìn đến năm 2030”. Vi mc tiêu tng quát: Nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh lúa go làm cơ s đm bo vng chc an ninh lương thc quc gia, to vic làm, tăng thu nhp cho người trng lúa, bo v môi trường sinh thái, phát trin bn vng và tham gia hiu qu vào th trường toàn cu.

Ch tiêu c th được đ ra đến năm 2020, đm bo li nhun cho người trng lúa vùng sn xut lúa hàng hóa t 30% tng thu tr lên; Ti các vùng chuyên canh sn xut lúa hàng hóa, din tích liên kết sn xut, tiêu th, xây dng cánh đng ln, vùng nguyên liu chiếm t 20% tr lên; S có 20% sn lượng go xut khu mang thương hiu go Vit Nam và tham gia trc tiếp vào chui toàn cu...

Đến năm 2030, ti các vùng chuyên canh sn xut lúa hàng hóa, din tích liên kết sn xut, tiêu th, xây dng cánh đng ln, vùng nguyên liu chiếm t 50% tr lên; Đt 50% lượng go xut khu mang thương hiu go Vit Nam trong đó 30% lượng go xut khu thuc nhóm go thơm và đc sn...

Đ có th đt được mc tiêu đt ra trong tình hình hin nay, nhng nhóm gii pháp được ưu tiên thc hin là đi mi khoa hc công ngh, tăng đu tư nghiên cu phát trin. Trong đó, tp trung hp tác nghiên cu phát trin ging lúa cht lượng cao, chng chu ngoi cnh, phù hp vi yêu cu th trường…; xây dng các chui giá tr liên kết h nông dân, doanh nghip, trong đó doanh nghip là đu tàu dn dt c chui.

Bên cnh đó là gii pháp đu tư cơ s vt cht h tng. Gii pháp này s tp trung vào hoàn chnh đng rung, cng c giao thông và thy li ni đng các vùng chuyên canh; nâng cp h thng đường thy, đường b Đng bng sông Cu Long, tăng cường kết ni ti các vùng chuyên canh và cng Cn Thơ. Đng thi, xây dng h thng đng b v thông tin th trường, bnh dch, thi tiết, k thut ti mt s vùng chuyên canh thí đim; h tr doanh nghip xây dng kho lúa khô, đm bo lúa lưu kho vi tiêu chun tt ti mt s vùng chuyên canh, xây dng phát trin kho ngoi quan ti mt s th trường trng đim.

Ngoài ra, phi đi mi chính sách và th chế, như: chính sách đt đai, chính sách khuyến khích cơ gii hóa, thu hút doanh nghip đu tư vào trong ngành, h tr sn xut bn vng, chính sách tài chính, phát trin xut khu, th trường ni đa, h thng phân phi…/.

Tham kho từ một số nguồn:

B Nông nghip và Phát trin nông thôn (2016). Quyết đnh s 1898/QĐ-BNN-TT, ngày 23/05 v Phê duyt Đ án Tái cơ cu ngành lúa go Vit Nam đến năm 2020 và tm nhìn đến năm 2030

Ánh Tuyết (2015). Áp lc cnh tranh trong sn xut và xut khu go, truy cp t http://www.nhandan.com.vn/xahoi/tin-tuc/item/28231102-ap-luc-canh-tranh-trong-san-xuat-va-xuat-khau-gao.html