Lo ngại xoay quanh chiến tranh thương mại

Những lo ngại về sự quay trở lại của chủ nghĩa bảo hộ có thể dẫn tới các cuộc chiến tranh thương mại gây thiệt hại cho nhiều nền kinh tế và đe dọa tăng trưởng kinh tế toàn cầu đã trở thành chủ đề nổi cộm trong hai ngày họp (20-21/3) của Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi (G20) tại thủ đô Buenos Aires, Argentina.

Ngay trong phiên họp đầu tiên, các bên đã đề cập tới những thách thức của nền kinh tế toàn cầu trong bối cảnh “bóng ma” về một cuộc chiến thương mại rình rập khi chủ trương bảo hộ đang trỗi dậy, nhất là việc Mỹ áp thuế nhập khẩu 25% đối với thép và 10% đối với nhôm, và dự định cuối tuần này sẽ thông báo các mức thuế mới đánh vào số hàng tiêu dùng và các sản phẩm công nghệ có trị giá lên đến 60 tỷ USD mỗi năm của Trung Quốc.

Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) Christine Lagarde khẳng định, không có ai là người chiến thắng nếu chủ nghĩa bảo hộ “lên ngôi”, trong khi các đối tác thương mại chính của Mỹ đều cảnh báo về những hệ lụy đối với tăng trưởng kinh tế thế giới khi một cuộc chiến thương mại nổ ra. Nhiều ý kiến cho rằng, biện pháp của Mỹ có thể sẽ tạo một tiền lệ nguy hiểm gây cản trở tới quá trình phục hồi và tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Phản ứng trước những ý kiến trái chiều, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin bảo vệ quan điểm rằng nền kinh tế số một thế giới vẫn giữ cam kết về thương mại tự do với điều kiện phải là sự “có đi có lại”, đem đến một mối quan hệ thương mại cân bằng chứ Mỹ sẽ không đánh đổi lợi ích quốc gia để hệ thống tự do thương mại hoạt động khi người lao động và các doanh nghiệp nước này bị ảnh hưởng.

Các nước G20 đều lo ngại sự quay trở lại của chủ nghĩa bảo hộ

Những tranh cãi tại hội nghị lần này một lần nữa cho thấy các nền kinh tế lớn trên thế giới đang đứng trước bài toán khó là làm sao dung hòa được lợi ích quốc gia và những cam kết hợp tác thúc đẩy tự do thương mại vì lợi ích chung.

Việc Mỹ đưa ra những rào cản thuế đối với nhập khẩu, cũng như khuyến khích các doanh nghiệp chuyển địa điểm sản xuất về trong nước, trong khi Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, cũng tìm mọi cách tăng kim ngạch xuất khẩu song dựng lên những rào cản đối với hàng nhập khẩu, giữ thị phần trong nước cho các doanh nghiệp nội địa, là những minh chứng rõ nét về xu hướng theo đuổi chủ nghĩa bảo hộ. Chính những căng thẳng kinh tế và địa chính trị là mối đe dọa lớn đối với tăng trưởng toàn cầu.

Thời gian qua, số lượng biện pháp bảo hộ thương mại mà các nền kinh tế lớn thực hiện ngày càng tăng lên. Đặc biệt, tại Mỹ, Tổng thống Donald Trump, với chính sách “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”, đã áp dụng nhiều biện pháp, từ rút khỏi các thỏa thuận thương mại mà ông coi là gây thiệt hại cho nền kinh tế đất nước, tới kêu gọi các doanh nghiệp lớn quay trở lại kinh doanh ở Mỹ để mang lại việc làm cho người dân Mỹ.

Mặc dù vậy, việc áp đặt một biện pháp đơn phương mang tính rào cản đối với thương mại tự do được đánh giá không phải là giải pháp tối ưu, bởi nó đi ngược lại xu hướng toàn cầu hóa hiện nay, cản trở hệ thống thương mại toàn cầu, đồng thời có thể dẫn tới lên các cuộc chiến thương mại, ảnh hưởng bất lợi đến tăng trưởng kinh tế của các nước, khu vực và thế giới.

Theo kết quả nghiên cứu công bố của Viện Bertelsmann, có trụ sở tại Đức, các biện pháp bảo hộ mậu dịch do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất có thể gây thiệt hại nặng nề cho chính nền kinh tế Mỹ. Theo kịch bản xấu nhất, chính sách “Nước Mỹ trên hết” có thể làm giảm 2,3% GDP hàng năm của Mỹ (tương đương 415 tỷ USD) trong dài hạn.

Đối thoại là chìa khóa

Trước những gia tăng căng thẳng, một xu hướng khác đã xuất hiện nhằm làm giảm nhiệt là các bên có liên quan cần tăng cường các đối thoại nhằm tìm cách dung hòa các lợi ích.

Tuyên bố chung của Hội nghị G20 khẳng định cam kết tiếp tục đối thoại để đạt được sự đồng thuận về vai trò của thương mại tự do, đồng thời nhấn mạnh thương mại và đầu tư quốc tế là những động lực quan trọng đối với tăng trưởng toàn cầu, năng suất, tạo việc làm và sự phát triển chung.

Phát biểu tại phiên bế mạc hội nghị, Tổng thống Argentina Mauricio Macri cho rằng G20 cần phải trở thành một cơ chế hiệu quả để đối mặt với những thách thức toàn cầu trong thời đại mới. Ông kêu gọi khối này ưu tiên những nhu cầu của người dân với một góc nhìn mang tính cân bằng và bền vững hơn.

Tổng thống Macri cũng khẳng định, thực hiện vai trò chủ tịch luân phiên của G20 là một trong những thách thức lớn nhất của chính phủ Argentina hiện nay, song nước này sẽ làm hết mình để trở thành một đối tác tin cậy, thúc đẩy sự đồng nhất và đối thoại để giải quyết những khác biệt trong nhóm.

Theo thông cáo chung sau hội nghị, các nền kinh tế thành viên nhất trí cho rằng đã đến lúc phải hành động để hạn chế những rào cản đối với tăng trưởng, giảm thiểu sự bất bình đẳng toàn cầu và đẩy lùi những nguy cơ đối với kinh tế thế giới./.