Thời gian qua, Trung ương Đoàn, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam đã triển khai phong trào thanh niên lập thân, lập nghiệp thu hút nhiều thanh niên trong cả nước tham gia tích cực. Chỉ tính từ năm 2006 đến nay, Trung ương Đoàn đã tặng Giải thưởng Lương Định Của cho 1.500 thanh niên sản xuất kinh doanh giỏi trên cả nước.

Hỗ trợ thanh niên nông thôn thoát nghèo

Những điển hình thanh niên sản xuất kinh doanh giỏi là động lực góp phần cổ vũ phong trào lập nghiệp ở các địa phương, đồng thời đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng nông thôn mới. Trong đó, việc phát triển các mô hình kinh tế tập thể như hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác (THT) thanh niên… là xu thế tất yếu.

Anh Nguyễn Chí Công, Phó Bí thư Tỉnh đoàn, Chủ tịch Hội LHTN tỉnh Cà Mau, cho biết, nhờ tham gia các THT, HTX, thanh niên được tư vấn, hướng dẫn ứng dụng khoa học kỹ thuật, hỗ trợ đầu ra sản phẩm; nâng cao hiệu quả sản xuất, tạo ra nhiều hàng hóa, đồng thời tăng cường mối liên kết – hợp tác giữa hội viên với doanh nghiệp.

Có thể thấy, mô hình kinh tế tập thể đã phát huy tối đa nguồn lực tại chỗ như tay nghề, vốn đất đai, sở trường của thanh niên. Không chỉ làm giàu cho hội viên, các mô hình kinh tế tập thể còn góp phần giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho thanh niên.

HTX Quốc Noãn ở ấp Trường Bình, xã Trường Thắng, huyện Thới Lai (TP Cần Thơ), không chỉ giúp thanh niên vươn lên làm giàu, mà còn góp phần vực dậy làng nghề truyền thống ở địa phương. HTX gồm 22 xã viên và khoảng 50 lao động thời vụ, sản xuất nhiều mặt hàng như: đan cần xé, làm chậu kiểng, lọp tép, bội gà... Chỉ tính mặt hàng cần xé, hàng tháng HTX cung ứng ra thị trường từ 500 – 700 cái, với thu nhập khoảng 40 triệu đồng. Tùy theo mẫu mã, kích cỡ mà cần xé có giá thành từ 20.000- 55.000 đồng/cái...

Nhờ sự liên kết chặt chẽ, sản phẩm có chất lượng cao, đầu ra ổn định, cung ứng cho thị trường trong và ngoài tỉnh. HTX cũng đã giải quyết việc làm cho hàng chục lao động nhàn rỗi tại địa phương, với thu nhập trung bình 2,5 triệu đồng/tháng.

Tại tỉnh Đồng Tháp, Tỉnh Đoàn đã phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh thành lập 126 tổ hợp tác (trong đó có 02 THT đa dịch vụ), thu hút 830 đoàn viên, hội viên, thanh niên tham gia với số vốn là 16,2 tỷ đồng; xây dựng 02 HTX có 186 thành viên với số vốn là 629 triệu đồng (số liệu tính đến tháng 3/2013).

Hầu hết các THT, HTX điều gắn với dịch vụ nông nghiệp như bơm tưới, phun xịt, máy cày, máy gặt đập liên hợp, máy xới, sản xuất hoa kiểng, chăn nuôi,… còn lại là trên lĩnh vực xây dựng, may mặc, dệt chiếu…

Tính đến nay, toàn Tỉnh đã có 77/144 xã, phường, thị trấn có mô hình kinh tế hợp tác, tổng lợi nhuận hằng năm đạt trên 9,5 tỷ đồng, đảm bảo mỗi tổ viên thu nhập trên 2 triệu đồng/tháng, qua đó đã tạo điều kiện cho thanh niên ổn định việc làm, tăng thu nhập, vươn lên làm giàu; có 02 Tổ trưởng THT được Trung ương Đoàn trao tặng giải thưởng Lương Định Của.

Thông qua các THT, HTX đã tạo việc làm cho 104 thanh niên thuộc diện hộ nghèo.

Thiếu vốn… vẫn là trở ngại lớn

Nhu cầu vay vốn đề đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất rất bức thiết đối với nhiều thanh niên, nhưng thực tế thời gian qua nhiều thanh niên chưa tiếp cận với nguồn vốn. Nguyên nhân là do đa số thanh niên sống chung với gia đình nên nếu cha hoặc mẹ vay nguồn vốn các đoàn thể Hội Nông dân, Liên hiệp Phụ nữ giới thiệu thì thanh niên sẽ không được vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng chính sách xã hội. Hơn nữa, việc quy định điều kiện được vay phải là hộ nghèo, cận nghèo phần nào thu hẹp đối tượng vay vốn.

Theo anh Trần Hoàng Vang, Phó Bí thư Huyện đoàn Phụng Hiệp (tỉnh Hậu Giang), toàn huyện có 94 THT thanh niên, câu lạc bộ sản xuất kinh doanh, nhưng hầu hết đều chưa tiếp cận được nguồn vốn vay nên phần nào ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất.

Anh Nguyễn Văn Khoa, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Chăn nuôi ấp Hòa Phụng C, xã Hòa An, huyện Phụng Hiệp, thành lập từ năm 2013, thu hút 15 thanh niên tham gia. Các thành viên nuôi nhiều loại con, như: trăn, rắn, ếch... với thu nhập mỗi năm 100 triệu đồng/thành viên. Sản phẩm của câu lạc bộ không chỉ được tiêu thụ ở các tỉnh, thành ĐBSCL, mà còn xuất bán sang Campuchia, Trung Quốc.

Anh Khoa cho biết: "Một số siêu thị liên hệ đặt hàng với số lượng lớn, nhưng chúng tôi không thể đáp ứng vì để mở rộng sản xuất cần nguồn vốn khá lớn vượt quá khả năng của thanh niên".

Cần sự hỗ trợ từ nhiều phía

Anh Huỳnh Minh Thức, Trưởng Ban Thanh niên nông thôn (Tỉnh đoàn Đồng Tháp), cho biết: tính đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh có 150 THT và 1 HTX, thu hút 1.186 đoàn viên, hội viên, thanh niên có việc làm ổn định, thường xuyên.

Theo anh Thức, đối với nguồn vốn hoạt động của các tổ hợp tác, ngoài nguồn đóng góp của các tổ viên, các cấp bộ Đoàn còn vận dụng có hiệu quả nguồn vốn vay giải quyết việc làm từ Trung ương Đoàn với số vốn trên 1,2 tỉ đồng cho vay 13 dự án, thu hút trên 85 lao động. Tổ chức Đoàn còn nhận ủy thác từ Ngân hàng Chính sách xã hội với số vốn trên 405,5 tỉ đồng để hỗ trợ vốn vay cho thanh niên.

Tuy vậy, các THT đa số chỉ hoạt động trên một lĩnh vực nên mới chỉ đáp ứng một phần nhu cầu sản xuất nông nghiệp, dịch vụ tại địa phương; lợi nhuận đạt được chưa cao, thu nhập mang lại cho tổ viên còn ít; một số THT chưa xây dựng được đầy đủ các nguồn quỹ phục vụ hoạt động của tổ.

Nguyên nhân là trình độ và nhận thức của thanh niên đối với kinh tế tập thể còn hạn chế; cán bộ quản lý các tổ THT thanh niên còn hạn chế về trình độ, nhận thức, kỹ năng quản lý điều hành; hoạt động liên kết giữa THT và doanh nghiệp ở khâu đầu vào và đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp chưa ổn định.

Vì vậy, anh Thức cho rằng các ngành liên quan cần nghiên cứu, tạo cơ chế thuận lợi để hỗ trợ cho các THT, HTX hoạt động và phát triển vững mạnh, đặc biệt trong lĩnh vực tiếp cận vốn và nghiên cứu thị trường./.