Theo báo cáo World Investment Report ca UNCTAD (tháng 06/2016), d báo dòng vn đu tư toàn cu s tăng trưởng nh trong năm 2017 mc 1.600-1.720 t USD (so vi mc 1.500-1.590 t USD trong năm 2015) và tăng lên 1.800 t USD trong năm 2018, song vn dưới mc đnh đim trong thi gian trước khi din ra cuc khng hong tài chính 2008. Trong đó, vn FDI đ vào các nước phát trin được d báo mc 870-930 t USD và các nước đang phát trin được d báo mc 690-735 t USD.

Theo tng hp t nhiu nghiên cu, dòng vn toàn cu năm 2016 chu s nh hưởng ca 03 yếu t ch đo sau:

Ri ro t châu Âu

nh hưởng t các biến c chính tr như Brexit và cuc trưng cu dân ý ti Italia… đu cho thy xu hướng “ly khai” đã nh hưởng nhiu đến các quyết đnh đu tư.

Ti Ý, nn kinh tế ln th ba ca khu vc s dng đng Euro, n xu trong h thng ngân hàng đang mc 11% GDP và chiếm 60% s n quá hn trong các ngân hàng. Hu hết các khon n xu gn như không th đòi được. N xu là kết qu ca mt nn kinh tế và h thng chính tr thiếu hiu qu ca Ý. Tht bi chính tr ca cu Th tướng Matteo Renzi khiến hy vng tái cơ cu nn kinh tế Ý và gii quyết n xu ngày càng thp.

EU sm hay mun cũng s phi b tin ra đ cu nn kinh tế này vì khng hong ngân hàng Ý gn như đng nghĩa vi khng hong đi vi khu vc s dng đng Euro. Khng hong có th lây lan xa hơn na vì mi liên h chng cht ca ngân hàng Ý vi nhng ngân hàng ln toàn cu, cũng như vai trò ln ca Ý trong h thng kinh tế s dng đng Euro. Hy Lp ch là mt nn kinh tếc tiêu” so vi Ý mà có th to ra cú sc ln như vy trong quá kh, thì tht khó tưởng tượng đến khng hong ngân hàng (thm chí là n công) ca Ý.

Ri ro v kinh tế ch là phn nh so vi ri ro v khng b và chính tr châu Âu. Tình hình quan h có phn căng thng trong thế cuc Nga - NATO - Th Nhĩ Kỳ có th to ra thế mt cân bng chiến lược trong khu vc và khiến nhng đn đoán v chiến tranh tăng lên.

D báo, châu Âu năm 2017 không ch đi mt vi nhng ri ro v bu c Pháp và Đc, mà còn đi mt ri ro v khng hong ngân hàng, bt n an ninh khu vc và kh năng khng b tăng lên. Bi cnh này s khiến các nhà đu tư gim đu tư vào nhng lĩnh vc có ri ro cao.

S kin bu c Tng thng M

Vic đc c Tng thng ca ông Donald Trump đã làm đo ln “lut chơi” ca thế gii hin đi. Trên th trường tài chính, vic lãi sut tăng đã khiến chiến lược đu tư phi thay đi v cơ bn. Dòng vn t c phiếu sang trái phiếu b đo ngược. Dòng tin b rút mnh ra khi các th trường mi ni, ngoi tr Nga, đ tp trung v M, nơi mà các doanh nghip được kỳ vng s có tăng trưởng cao hơn nh chính sách tài khóa và lãi sut mi ca Trump.

Vic đc c Tng thng ca ông Donald Trump đã làm đo ln “lut chơi” ca thế gii hin đi

Ti các th trường mi ni, sau khi t phú Donald Trump thng c, đng Peso ca Mexico, đng Lira ca Th Nhĩ Kỳ xung thp mc k lc. Vn ti th trường Trung Quc tiếp tc chy ra nước ngoài. Nga có th không nm trong xu hướng đng tin mt giá vì mi quan h Nga - M được cho là có th m lên sau khi ông Trump nhm chc.

Trong khi đó, đng USD tăng mnh và li tc trái phiếu M cũng tăng lên, do đó các nhà đu tư ln ti các th trường mi ni s phi tp trung vào vn đ qun tr ri ro.

Cho đến bây gi, vn chưa rõ chính sách kinh tế ca ông Trump s có “hình hài” ra sao. Do đó, nhng tuyên b mnh ming và ha hn ca ông Trump v thương mi và kích thích kinh tế là hai trng đim được gii đu tư quan tâm. Vi d kiến lm phát tăng và n s chính sách ca ông Trump, vàng và nhng kênh đu tư lướt sóng nhanh nhiu kh năng s được nhà đu tư quan tâm.

Đi kèm s kin bu c Tng thng M là d báo nâng lãi sut ca Fed trong năm nay. Trước đó, tháng 12/2016, Fed đã công b kế hoch nâng lãi sut 3 ln vào năm 2017, mi ln tăng 0,25%, và d báo đến năm 2018, lãi sut Liên bang M có th s mc 2,125%. Nếu thc hin, l trình này có th s tiếp tc làm hn chế lượng vn đu tư nước ngoài lên các th trường biên hoc ch phn nào kích thích được dòng tin trong ngn hn sau nhng thi đim công b thông tin ca Fed.

Khng hong ti Trung Quc

Vài năm tr li đây, có nhiu cnh báo v vic Trung Quc đi mt vi ri ro “bong bóng” và các khon n trong nn kinh tế. Đến nay, các ri ro này vn chưa dn đến đ v trong nn kinh tế, nhưng nhiu kh năng, các cnh báo s tiếp tc xut hin trong năm 2017.

Thc tế cho thy, Chính ph Trung Quc tiếp tc thúc đy tăng trưởng kinh tế bng cách “bơm” tin vào đu tư h tng và th trường bt đng sn nước này có biu hin không ti trong năm 2016. Câu hi là khi nào đu tư h tng và bt đng sn ca Trung Quc “h nhit” (đng nghĩa vi nn kinh tế mt đng lc kéo tăng trưởng)?

Vi t l tín dng trên GDP vượt 250%, tc đ tăng tín dng bình quân trên 15% và t l tín dng/GDP cao hơn mc bình quân di đng dài hn đến 5%, vic Chính ph Trung Quc kéo tc đ bơm tín dng ra nn kinh tế xung ch là vn đ thi gian. Câu hi s là mc điu chnh xung bao nhiêu và t t hay sc.

Nếu là mt cú sc mnh thì th trường bt đng sn, chng khoán và nhng “xác chết biết đi” (phn ln là doanh nghip nhà nước hoc thân hu) trong nn kinh tế Trung Quc s không chu ni. Bên cnh đó, th trường tín dng phi ngân hàng (hay h thng ngân hàng “ngm”) phát trin mnh trong nhng năm gn đây có th ngp tràn n xu. Tăng trưởng kinh tế Trung Quc khi đó s suy gim mnh và kéo theo nh hưởng xu ra toàn cu.

Chc chn đó không phi là điu mà Chính ph Trung Quc mun xy ra. Vì vy, h s bng mi giá khiến tiến trình điu chnh li vn tín dng suôn s hơn. Dù vy, tc đ tăng trưởng kinh tế khó có th tăng li mc ca giai đon trước, mà nhiu kh năng là tiếp tc đi xung vì cú huých t tín dng s yếu dn.

Có l, đây là nguyên nhân thc s đng sau din biến vn đu tư trc tiếp nước ngoài vào Trung Quc gim mnh, trong khi vn đu tư gián tiếp nước ngoài rút ra khi nước này hàng trăm t USD trong năm 2016. Tuy Trung Quc có hơn 3.000 t USD d tr ngoi hi, nhưng h không th dc hu bao ra đ bo v giá tr Nhân dân t. Vì vy, đng tin này khó tránh khi tiếp tc trượt giá.

Đng thái ca Trung Quc trong nhng vn đ trên snh hưởng không nh đến tình thế dòng vn vào các th trường mi ni châu Á. Do đó, dù đây là câu chuyn cũ t vài năm nay, nhưng d báo vn s là đim nóng ca năm 2017./.

Tham kho t các ngun:

1. UNCTAD (2016). World Investment Report, 21 June 2016

2. http://tinnhanhchungkhoan.vn/chung-khoan/the-tran-dau-tu-toan-cau-2017-174201.html

3. http://bizlive.vn/tai-chinh/yeu-to-nao-se-dinh-hinh-xu-huong-dong-von-toan-cau-nam-2017-2356230.html