Cây dâu vốn là một trong 3 cây công nghiệp dài ngày (chè, cà phê, dâu tằm) và có thế mạnh của Lâm Đồng. Một thời, cách đây chỉ chừng 10 năm, Lâm Đồng đã có vài chục ngàn ha dâu trải dài từ Bảo Lộc, Bảo Lâm tới Đức Trọng, Đơn Dương và đã tạo việc làm cũng như thu nhập chính của hàng vạn lao động nông thôn. Trong vài năm gần đây, do nhiều nguyên nhân khác nhau, ngành trồng dâu nuôi tằm đã có nhiều biến động, khiến nghề này dần bị mai một. Tuy nhiên, thực tế đã có nhiều biến chuyển tích cực, nhất là tại huyện Lâm Hà.

Trong 3 năm gần đây, nghề trồng dâu nuôi tằm của tỉnh Lâm Đồng trên đường tìm lại hào quang của mình với sản lượng kén năm 2014 đạt khoảng 700 tấn.

Ông Vũ Bá Yêu – Phó phòng NN&PTNT huyện Lâm Hà

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, các địa phương có diện tích canh tác dâu lớn gồm; huyện Lâm Hà (hơn 1.600 ha), huyện Đức Trọng (hơn 1.100 ha), tiếp đó là các huyện Bảo Lâm, Đạ Tẻh, Đạ Huoai và TP. Bảo Lộc có diện tích dâu hơn 250 ha…

Toàn Tỉnh hiện có 25 cơ sở ươm tơ, trong đó ở TP. Bảo Lộc 15 cơ sở, các huyện Di Linh, Đức Trọng và Lâm Hà có 10 cơ sở, hầu hết các cơ sở ươm tơ đều nhập thiết bị hiện đại từ Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc…

Năm 2006, toàn Tỉnh chỉ còn 6.516 ha dâu, cho sản lượng 55.151 tấn lá/năm, thì Lâm Hà đã chiếm 2.781 ha với sản lượng 25.609 tấn lá. Diện tích cây dâu và sản lượng lá dâu của Lâm Hà đã không ngừng tăng trong giai đoạn từ năm 2002 đến nay. Diện tích dâu, năng suất và sản lượng lá tăng đã tạo điều kiện thuận lợi cho Lâm Hà phát triển nghề nuôi tằm ươm tơ. Hiện tại, toàn Huyện có hơn 8.000 hộ nông dân làm nghề trong dâu nuôi tằm kết hợp, hoặc chỉ trồng dâu và bán lá dâu cho các hộ chuyên nuôi tằm.

Để ngành dâu tằm phục hồi và phát triển như hiện nay là nhờ từ năm 2011, Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm nông lâm nghiệp Lâm Đồng (Trung tâm thực nghiệm), thực hiện các dự án xây dựng mô hình ứng dụng và chuyển giao công nghệ để phát triển bền vững nghề trồng dâu nuôi tằm cho nông dân.

Cụ thể, sau khi chọn và tạo các giống S7 - CB và VA - 201 trung tâm chuyển giao cho nông dân thay thế dần các giống dâu cũ bầu đen, bầu xanh của địa phương, và sa nhị luân, quế ưu (của Trung Quốc). 2 giống dâu mới này cho năng suất hơn gấp đôi các giống mà nông dân canh tác hàng chục năm qua. Bên cạnh đó, tỉnh Lâm Đồng có chính sách khuyến nông (hỗ trợ vốn mua cây giống) để nông dân chuyển đổi giống dâu mới.

Tại huyện Lâm Hà, thông qua dự án “Xây dựng mô hình ứng dụng và chuyển giao công nghệ để phát triển bền vững nghề trồng dâu nuôi tằm ở huyện Lâm Hà”, Trung tâm thực nghiệm đã chuyển giao kỹ thuật canh tác dâu giống mới cho 200 hộ nông dân ở 3 xã Hoài Đức, Liên Hà, Đông Thanh của huyện; bên cạnh đó, Trung tâm cũng chuyển giao cho nông dân kỹ thuật điều khiển nhiệt độ, ẩm độ; cách hái, bảo quản lá dâu… để nuôi tằm con tập trung với 6.000 hộp trứng tằm. Hướng dẫn kỹ thuật chuyển nuôi tằm trên nong sang nuôi trên nền nhà, do đó sản lượng kén tăng mỗi hộp từ 43 kg lên 46 kg, tiết kiệm mỗi hộp tằm nuôi khoảng 50 kg lá dâu, lợi nhuận tăng thêm gần 33%. Dự kiến đến năm 2020, diện tích dâu tằm của huyện Lâm Hà sẽ phát triển lên 3.000 ha.

Lâm Hà đã và đang hình thành các vùng trồng dâu, nuôi tằm tập trung, bước đầu hình thành các làng nghề ươm tơ dệt lụa tại vùng Tân Hà và thị trấn Nam Ban, cây dâu tằm trở thành một trong 3 cây mũi nhọn của địa phương.

Theo chân các đồng chí lãnh đạo địa phương của huyện Lâm Hà, chúng tôi tìm đến Thôn Đông Anh 5, Thị Trấn Nam Ban và được tiếp xúc cũng như tận mắt chứng kiến làng nghề dâu tằm đang phát triển rầm rộ nơi đây.

Tiếp xúc với anh Nguyễn Văn Hiển – một hộ nông dân tiêu biểu tại đây, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước sự 'thay da đổi thịt" nhờ cây dâu, con tằm. Theo anh Hiển, ước tính hàng năm anh thu về hàng trăm triệu đồng. Nhờ ứng dụng chuyển giao giống dâu cao sản, ứng dụng kỹ thuật mới nuôi tằm trên sàn mà sản lượng kén tăng lên rõ rệt.

Bên cạnh đó, ông Vũ Bá Yêu - Phó phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Lâm Hà cho biết, Lâm Hà đang triển khai thực hiện quy hoạch phát triển ổn định vùng nguyên liệu tơ tằm với diện tích 3.000 ha, sản lượng kén sản xuất đạt 31.070 tấn/năm; tăng cường công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực sản xuất giống dâu, giống tằm, hỗ trợ thiết bị và kỹ thuật cho các hộ kinh doanh tằm giống, đồng thời huy động mọi nguồn vốn đầu tư để xây dựng 2 nhà máy ươm tơ công nghệ tự động công suất 1.500 tấn tơ/năm tại Đinh Văn và Nam Ban, tiếp tục chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề ươm tơ dệt lụa truyền thống…

Hiệu quả kinh tế của cây dâu, con tằm ở Lâm Hà đã được khẳng định. Để tiếp tục là vùng dâu tằm tập trung lớn nhất Tỉnh và cây dâu thực sự là cây trồng “mũi nhọn” từ nay tới năm 2020, Lâm Hà đang nỗ lực từng ngày để xây dựng và phát triển làng nghề dâu tằm tại nơi đây./.