Đó là một trong những thông tin được Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Hữu Độ đưa ra tại buổi Tọa đàm trực tuyến “Đổi mới thi cử -Thực tiễn và những vấn đề đặt ra” nhằm cải tiến kỳ thi THPT quốc gia năm 2019 do Báo Đại biểu nhân dân tổ chức ngày 13/09/2018 tại Hà Nội.

Đề xuất tách bài thi THPT quốc gia thành 2 phần đề: tốt nghiệp cấp 3 và thi đại học

Theo PGS, TS. Phạm Tất Thắng (Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội), kỳ thi THPT quốc gia thường gọi nôm na là kỳ thi “hai trong một” nhưng thực tế có hai mục tiêu khá khác nhau. Với góc độ thi tốt nghiệp THPT, trình độ giáo dục phổ thông là trình độ phổ cập. Kỳ thi này mang tính chất sát hạch nhiều hơn, không có tính chất sàng lọc nghiêm ngặt mà cứ đạt chuẩn là sẽ tốt nghiệp. Do vậy, thực tế kết quả kỳ thi này thường rất cao, các trường gần như đạt 99% tốt nghiệp THPT.

PGS,TS. Phạm Tất Thắng, Đại biểu Quốc hội, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội. Ảnh/ Quang Khánh

Bên cạnh đó, mục tiêu thứ hai của kỳ thi là để xét tuyển đại học, cao đẳng. Kỳ thi này là sàng lọc để chọn thí sinh phù hợp với bậc đào tạo đại học, cao đằng.

“Mục tiêu của hai kỳ thi rất khác nhau, ghép 2 kỳ thi này về kỹ thuật là rất khó. Nếu đạt mục tiêu thứ nhất một cách trọn vẹn thì mục tiêu thứ hai sẽ không đạt trọn vẹn. Nghĩa là, đề thi không phân hóa thì không sàng lọc, lựa chọn được thí sinh xuất sắc nhất vào đại học, cao đẳng. Còn ngược lại, nếu chọn mục tiêu thứ hai thì mục tiêu xét tốt nghiệp giảm đi số lượng tốt nghiệp THPT thì cũng không trọn vẹn. Do đó, ghép hai khâu này là rất khó. Vì vậy, cần phải thay đổi từ việc tổ chức, thi, ra đề…”, PGS, TS. Phạm Tất Thắng cho hay.

Bàn luận về vấn đề này, TS. Quách Tuấn Ngọc, nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ Giáo dục và Đào tạo) khẳng định, quá trình cải cách thi cử của kỳ thi THPT quốc gia là phù hợp. Thay vì để ghép phần nội dung thi như hiện tại, nên chăng tách bài thi THPT quốc gia thành 2 phần đề: tốt nghiệp cấp 3 và thi đại học.

TS. Quách Tuấn Ngọc cũng cho biết, tại cuộc làm việc của Bộ Giáo dục và Đào tạo với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội vừa qua, có đề xuất: Nên gọi là kỳ thi “hai trong một buổi”.

Tức là, phải có 2 phần đề (tốt nghiệp THPT, thi đại học). Học sinh nào không có nhu cầu thi đại học cho ngồi riêng, thi xong được nghỉ. Còn học sinh nào thi đại học, sẽ tiếp tục làm bài. Phần thi đại học phải do trường đại học chủ trì.

TS. Quách Tuấn Ngọc, nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ Giáo dục và Đào tạo). Ảnh/ Quang Khánh

Theo TS. Quách Tuấn Ngọc, cá nhân ông ủng hộ và đi theo hướng “hai trong một buổi”. Còn nếu như “hai trong một đề” thì đại học không được can thiệp vào thi THPT quốc gia. Thực tế cho thấy, mục tiêu của kỳ thi THPT là để kiểm tra, đánh giá thí sinh theo một chuẩn đầu ra xác định, không có hạn chế về số lượng thí sinh đạt chuẩn. Trong khi đó, mục tiêu của kỳ thi tuyển sinh đại học là chọn người giỏi với số lượng nhất định. Tuyển sinh đại học mang tính cạnh tranh, phân loại trình độ, năng lực giữa các thí sinh. Thành thử việc ra đề cho một kỳ thi đạt được hai mục tiêu là rất khó.

Còn theo GS, TSKH. Nguyễn Đình Đức, Trưởng ban Đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội về kỳ thi THPT, để đánh giá một kỳ thi tổ chức thành công hay không phải hiểu được khâu nào là quan trọng nhất trong kỳ thi đó, khi tất cả các khâu thành công thì kỳ thi thành công. Có 4 mấu chốt để quyết định thành công của một kỳ thi trung học phổ thông là: đề thi, tổ chức thi, chấm thi, xét tuyển. Do đó, phải đánh giá cả 4 khâu đó, nếu không năm nay là vấn đề này, năm sau sẽ là vấn đề khác.

Cần có giải pháp để khắc phục

Để khắc phục những tồn tại của kỳ thi năm 2018, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Hữu Độ cho biết, về phương thức tổ chức thi THPT quốc gia 2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã báo cáo Chính phủ đồng ý giữ ổn định phương thức thi này cho đến năm 2020, trên tinh thần kế thừa kết quả phương án thi các năm trước và khắc phục tồn tại năm nay.

Bên cạnh đó, để tổ chức tốt kỳ thi THPT quốc gia năm 2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục bổ sung, hoàn thiện, nâng cao chất lượng ngân hàng câu hỏi thi làm cơ sở để xây dựng đề thi đáp ứng tốt hơn mục đích, yêu cầu của kỳ thi THPT quốc gia.

Đồng thời, hoàn thiện quy chế, khắc phục nhược điểm về kĩ thuật, rào cản kỹ thuật chặt chẽ, không có sơ hở, có cơ chế kiểm soát, để cho những người có nghề về công nghệ thông tin, nếu có ý gian lận cũng khó thực hiện.

Cùng với đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tăng cường công tác quản lý, đặc biệt là công tác thanh tra kiểm tra. Phối hợp chặt chẽ giữa trường đại học, cao đẳng với các sở giáo dục và đào tạo để có kỳ thi chất lượng.

Nâng cao hiệu quả của công tác tập huấn nghiệp vụ thi cho tất cả các đối tượng, lực lượng tham gia tổ chức thi; đặc biệt chú trọng tập huấn kỹ nghiệp vụ cho cán bộ làm nhiệm vụ thanh tra, giám sát.

Ngoài ra, cải tiến phương thức tổ chức chấm thi để tăng cường tính chính xác, khách quan của kết quả thi. Làm sao để giáo viên không chấm thi học sinh của tỉnh mình, giảng viên đại học địa phương cũng vậy, không coi thi, chấm thi ở địa phương mình, để đảm bảo khách quan.

Trong công tác phối hợp với địa phương, tăng cường hơn nữa sự phối hợp chặt chẽ giữa Ban chỉ đạo Trung ương và địa phương để chỉ đạo kỳ thi.

Nói về kỳ thi với những hạn chế đã xảy ra tại Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình, theo Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ, với quy chế như hiện nay, nếu mỗi cá nhân thành viên tham gia chính thức của cụm thi, điểm thi và hội đồng thi làm hết trách nhiệm, thì chắc chắn không có chuyện gì xảy ra. Vi vậy, cần quán triệt tới từng thành viên hội đồng trong quá trình tổ chức triển khai, các thành viên làm hết trách nhiệm của mình.

TS. Nguyễn Hữu Độ, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Ảnh/ Quang Khánh

“Đề thi THPT quốc gia năm nay có sự phân hóa mạnh, một số bài quá khó. Và để giải quyết điều đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần xây dựng được ngân hàng câu hỏi đảm bảo phong phú chất lượng, chuẩn hóa để đạt được mục đích của kỳ thi. Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cần xây dựng đội ngũ chuyên gia có năng lực và hiểu biết sâu rộng về phương pháp khảo thí, từ đó đề xuất các phương thức tiệm cận quốc tế trong quá trình thi, kiểm tra đánh giá và đổi mới giáo dục.

Trong thời gian tới, Bộ cũng cần có những điều chỉnh mang tính kỹ thuật, nhằm phát hiện sai phạm, tiêu cực. Như trong kỳ thi vừa qua, phát hiện tiêu cực là do có sự điều chỉnh giấy niêm phong túi đựng bài thi”, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ nhấn mạnh./.