“Vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm” không có dấu hiệu hạ nhiệt

Việc sử dụng các chất cấm vào sản xuất nuôi trồng gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng. Chỉ tính riêng năm 2014, số trường hợp mắc mới bệnh ung thư đã lên đến 150.000-200.000 người, có tới 82.000 người đã tử vong vì ung thư, trong đó 75%-95% số trường hợp mắc là do yếu tố môi trường, an toàn thực phẩm.

Bức xúc về vấn đề này, ngày 17/11/2015, tại phiên chất vấn kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa 13, đề cập đến trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong việc kiểm tra, kiểm soát chất cấm trong sản xuất, chế biến nông sản và chăn nuôi, trong khi mỗi năm có hàng chục cái chết được dự báo trước, xuất phát từ thức ăn bị nhiễm độc. Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận), Đại biểu Trần Ngọc Vinh (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hải Phòng) cho rằng, Bộ đã có nhiều giải pháp như Báo cáo của Bộ đã nêu, song tình trạng này không giảm mà vẫn còn chiều hướng gia tăng về số lượng và mức độ nguy hiểm. Điển hình như thịt lợn thì chứa chất cấm, chuối ngâm ủ trong thùng hóa chất chứa thuốc trừ sâu, rau quả có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt quá mức cho phép. Vậy nguyên nhân của vấn đề này là gì? Phải chăng do chính sách ta đưa ra chưa đủ răn đe hay sự thiếu quyết tâm của Bộ.

Nhiều giải pháp song chưa thực sự sâu rộng

Chia sẻ với những bức xúc mà các đại biểu đã thể hiện, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết, bản thân cũng nhận thức rất rõ yêu cầu và mong đợi của nhân dân cũng như trách nhiệm của mình trong việc quản lý vật tư nông nghiệp và bảo đảm an toàn thực phẩm. Lãnh đạo từ trung ương đến địa phương đều đã có những chỉ đạo rất quyết liệt, hàng loạt văn bản đã được ban hành.

Nhiều năm qua, các giải pháp về: tuyên truyền nâng cao nhận thức; xây dựng hành lang pháp lý và cơ chế chính sách; hỗ trợ nhân dân tổ chức sản xuất kinh doanh thực phẩm an toàn và vật tư chất lượng tốt; kiểm tra, giám sát, xử lý... đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cố gắng thực hiện và có những tác động tích cực. Bộ đã giám sát tình hình an toàn thực phẩm và cũng có báo cáo với Quốc hội, 9 tháng đầu năm nay giám sát thấy rằng 1% thủy sản, 10% rau, 7,6% thịt có dư lượng vượt mức cho phép.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thừa nhận, từ việc ban hành đến triển khai, hướng dẫn sản xuất, kiểm tra giám sát tới hàng triệu hộ dân, hàng chục nghìn cơ sở sản xuất kinh doanh vật tư và sản phẩm nông lâm thủy sản chưa thật sự sâu rộng để xử lý căn cơ.

“Hiện sản xuất nông lâm thủy sản có hàng triệu hộ tham gia, riêng trong lĩnh vực thuốc bảo về thực vật còn 103 doanh nghiệp sản xuất, hơn 200 doanh nghiệp kinh doanh, 30.000 cửa hàng bán lẻ muốn tạo sự chuyển biến phải kiểm soát được toàn bộ lực lượng này”.

Để xảy ra tình trạng này, theo Bộ trưởng Cao Đức Phát có nhiều nguyên nhân, trong đó có lý do nhân lực bộ máy, nhân sự còn hạn chế. Chẳng hạn, như Tuyên Quang chỉ có 7 người tại Chi cục quản lý chất lượng, Bình Dương có 10 người, cấp huyện, cấp xã thì không có.

Bên cạnh đó, về kinh phí cũng có một số địa phương thiếu ngân sách thực hiện, rất nhiều địa phương báo cáo, ngoài tiền lương thì chỉ được chi 300-500 triệu đồng để thực hiện các nhiệm vụ.

“Cần sửa Luật Hình sự để đủ sức răn đe”

“Để xử lý vấn đề thực phẩm bẩn, thực phẩm độc hại, cần phải có nhiều hơn sự vào cuộc của các bên, trong đó có các hội, đoàn thể, cả cộng đồng…” Bộ trưởng Cao Đức Phát khẳng định.

Bộ trưởng Cao Đức Phát cũng kiến nghị xem xét sửa đổi một số quy định trong Luật Hình sự để có cơ sở pháp lý và chế tài xử lý mạnh tay với những vi phạm nghiêm trọng về an toàn thực phẩm. Cụ thể, tại Điều 155 của Bộ Luật Hình sự về quy định đối với việc sử dụng chất cấm, nhưng không có chất cấm dùng trong chăn nuôi. Ví dụ: chất cấm như chất Salbutamol bị cấm trong chăn nuôi, nhưng dùng để chữa bệnh, chất vàng ô cấm trong chăn nuôi khiến thị gà trở nên vàng và được người tiêu dùng ưa thích, gây ung thư, nhưng trong công nghiệp lại dùng làm chất nhuộm.

Hay Điều 244 quy định: “nếu buôn bán thực phẩm độc hại mà gây thiệt hại tính mạng hoặc sức khỏe nghiêm trọng thì xử lý”, tức là phải lăn ra chết thì mới xử lý. Trong khi đó, ăn thực phẩm ít khi xảy ra trường hợp này, nên cũng không xử lý được. Do đó, Bộ trưởng Cao Đức Phát đề nghị Quốc hội xem xét và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã báo cáo với Thủ tướng Chính phủ xin phép phải sửa đổi 4 Nghị định về xử phạt hành chính, tăng mức xử phạt với các vi phạm.

Bộ trưởng Cao Đức Phát nói thêm, trong việc quản lý, không thể chỉ nặng về kiểm soát, xử lý mà gốc của vấn đề là phải hướng dẫn, hỗ trợ nhân dân sản xuất các sản phẩm an toàn và người tiêu dùng nhận biết được chất lượng hàng hóa. “Chúng tôi sẽ sớm có những chính sách này”, Bộ trưởng Cao Đức Phát nhấn mạnh./.