Tranh minh họa Phố Hiến xưa. Ảnh: sưu tầm

Một Phố Hiến trong quá khứ

Ngót 3 thế kỉ trước, Phố Hiến xưa dọc theo tả ngạn sông Hồng. Từ đây đến Hà Nội mất khoảng 55 km. Đây là tuyến giao thông đường thủy quan trọng cho tàu bè các nơi, trong lẫn ngoài nước xuôi về giao thương với vùng Bắc Bộ kinh kì. Đây là điểm tụ hội của những đoạn đường sông từ biển Đông vào kinh thành Thăng Long. Thương cảng Phố Hiến đặc biệt lớn và sầm uất, không thua kém gì so với Hội An. Thương nhân người Anh, Hà Lan và đặc biệt là người Hoa vẫn hay lui tới tấp nập. Văn bia chùa Thiên ứng, dựng năm Vĩnh Tộ thứ 7 (1625, đời vua Lê Thần Tông) đã ghi: "Phố Hiến nổi tiếng trong bốn phương là một tiểu Tràng An" - tức như một Kinh đô thu nhỏ.

Phố Hiến ngày nay còn trong hồi ức về thương cảng đô thị sầm uất. Ảnh: sưu tầm

Thời gian trôi đi, Phố Hiến ngày nay không còn là thương cảng sầm uất khi xưa mà đã trở thành chôn rêu phong in sâu dấu ấn của một thời kì huy hoàng của lịch sử văn hóa dân tộc. Những hồi ức về một Phố Hiến ngày cũ chỉ còn lưu lại trong những câu ca truyền miệng mà ông bà giữ cho con cháu, hay những công trình thuở ấy còn sót lại.

Ghé thăm Phố Hiến, hoài niệm cảnh xưa

Phố Hiến giờ đây giống hệt “Trái tim” của thành phố Hưng Yên. Năm 2014, khu di tích Phố Hiến đã được nhà nước công nhận là khu di tích quốc gia đặc biệt.

Nơi đây dày đặc các công trình di tích lịch sử văn hóa, được xem như Linh hồn của Phố Hiến. Ghé thăm Phố Hiến, mà không thăm hết danh sách các địa danh lịch sử nổi tiếng nơi đây là “dở”. Danh sách trên gồm các địa danh như : Văn Miếu Xích Đằng, đền Mây, đền Kim Đằng, đền Trần, đến Mẫu, đền Thiên Hậu, Võ Miếu, chùa Phố, đền Bà Chúa Kho, chùa Chuông, đình An Vũ, đền Nam Hòa, đền Cửu Thiên Huyền Nữ, chùa Hiến, Đông Đô Quảng Hội, chùa Nễ Châu. Cảnh xưa không còn, nhưng những nét văn hóa một thời hay những kí ức lịch sử kia vẫn còn được lưu giữ nơi đây.

Khu di tích Phố Hiến – trái tim của thành phố Hưng Yên. Ảnh: sưu tầm

Phố Hiến giờ cổ kính, nằm yên nghỉ ngơi như một chứng nhân lịch sử đã mệt mỏi đi qua năm tháng, đón đợi người khách từ phương xa ghé thăm, mang theo những nỗi hoài niệm về một thương cảng xa xôi trong quá khứ.