“Các giám đốc của 1MDB đã xác nhận rằng 1MDB đã không còn khả năng thanh toán khoản nợ của mình”, The Star Online dẫn lời tân Bộ trưởng Tài chính Malaysia Lim Guan Eng nói với các phóng viên hôm thứ tư (ngày 23/05), sau cuộc họp giữa Bộ Tài chính và các giám đốc 1MDB là Datuk Norazman Ayob và Datuk Kamal Mohd Ali.

Trước đó, trong tháng 3/2018, Cựu Giám đốc tài chính (CFO) Azmi Tahir cũng đã tiết lộ với Bộ Tài chính Malaysia rằng, 1MDB sẽ không thể trả những khoản lãi đến hạn vào tháng 4 và tháng 5/2018.

Ông Lim cho biết thêm: “Những khoản đầu tư có giá trị khoảng 9,8 tỷ Ringgit (theo như lời của 1MDB) – nếu thu hồi được thì sẽ đủ để đáp ứng nghĩa vụ tài chính của 1MDB trong vài năm tới”.

Song trên thực tế, Ban giám đốc của 1MDB cho biết họ liên tục tranh cãi về giá trị và sự tồn tại của những khoản đầu tư này trong những cuộc họp điều hành hàng tháng. Điều này là do Ban quản lý của 1MDB liên tục không thể cung cấp cho Ban giám đốc những bằng chứng cho thấy sự tồn tại của những khoản đầu tư này trong 2 năm qua.

“Datuk Kamal gọi những khoản đầu tư này là giả mạo. Đây là lời của chính vị Giám đốc này nói ra”, ông Lim nhấn mạnh.

Bộ trưởng Tài chính Lim Guan Eng trong buổi họp báo ngày 23/05

Bộ trưởng Lim Guan Eng đã chỉ trích Chủ tịch quỹ 1MDB là "không trung thực" và "không đáng tin". “Arul Kanda - Giám đốc điều hành kiêm Chủ tịch của 1MDB – nói rằng toàn bộ vấn đề tài chính đều được xử lý nghiêm ngặt bởi CFO của công ty và ông không chắc về giá trị của những khoản đầu tư này cũng như sự tồn tại của nó”, Bộ trưởng Tài chính Malaysia cho hay.

“Thật không thể tin nổi rằng một nhân viên ngân hàng đầu tư có nhiều kinh nghiệm và mức lương cao lại có thể nói không biết gì một cách vô trách nhiệm như thế về khoản đầu tư trị giá 9,8 tỷ Ringgit”, ông Lim nói.

Ông Lim Guan Eng đã đề nghị các cố vấn pháp lý của Bộ Tài chính Malaysia xem xét lại vị trí Chủ tịch 1MDB của Arul Kanda. Cùng thời điểm đó, công ty kiểm toán PricewaterhouseCoopers đã được chọn để tiến hành kiểm toán quỹ này.

1MDB là quỹ đầu tư được thành lập vào năm 2009 ngay sau khi ông Najib Razak, cựu Thủ tướng Malaysia, nhậm chức. Ý tưởng là nhằm thu hút đầu tư vào Malaysia bằng cách thành lập các liên doanh với các công ty nước ngoài. Tuy nhiên, vào năm 2014 công ty đã phải vật lộn để trả các khoản nợ lên tới hơn 11 tỷ USD. Các vụ việc của công ty này rất phức tạp, nhưng có hai giao dịch cụ thể đã gây sốc dư luận.

Đầu tiên là hợp đồng đối tác với một công ty dầu khí nhỏ của Saudi Arabia vốn được 1MDB bơm vào khoảng 1 tỷ USD vào năm 2009. Các điều tra viên cho rằng, một phần trong số tiền đó không được thể hiện trên sổ sách. Một vụ việc khác là giao dịch từ năm 2012, trong đó IPIC, một quỹ nhà nước của Abu Dhabi, đã đồng ý làm người bảo lãnh cho 1MDB.

Các ngân khoản đến hạn theo thỏa thuận đó được cho là đã không được trả cho công ty con của IPIC, mà cho một công ty không liên quan có trụ sở tại Quần đảo British Virgin. Các điều tra viên tại Thụy Sĩ nói rằng khoảng 4 tỷ USD có thể đã bị chiếm dụng từ các công ty nhà nước Malaysia. Tất cả những người liên quan đều phủ nhận sai phạm.

Vụ bê bối mở rộng vào tháng 7/2015, khi tờ Wall Street Journal tiết lộ rằng khoảng 700 triệu USD đã được gửi vào tài khoản ngân hàng của ông Najib ngay trước cuộc tổng tuyển cử năm 2013, trong đó liên minh của ông đã giành chiến thắng sát sao. Ông Najib kiên quyết phủ nhận cáo buộc rằng khoản tiền này đến từ 1MDB. Phe của ông cho biết số tiền đó là khoản tài trợ cá nhân hợp pháp từ hoàng thân Arab - một người đồng tình về cách chính phủ của ông điều hành Malaysia, và rằng phần lớn số tiền đó đã được trả lại. Vị tổng chưởng lý của Malaysia đã đồng ý với quan điểm này, và nói rằng không có lý do gì khiến thủ tướng phải đối mặt với các cáo buộc.

Sau khi tân Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad lên nắm quyền từ cuộc bầu cử ngày 9/5 vừa qua, ông tuyên bố ưu tiên của chính phủ là tập trung đối phó với nạn tham nhũng và quyết tâm thu hồi khoản tiền thất thoát từ quỹ 1MDB. Trong một động thái đối phó với nạn tham nhũng, Chính phủ Malaysia thành lập lực lượng đặc trách điều tra vụ bê bối Quỹ 1MDB nhằm truy tố những cá nhân sai phạm và thu hồi các tài sản liên quan, với sự hỗ trợ từ Mỹ, Thụy Sĩ, Singapore, Canada và một số nước.

Đêm 17/5, cảnh sát Malaysia đã tiến hành khám xét các căn hộ của cựu Thủ tướng Najib Razak ở thủ đô Kuala Lumpur và phát hiện 284 hộp chứa túi xách hàng hiệu, 72 vali chứa tiền, kim cương và những đồ vật có giá trị khác./.

Tham khảo từ:

https://www.thestar.com.my/news/nation/2018/05/23/1mdb-unable-to-pay-debts-say-two-directors/

https://www.economist.com/the-economist-explains/2016/05/27/the-1mdb-affair

http://www.nileinternational.net/en/?p=98910