Chiều ngày 21/10/2019, tiếp tục Chương trình làm việc Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV, Chính phủ trình xin ý kiến về việc sử dụng 20% kinh phí kết dư quỹ khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế năm 2015.

Tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, căn cứ Luật Bảo hiểm y tế, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, việc phân bổ và sử dụng phần kết dư Quỹ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế chỉ được đặt ra từ khi có Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Bảo hiểm y tế năm 2014.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Nguyễn Đức Hải trình bày Báo cáo

Theo đó, tại điểm a, khoản 3, Điều 35 của Luật này quy định: từ ngày 01/01/2015 đến 31/12/2020, Bảo hiểm xã hội Việt Nam có trách nhiệm trích 80% số kinh phí khám, chữa bệnh chưa sử dụng hết vào quỹ dự phòng, đồng thời thông báo 20% số kinh phí dùng cho khám, chữa bệnh chưa sử dụng hết cho địa phương để sử dụng theo thứ tự ưu tiên: Hỗ trợ quỹ khám bệnh, chữa bệnh cho người nghèo; hỗ trợ mức đóng bảo hiểm y tế cho một số nhóm đối tượng phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương; mua trang thiết bị y tế phù hợp với năng lực, trình độ của cán bộ y tế; mua phương tiện vận chuyển người bệnh ở tuyến huyện. Trong thời hạn 12 tháng, sau khi Bảo hiểm xã hội Việt Nam thẩm định quyết toán và kể từ ngày ghi trong thông báo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, phần kinh phí chưa sử dụng hoặc không sử dụng hết phải thu hồi và chuyển về Bảo hiểm xã hội Việt Nam để nộp về Quỹ dự phòng.

Thời gian thanh toán từ nguồn 20% kết dư Quỹ Khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế là vượt quy định về thời hạn sử dụng kinh phí kết dư Quỹ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế, do đó, phải trình Quốc hội xem xét, quyết định theo thẩm quyền.

Theo Tờ trình của Chính phủ, khoản kinh phí kết dư 20% từ Quỹ Khám, chữa bệnh Bảo hiểm y tế phát sinh từ năm 2015 được Hội đồng Quản lý Bảo hiểm xã hội Việt Nam trình thông qua ngày 29/12/2016. Theo quy định thì khoản kinh phí kết dư này được sử dụng trong vòng 12 tháng kể từ ngày ghi trong thông báo của BHXH Việt Nam. Bên cạnh đó, khoản 3 Điều 34 Luật Bảo hiểm y tế năm 2014 cũng quy định “Hằng năm, Chính phủ báo cáo trước Quốc hội về quản lý và sử dụng quỹ bảo hiểm y tế”. Nhưng đến nay Chính phủ mới báo cáo vấn đề này là quá chậm so với quy định. Đề nghị Chính phủ cần chỉ đạo các cơ quan và địa phương có liên quan nghiêm túc rút kinh nghiệm về ý thức chấp hành pháp luật.

Về số tiền 518.389 triệu đồng chưa thanh toán, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, về nguyên tắc sau 12 tháng các địa phương không sử dụng hết sẽ phải chuyển về Quỹ Dự phòng của Bảo hiểm xã hội Việt Nam. Tuy nhiên, năm 2017 là năm đầu tiên được sử dụng khoản kết dư này nên các địa phương chưa bắt nhịp với quy định mới, dẫn đến có 11 địa phương chưa hoàn tất việc thanh toán đúng thời hạn. Theo báo cáo của Chính phủ, về cơ bản, các địa phương này đã ký hợp đồng mua sắm, nhiều địa phương đã hoàn thành việc lắp đặt, bàn giao trang thiết bị y tế, phương tiện vận chuyển người bệnh và các tài sản này đã được đưa vào sử dụng phục vụ cho khám, chữa bệnh.

Căn cứ vào tình hình thực tiễn và các lý do xin cho phép kéo dài thời gian thanh toán số kết dư của Quỹ Khám chữa bệnh cho 11 địa phương theo đề nghị của Chính phủ, đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, một số địa phương trên là các tỉnh khó khăn và một số thành phố lớn có nhu cầu cao về trang, thiết bị y tế, vì vậy, đồng ý với đề nghị của Chính phủ cho phép kéo dài thời hạn thanh toán đối với số tiền 518.389 triệu đồng đến hết 30/6/2020 và Chính phủ chỉ đạo các cơ quan, địa phương có liên quan nghiêm túc rút kinh nghiệm trong việc sử dụng Quỹ Bảo hiểm y tế, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả. Trong quá trình quản lý, nếu tiếp tục phát sinh khoản kinh phí còn dư không sử dụng, đề nghị Chính phủ chỉ đạo thực hiện theo đúng quy định là thu hồi, nộp về Quỹ dự phòng của Bảo hiểm xã hội Việt Nam để điều tiết chung. Vấn đề này cần trình Quốc hội xem xét, quyết định theo thẩm quyền.

Bên cạnh đó, Ủy ban Về các vấn đề xã hội và một số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, do kinh phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế của nhiều địa phương còn bội chi và số tiền 518.359 triệu đồng nói trên đã quá thời hạn thanh toán sau 12 tháng, vì vậy, cần phải chuyển về Quỹ Dự phòng của Bảo hiểm xã hội Việt Nam theo đúng quy định của Luật Bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, theo báo cáo của Chính phủ thì chủ yếu phần kết dư này để mua trang thiết bị y tế và mua phương tiện vận chuyển người bệnh ở tuyến huyện tại các địa phương chỉ thực hiện trong giai đoạn nhất định, đến năm 2018, không có tỉnh, thành phố có kết dư Quỹ Khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế và dự toán NSNN năm 2019 không bố trí kinh phí cho nhiệm vụ này. Do vậy, việc không cho phép kéo dài và thu hồi số kinh phí này về quỹ dự phòng sẽ dẫn đến không có nguồn để tiếp tục thực hiện các hợp đồng đã ký kết, cũng như các địa phương phải bồi thường thiệt hại cho đơn vị cung cấp hợp đồng.

Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, trên cơ sở của ý kiến đa số, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cơ bản tán thành với Tờ trình của Chính phủ kiến nghị đưa nội dung này vào nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 8. Theo đó, cho phép 11 tỉnh, thành phố được kéo dài thời gian thanh toán các khoản mua trang thiết bị y tế, phương tiện vận chuyển người bệnh từ nguồn 20% kinh phí kết dư quỹ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế năm 2015 đến hết ngày 30/06/2020, tổng số tiền là 518.389 triệu đồng. Sau thời điểm này, phần kinh phí chưa sử dụng hết được hạch toán vào Quỹ Dự phòng để điều tiết chung theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế./.