Toàn cảnh Hội nghị

KH&CN đã đóng góp trên 30% giá trị gia tăng trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp

Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc cho biết, năm 2017, Bộ KH&CN đã tập trung triển khai các nhiệm vụ, giải pháp với mục tiêu đưa KH&CN phục vụ trực tiếp cho phát triển các ngành, lĩnh vực; hỗ trợ phát triển các sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt là nông nghiệp công nghệ cao, các sản phẩm chủ lực, trọng điểm của quốc gia theo chuỗi giá trị; hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng, đổi mới công nghệ; cải thiện môi trường kinh doanh của doanh nghiệp; thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia; cải thiện Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII); tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN4.0).

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về KH&CN tiếp tục được hoàn thiện để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy hoạt động KH&CN, đổi mới sáng tạo. Bộ KH&CN đã hoàn thành và trình 100% văn bản thuộc Chương trình công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; hoàn thành đúng thời hạn các nhiệm vụ do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao.

Các kết quả nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học xã hội, nhân văn, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đã có những đóng góp thiết thực để thúc đẩy phát triển đất nước trong tình hình mới, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc. Nhiều kỹ thuật tiên tiến đã được ứng dụng hiệu quả vào việc chăm sóc sức khỏe nhân dân, phòng chống dịch bệnh, khám chữa bệnh.

KH&CN đã đóng góp trên 30% giá trị gia tăng trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp và 38% giá trị gia tăng trong sản xuất giống cây trồng, vật nuôi. Năng suất một số vật nuôi, cây trồng đạt cao so với các nước trong khu vực và trên thế giới: Lúa đứng đầu ASEAN; cá tra, hồ tiêu đứng đầu thế giới; cà phê, cao su đứng thứ hai thế giới.

Bộ Khoa học và Công nghệ dẫn đầu trong việc thực hiện cải cách hành chính về hoạt động quản lý, kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. 91% nhóm sản phẩm, hàng hóa do Bộ quản lý, tương ứng với 96% lô sản phẩm, hàng hóa tại khâu thông quan được chuyển sang cơ chế hậu kiểm, giúp cắt giảm thời gian kiểm tra tại cửa khẩu từ 13 ngày xuống còn 01 ngày.

Chính phủ luôn quan tâm chỉ đạo các hoạt động về khoa học, công nghệ

Phát biểu tại Hội nghị, hoan nghênh cách thức tổng kết công tác của Bộ KH&CN với sự tham dự của đông đảo các cơ quan nghiên cứu khoa học, các viện, trường, tổ chức, các địa phương, nhất là có cả các doanh nghiệp khởi nghiệp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, Hội nghị đã làm rõ hơn “cơ quan quản lý Nhà nước cần làm gì” để tạo điều kiện cho phát triển khoa học, công nghệ.

Thủ tướng nêu rõ, Chính phủ luôn quan tâm chỉ đạo các hoạt động về khoa học, công nghệ. Thủ tướng, các Phó Thủ tướng đã nhiều lần làm việc và có nhiều ý kiến chỉ đạo, giao nhiệm vụ đối với các cơ quan, tổ chức trong ngành như làm việc với Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Khu công nghệ cao Hòa Lạc, Khu công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh, Liên hiệp các Hội khoa học và Kỹ thuật Việt Nam… cũng như tham dự nhiều sự kiện quan trọng của ngành.

Theo Thủ tướng, các hoạt động khoa học, công nghệ trong năm qua có nhiều tiến bộ. Tinh thần quốc gia khởi nghiệp phát triển và lan tỏa mạnh mẽ. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo đã phát triển rộng khắp với nhiều không gian làm việc chung, quỹ đầu tư mạo hiểm, tổ chức kết nối hỗ trợ khởi nghiệp. Đến nay, có hơn 900 dự án khởi nghiệp được ươm tạo với 300 sản phẩm khởi nghiệp đã được kết nối đến với cộng đồng và các quỹ đầu tư. Số lượng các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tăng nhanh với hơn 3.000 doanh nghiệp; hoàn thiện mạng truyền thông di động 4G, phát triển xa lộ thông tin; phát triển Hệ tri thức Việt số hoá kết nối, chia sẻ hệ dữ liệu mở.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng chỉ ra một số mặt tồn tại, bất cập như thị trường khoa học, công nghệ phát triển còn chậm. Kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ chưa được ứng dụng nhiều trong sản xuất, kinh doanh; chưa có nhiều sản phẩm khoa học, công nghệ được thương mại hóa.

Việc phát triển khoa học, công nghệ chưa thực sự gắn với yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội. Doanh nghiệp chưa trở thành trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia. Chưa huy động được nhiều nguồn lực xã hội đầu tư cho hoạt động khoa học, công nghệ. Cơ chế tài chính còn bất hợp lý, ràng buộc sự phát triển. Việc chuyển đổi sang cơ chế tự chủ của tổ chức khoa học, công nghệ công lập vẫn còn lúng túng.

4 trụ cột lớn cần đổi mới, 3 đột phá cần tập trung và 5 lưu ý cần rà soát

Thủ tướng chỉ rõ, về 4 trụ cột chính cần đổi mới, thứ nhất, khoa học công nghệ phải góp phần chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế, nhất là những mô hình hiện có năng suất thấp trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.

Thứ hai, thúc đẩy đổi mới sáng tạo mạnh mẽ hơn nữa khi số lượng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo còn ít. Phong trào khởi nghiệp sáng tạo mới bước đầu, chỉ tập trung ở đô thị lớn.

Thứ ba, tập trung phục vụ doanh nghiệp ứng dụng và đổi mới công nghệ. Thứ tư, khoa học, công nghệ phải góp phần nâng cao năng suất, chất lượng lao động, hiệu quả sản xuất kinh doanh của nền kinh tế.

Nêu 3 đột phá cần tập trung, Thủ tướng chỉ ra, thứ nhất là đột phá về thể chế, chính sách. Với thể chế KHCN, cần xóa bỏ tư duy hành chính hóa, quy hoạch hóa khoa học, công nghệ và tư duy thành lập mới tổ chức khoa học, công nghệ phải theo quy hoạch…

Thứ hai, đổi mới về phương thức đầu tư, cơ chế đặt hàng cho khoa học, công nghệ. Chi 2% ngân sách Nhà nước cho khoa học, công nghệ phải sử dụng hiệu quả hơn. Bộ Khoa học và Công nghệ hoặc Hội đồng Chính sách khoa học, công nghệ cần trình Thủ tướng Chính phủ đưa ra các quyết sách lớn, đặt hàng vĩ mô cho khoa học, công nghệ gắn liền với chất lượng sản phẩm của đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

Thứ ba, cần tập trung đầu tư nghiên cứu ứng dụng công nghệ hoặc nghiên cứu cơ bản định hướng ứng dụng mà Việt Nam đang cần. Phải huy động đầu tư của xã hội, chủ yếu từ doanh nghiệp, thông qua các quỹ khoa học, công nghệ quốc tế, để có tỷ lệ đầu tư cho khoa học, công nghệ cao hơn. Có thể chế, cơ chế thuận lợi cho các nhà nghiên cứu trong sử dụng kinh phí.

Đổi mới chính sách sử dụng và trọng dụng cán bộ khoa học, công nghệ, trong đó quan tâm đến 3 đối tượng chính là các nhà khoa học đầu ngành, các nhà khoa học được giao chủ trì các nhiệm vụ quan trọng của quốc gia và các nhà khoa học trẻ tài năng. “Cuối cùng con người là quan trọng nhất. Phải làm sao trí thức ủng hộ mình để phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc”, Thủ tướng bày tỏ.

Cùng với 4 trụ cột, 3 đột phá, Thủ tướng nêu ra 5 lưu ý cần rà soát, triển khai hiệu quả.

Thứ nhất, chủ động phát triển cơ sở hạ tầng khoa học, công nghệ theo hướng hiện đại, đồng bộ, trong đó có các khu công nghệ cao phải làm thành công trong năm 2018 và các năm tiếp theo để bắt nhịp cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Thứ hai, cần quan tâm triển khai vùng kinh tế trọng điểm dựa vào khoa học, công nghệ, đặc biệt các vùng có lợi thế phát triển các sản phẩm nông nghiệp.

Thứ ba, khoa học, công nghệ phải gắn với yêu cầu của hội nhập quốc tế và thích ứng với nền kinh tế tri thức của thế giới.

Thứ tư, bảo đảm tính bền vững trong hoạch định phát triển khoa học, công nghệ, lộ trình, bước đi, giao trách nhiệm cho các bộ, ngành, địa phương rõ hơn các nhiệm vụ cụ thể về khoa học, công nghệ.

Thứ năm, Thủ tướng lưu ý về phẩm chất đạo đức của cán bộ khoa học, công nghệ. Nhấn mạnh tạo cơ chế thoáng trong khoa học, công nghệ, Thủ tướng nêu rõ, phải khắc phục bệnh thành tích trong khoa học, công nghệ, bệnh không thiết thực, không vào cuộc sống của khoa học, công nghệ. Xây dựng Bộ KH&CN, các đơn vị thuộc Bộ, các tổ chức khoa học, công nghệ của Bộ KH&CN ngày càng vững mạnh./.