Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường

Nhân dân đồng thuận cao với 7/8 vấn đề lớn được Chính phủ đưa ra

Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết, việc lấy ý kiến đối với dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) lần này hết sức nghiêm túc.

Bộ Tư pháp là cơ quan đầu mối nhận được tổng cộng 119 báo cáo từ 30 bộ, ngành, cơ quan đoàn thể Trung ương, 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và 26 cơ quan, tổ chức mang tính độc lập.

Đã có 7 triệu lượt ý kiến của nhân dân tham gia vào dự thảo lần này, tập trung vào 8 vấn đề lớn mà Chính phủ, Quốc hội đã chọn ra. Trong đó, đã có 7 vấn đề nhận được sự đồng thuận cao của nhân dân.

Cụ thể, có 5 vấn đề nhận được tỷ lệ nhất trí của nhân dân trên 75% như: Giới hạn lại phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người vị thành niên (từ 14 tuổi đến chưa đủ 16 tuổi); thay thế tội danh hiện nay là cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng bằng việc cụ thể hóa từng tội phạm cụ thể trong chương về kinh tế... đặc biệt, việc bổ sung trách nhiệm hình sự của pháp nhân đã nhận được sự ủng hộ cao nhất, đến 92%.

3 lý do bổ sung trách nhiệm hình sự của pháp nhân

Lần này, Chính phủ đề nghị bổ sung trách nhiệm hình sự của pháp nhân, cụ thể ở đây là của các doanh nghiệp, vào Bộ luật Hình sự (sửa đổi).

Giải thích vì sao Chính phủ đưa ra đề nghị này, Bộ trưởng nêu rõ 3 lý do chủ yếu.

Thứ nhất là vừa qua đã xảy ra những vụ việc rất nghiêm trọng về pháp luật, gây bức xúc cho người dân không chỉ một làng, một xã, mà thậm chí cả tỉnh, nhiều tỉnh.

“Nếu chỉ xử lý hành chính, bồi thường dân sự, thì thật ra không đạt được hiệu quả, do đó cần xử lý về hình sự thì mới bảo đảm tính răn đe, nghiêm khắc của pháp luật”, Bộ trưởng chỉ rõ.

Thứ hai, chúng ta đang ở bước ngoặt, chuyển đổi hẳn sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Một làn sóng mới về phát triển kinh tế, đầu tư của nước ngoài, phát triển thương mại với nước ngoài đang hình thành.

“Việc bổ sung trách nhiệm hình sự của doanh nghiệp, của pháp nhân kinh tế vừa mang tính phòng ngừa, vừa mang tính răn đe. Không có lý do gì mà doanh nghiệp của Việt Nam đi làm ăn ở nước ngoài, thì bị xử lý hình sự, còn sai phạm của doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam lại chỉ bị xử lý về dân sự khi có sai phạm”, người đứng đầu ngành tư pháp lý giải .

Lý do thứ ba, theo Bộ trưởng là “không để bỏ lọt tội phạm”. Có những trường hợp không phải một cá nhân đưa ra quyết định để có hành vi phạm tội mà là quyết định của hội đồng quản trị, hội đồng thành viên thậm chí là của đại hội cổ đông. Vì thế, nếu chỉ xử lý đối với cá nhân, thì chắc sẽ bỏ lọt tội phạm.

Bộ trưởng cho biết, trên thế giới, có đến 119 nước đã quy định trách nhiệm hình sự của các pháp nhân, trong đó có doanh nghiệp. Các nước xung quanh, như: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và 6/10 nước ASEAN đã quy định rồi.

Nhân đạo hóa chính sách hình sự

Bộ trưởng Hà Hùng Cường cũng cho biết, Dự thảo đã thể hiện rất sâu sắc quan điểm của Đảng là hướng thiện trong xử lý hình sự, nhân đạo hóa chính sách hình sự, xuyên suốt từ quy định chung cho đến các quy định đối với các tội phạm cụ thể.

Dự thảo Luật đã nhân đạo hóa bằng việc đối xử với trẻ em từ 14-16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự.

Bộ luật Hình sự hiện hành quy định, trẻ em độ tuổi này phải chịu trách nhiệm về tất cả các tội phạm quy định trong Bộ luật, trong đó, có đến gần 350 tội phạm trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng, hoặc đặc biệt nghiêm trọng.

Dự thảo Bộ luật đã chắt lọc, dự kiến trình Quốc hội, độ tuổi này chỉ chịu trách nhiệm hình sự về 22/350 tội.

“Chính phủ trình Quốc hội chuyển hướng xử lý đối với các cháu như khiển trách, giáo dục tại cộng đồng...”, Bộ trưởng cho biết.

Cùng với đó, Dự thảo Bộ luật cũng đã giảm hình phạt tù, thay thế bằng hình phạt tiền hoặc cải tạo không giam giữ. Qua rà soát lại, khoảng 1/3 các quy định về tội phạm cụ thể đã được xử lý theo hướng trên.

Dự kiến lần này Chính phủ đề nghị bỏ 7/22 tội hiện nay quy định hình phạt cao nhất là tử hình.

Ngoài ra, Chính phủ đề nghị và người dân cũng đồng thuận rất cao về việc không áp dụng hình phạt tử hình và không thi hành án tử hình đối với người từ 75 tuổi trở lên.

Song, trong Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) lần này có nhiều quy định mang tính trừng phạt nghiêm khắc hơn, nhất là liên quan tới hai vấn đề khán giả đề cập là tham nhũng, lạm dụng chức vụ.

Ví dụ, dự thảo Bộ luật (sửa đổi) đã quy định một nguyên tắc coi như tình tiết tăng nặng, đó là người giữ chức vụ càng cao, quyền hạn càng lớn, thì bị xử phạt càng nặng.

Nhiều tội phạm về tham nhũng cũng được bổ sung đầy đủ hơn trong Bộ luật sửa đổi lần này.

Các tội danh tham nhũng, như: tham ô, nhận hối lộ không chỉ trong khu vực nhà nước, mà được mở rộng ra cả khu vực ngoài nhà nước.

Dự thảo cũng bổ sung quy định không áp dụng thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, không có quy định là sau 5, 10, 20, 30 năm mà sẽ là vô hạn. Nếu một người phạm tội tham nhũng thì bất kể lúc nào, kể cả sau bao nhiêu năm, sẽ vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đặc biệt, “doanh nghiệp tổ chức hối lộ, tham nhũng, rửa tiền... cũng sẽ bị xử lý hình sự chứ không chỉ cá nhân”, Bộ trưởng chỉ rõ./.