Ngày 12/6/2019 tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (MPI) phối hợp với Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ và Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) tổ chức Hội thảo tổng kết Dự án “Triển khai sáng kiến KCN sinh thái hướng tới mô hình phát triển bền vững tại Việt Nam”.

T

Toàn cảnh Hội thảo tổng kết Dự án KCN sinh thái

Tham dự Hội thảo, về phía Bộ Kế hoạch và Đầu tư có ông Nguyễn Văn Trung - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Trưởng Ban chỉ đạo Dự án; Ông Trần Duy Đông - Vụ trưởng Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ, Giám đốc Dự án Quốc gia - Chủ tọa Hội thảo. Về phía các cơ quan nghiên cứu có TS. Nguyễn Đình Chúc - Viện trưởng Viên Nghiên cứu phát triển bền vững Vùng, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; ông Lê Xuân Thịnh - Giám đốc Trung tâm Sản xuất sạch hơn Việt Nam. Về phía các quan khách quốc tế, có bà Beatrice Maser Mallor - Đại sứ Thụy Sỹ tại Việt Nam; Ông Kamal Malhotra- Điều phối viên thường trú của Liên hợp quốc tại Việt Nam; Ông Jerome Stucki - Quản lý dự án tại UNIDO Trụ sở chính; bà Vũ Tường Anh - Giám đốc chương trình của Công ty Tài chính Quốc tế IFC thuộc Ngân hàng Thế giới; ông Nguyễn Đức Thuận - Đại diện Văn phòng Quỹ Môi trường toàn cầu, Giám đốc Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam (Bộ Tài Nguyên và Môi trường); bà Lê Thị Thanh Thảo - Trưởng đại diện Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hiệp quốc (UNIDO) tại Việt Nam cùng đại diện các Bộ, ngành trong Ban chỉ đạo Dự án, các Viện nghiên cứu, Ban quản lý KCN, KKT tại các địa phương và các doanh nghiệp KCN đang thực hiện thí điểm KCN sinh thái; các Ban Quản lý KCN, KKT tại địa phương có tiềm năng thực hiện mô hình này; các cán bộ, chuyên gia của Dự án từ UNIDO trụ sở chính, các đơn vị tư vấn quốc tế và trong nước của Dự án…

Dự án thực hiện thí điểm tại các KCN Khánh Phú và KCN Gián Khẩu (Ninh Bình); KCN Hòa Khánh (TP. Đà Nẵng) và KCN Trà Nóc 1 & 2 (Cần Thơ). Mục tiêu của Dự án là thúc đẩy quá trình chuyển giao, triển khai và nhân rộng các công nghệ và các giải pháp sạch nhằm giảm thiểu rác thải độc hại, phát thải khí nhà kính cũng như các chất gây ô nhiễm nguồn nước và quản lý tốt hóa chất tại các KCN thí điểm.

Các doanh nghiệp trong các KCN tham dự án được hỗ trợ cung cấp các thông tin về chuyển giao công nghệ mới nhất và tư vấn các giải pháp sản xuất sạch hơn, qua đó giúp hỗ trợ các doanh nghiệp tận dụng tối đa đầu vào nguyên liệu thô, sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, sử dụng tiết kiệm nước cũng như đảm bảo an toàn về sử dụng hóa chất và quản lý nước thải.

Đã có 72 doanh nghiệp tại 4 KCN thí điểm tham gia trực tiếp vào hoạt động của Dự án và hưởng lợi từ các kết quả hết sức cụ thể, nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường của các doanh nghiệp. Dự án đã tư vấn hơn 900 giải pháp sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn cho doanh nghiệp. Các giải pháp sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch do dự án tư vấn cho các doanh nghiệp triển khai đã giúp tiết kiệm được hơn 22.000Mwh điện; hơn 600.000m3 nước sạch; hơn 140 TJ (Têrajun) nhiên liệu hóa thạch và gần 3.600 tấn hóa chất và chất thải; giảm được 32 Kt khí CO2 hàng năm.Thông qua việc thực hiện các giải pháp này, các doanh nghiệp đã tiết kiệm tổng thể hơn 76 tỷ đồng/năm (tương đương hơn 3 triệu USD/năm).

Thay mặt Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ông Nguyễn Văn Trung - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Trưởng Ban chỉ đạo Dự án phát biểu biểu dương và chúc mừng toàn thể các thành viên Dự án đã gặt hái được thành công lớn với mục tiêu đảm bảo 3 trụ cột của phát triển bền vững trong công nghiệp gồm: Kinh tế, môi trường và xã hội.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Văn Trung, Trưởng Ban chỉ đạo Dự án

Thứ trưởng Nguyễn Văn Trung nhấn mạnh, trong 5 năm triểu khai, Dự án đã đạt được những kết quả tích cực, đó là: KCN sinh thái - từ khái niệm rất mới mẻ tại Việt Nam, qua 5 năm triển khai Dự án, đến nay các khái niệm, đặc điểm, lợi ích… của mô hình KCN sinh thái đã được phổ biến tới các Bộ, ngành liên quan và tại các địa phương, các KCN thí điểm và doanh nghiệp tham gia Dự án; thông qua sự hỗ trợ kỹ thuật của Dự án, mô hình KCN sinh thái lần đầu tiên được thể chế hóa tại Nghị định số 82/2018/NĐ-CP ngày 22/5/2018 của Chính phủ quy định về quản lý KCN và KKT (Nghị định 82), đặt nền móng pháp lý cho việc chuyển đổi các KCN thông thường sang KCN sinh thái, thực hiện các hoạt động liên quan và nhân rộng mô hình ; này trong thời gian tới; Dự án không chỉ đóng góp tích cực về hiệu quả kinh tế mà còn có ý nghĩa về nhiều mặt. Đối với cơ quan quản lý nhà nước và nền kinh tế nói chung thì việc triển khai mô hình KCN sinh thái góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững tại Việt Nam; thông qua các hoạt động tăng cường năng lực và chuyển giao công nghệ của Dự án, các doanh nghiệp trong KCN đã được trang bị đầy đủ kiên thức và kỹ thuật để thực hiện cải tiến quy trình sản xuất. Dự án ghi nhận tổng đóng góp hơn 207 tỷ đồng (hơn 9 triệu USD) của các doanh nghiệp dành cho đầu tư vào thực hiện các giải pháp. Qua đó cho thấy, việc triển khai thực hiện các sáng kiến KCN sinh thái có thể huy động được nguồn lực to lớn từ khu vực kinh tế tư nhân nếu được triển khai đúng hướng; việc triển khai Dự án là một minh chứng tiếp tục khẳng định quan điểm nhất quán của Việt Nam trong việc phối hợp với các tổ chức quốc tế, các nhà tài trợ thực hiện cam kết phát triển bền vững môi trường tại Việt Nam.

Ông Trần Duy Đông Vụ trưởng Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), Giám đốc Dự án Quốc gia KCN sinh thái

Tại Hội thảo, Ông Trần Duy Đông - Vụ trưởng Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), Giám đốc Dự án Quốc gia khẳng định, trong 5 năm triển khai thực hiện, Dự án đã đạt được nhiều kết quả tích cực ở cả 3 cấp độ: thể chế, chính sách, cấp KCN và cấp doanh nghiệp. Trên cơ sở các kết quả tích cực của sáng kiến KCN sinh thái, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định 82 (có hiệu lực từ tháng 07/2018) , trong đó nêu rõ khái niệm, tiêu chí và trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc hướng dẫn phát triển KCN sinh thái. “Nghị định 82/2018/NĐ-CP là văn bản pháp lý đầu tiên tại Việt Nam đặt nền móng cho việc thực hiện chuyển đối từ KCN thông thường sang KCN sinh thái” . Đây chính là cơ sở và nền móng để việc triển khai và phát triển KCN sinh thái nhanh, mạnh và lan tỏa rộng rãi hơn nữa tại các KCN ở Việt Nam. Đồng thời, góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và người dân trong việc bảo vệ và phát triển bền vững môi trường công nghiệp nói riêng và môi trường toàn xã hội nói chung.

Hội thảo đã diễn ra 2 phiên chuyên đề tập trung vào các nội dung: Chính sách và thể chế cho Khu công nghiệp sinh thái; các sáng kiến cụ thể về KCN sinh thái với vai trò đồng chủ đồng chủ tọa của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và Trung tâm sản xuất sạch hơn Việt Nam. Tại hai phiên thảo luận, các đại biểu đã được nghe bài trình bày hết sức ngắn gọn và chi tiết của ông Vũ Quốc Huy - Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế (Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Phó Giám đốc Dự án KCN sinh thái về các thành tựu của thể chế hóa KCN sinh thái ở Việt Nam (định hướng, chính sách phát triển KCN sinh thái và yêu cầu sửa đổi), đặc biệt trong đó nhấn mạnh những khó khăn, thuận lợi trong việc triển khai Dự án và trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc hướng dẫn thực hiện mô hình KCN sinh thái.

Đại diện Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF), ông Nguyễn Đức Thuận -Văn phòng Quỹ Môi trường toàn cầu tại Việt Nam, Giám đốc Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam (Bộ Tài Nguyên và Môi trường) phát biểu chúc mừng kết quả đạt được của Dự án. Ông Nguyễn Đức Thuận cho biết: Dự án đã đạt được các kết quả phù hợp với Khung đề xuất Dự án (PIF) do GEF phê duyệt năm 2013. Đặc biệt Dự án là đã hỗ trợ xây dựng thể chế, cụ thể là hỗ trợ xây dựng Nghị định số 82, trong đó quy định các nội dung liên quan đến mục tiêu phát triển, tiêu chí xác định KCN sinh thái, chính sách ưu đãi cho KCN sinh thái, Trong quá trình thực hiện Dự án, Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam đã và đang cung cấp các khoản vay ưu đãi cho các doanh nghiệp trong các KCN thí điểm của dự án. Cụ thể: (1) cho vay ưu đãi xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung KCN Trà Nóc 1; (2) đang thẩm định hồ sơ vay vốn dự án đầu tư tấm pin năng lượng mặt trời áp mái cho Nhà máy giấy Tân Long, KCN Hòa Khánh”.

Ông Nguyễn Đức Thuận cũng vui mừng thông tin thêm, Văn phòng GEF Việt Nam nhận được đề xuất Dự án“Mở rộng việc ứng dụng các KCN sinh thái thông qua sự tham gia của khối tư nhân để tăng cường đầu tư và đóng góp cho sự phát triển bền vững tổng hợp của ngành công nghiệp ở Việt Nam” của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và UNIDO (với tổng kinh phí đề xuất 5,1 triệu USD từ GEF.

“Đây là dự án kế thừa và mở rộng dự án hiện có, phù hợp với tiêu chí của GEF và ưu tiên của Việt Nam. Đề xuất Dự án đã được đưa vào danh sách ngắn gồm 05 dự án (trong tổng số 19 đề xuất dự án Văn phòng GEF tiếp nhận) và đã được đưa ra xem xét tại cuộc họp Ban Chỉ đạo GEF Việt Nam do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì. Ban Chỉ đạo GEF Việt Nam đánh giá đề xuất dự án là khả thi và phù hợp với các tiêu chí của GEF và ưu tiên của Việt Nam” - Ông Nguyễn Đức Thuận khẳng định.

Thay mặt UNIDO, bà Lê Thị Thanh Thảo - Trưởng đại diện UNIDO tại Việt Nam cám ơn Chính phủ Việt Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ ngành có liên quan đã tham gia tích cực và đóng góp thiết thực để thực hiện thành công dự án cũng như các nhà tài trợ đã tin tưởng tài trợ cho Dự án. Bà Thảo khẳng định UNIDO sẽ tiếp tục đồng hành cùng với Chính phủ Việt Nam thực hiện Chương trình Toàn cầu về Hiệu quả Tài nguyên và Sản xuất Sạch hơn (RECP) do Chính phủ Thụy Sỹ tài trợ.

Tổng kết và bế mạc Hội thảo, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế Vũ Quốc Huy đánh giá cao tinh thần làm việc nghiêm túc, nhiệt tình và có trách nhiệm cao của các đại biểu tại Hội thảo.

“Các đại biểu đã có những ý kiến đóng góp quý báu về kinh nghiệm của mình trong quá trình triển khai thực hiện Dự án 5 năm qua và định hướng, chính sách phát triển KCN sinh thái trong thời gian tới - Đây là cơ sở quan trọng để Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiến hành tổng kết, đánh giá, báo cáo cấp có thẩm quyền về kết quả của Dự án. Các bên tham gia Dự án nhất trí bày tỏ việc tiếp tục triển khai giai đoạn 2 của Dự án Triển khai sáng kiến Khu công nghiệp sinh thái hướng tới mô hình Khu công nghiệp bền vững tại Việt Nam. Về vấn đề này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tiếp tục phối hợp với các nhà tài trợ, các bên liên quan để hoàn thiện các thủ tục cần thiết, sớm thực hiện giai đoạn 2 của Dự án”, Ông Huy cho biết.

Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) - Phó Giám đốc Dự án Quốc gia KCN sinh thái Vũ Quốc Huy

Về định hướng trong thời gian tới, ông Huy nhấn mạnh: Trong tương lai, vai trò của các Ban quản lý KCN, KKT cần được nâng cao hơn nữa trong giám sát và quản lý các chất thải trong KCN, giám sát việc thực hiện các chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường, thúc đẩy và hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện năng lượng tái tạo, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu... góp phần từng bước có thể trở thành một trung tâm KCN sinh thái tại địa phương.

Ghi nhận những đóng góp tích cực, hiệu quả của Ban Quản lý Dự án KCN sinh thái, Tại Hội thảo tổng kết, đại diện UNIDO, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Cục kinh tế Liên bang Thụy Sỹ, Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) đã trao tặng các nhiều phần thưởng có ý nghĩa các thành viên Ban Quản lý Dự án.

Dự án “Triển khai sáng kiến KCN sinh thái hướng tới mô hình KCN bền vững tại Việt Nam” do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Tổ chức Phát triển Công nghiệp của Liên Hợp quốc (UNIDO) thực hiện từ năm 2014 đến tháng 6/2019 với tổng vốn hỗ trợ không hoàn lại hơn 5 triệu USD của Quỹ Môi Trường Toàn cầu (GEF) và Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ (SECO).

Một số hình ảnh tại Hội thảo

Trao Kỷ niệm chương cho các thành viên Dự án KCN sinh thái

Trao Kỷ niệm chương cho các thành viên Dự án KCN sinh thái

Trao Kỷ niệm chương cho các thành viên Dự án KCN sinh thái

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Văn Trung chụp ảnh lưu niệm cùng ông Nguyễn Đức Thuận -Văn phòng Quỹ Môi trường toàn cầu tại Việt Nam, Giám đốc Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam