Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý xử lý tổ chức tín dụng yếu kém
Chiều 22/5, Quốc hội đã nghe Tờ trình, Báo cáo thẩm tra về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng. Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển điều hành phiên họp.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Lê Minh Hưng trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng
Khuôn khổ pháp lý của việc xử lý TCTD yếu kém còn nhiều bất cập
Thay mặt Chính phủ trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Lê Minh Hưng cho biết, sau 04 năm triển khai thực hiện Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011-2015” ban hành kèm theo Quyết định số 254/QĐ-TTg ngày 01/3/2012 và sau hơn 3 năm triển khai thực hiện Đề án “Xử lý nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng” , đến nay, về cơ bản, việc cơ cấu lại hệ thống tổ chức tín dụng đã đạt được một số kết quả nhất định như sau:
Thứ nhất, các tổ chức tín dụng yếu kém được nhận diện và được cơ cấu lại, không để xảy ra đổ vỡ tổ chức tín dụng ngoài tầm kiểm soát, đảm bảo giữ vững sự ổn định, an toàn của hệ thống các tổ chức tín dụng, tài sản của Nhà nước, nhân dân được bảo đảm an toàn.
Thứ hai, hoạt động sáp nhập, hợp nhất diễn ra trên cơ sở tự nguyện, chủ yếu sử dụng các nguồn lực của xã hội và không sử dụng trực tiếp tiền của ngân sách nhà nước. Số lượng tổ chức tín dụng đã giảm được khoảng 22 tổ chức.
Thứ ba, sở hữu chéo, đầu tư chéo được xử lý một bước; tình trạng cổ đông/nhóm cổ đông lớn thao túng ngân hàng được xử lý một bước cơ bản.
Thứ tư, các tổ chức tín dụng đã tích cực nâng cao chất lượng tài sản, kiểm soát chất lượng tín dụng và xử lý nợ xấu, đặc biệt là nỗ lực tự xử lý nợ xấu.
Tính đến 31/12/2015, các tổ chức tín dụng đã xử lý được 493,09 nghìn tỷ đồng nợ xấu. Đến cuối tháng 31/12/2016, tỷ lệ nợ xấu nội bảng của hệ thống tổ chức tín dụng là 2,46%.
Tuy nhiên, người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước cũng thừa nhận, quá trình triển khai cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng cho thấy, hệ thống các tổ chức tín dụng còn nhiều tồn tại, hạn chế.
Một là, hiệu quả kinh doanh chưa cao do hoạt động kinh doanh gặp nhiều khó khăn, áp lực xử lý nợ xấu, chi phí dự phòng rủi ro lớn dẫn đến tình hình tài chính của nhiều tổ chức tín dụng gặp khó khăn, nhiều tổ chức tín dụng có kết quả kinh doanh thua lỗ.
Hai là, tỷ lệ nợ xấu nội bảng đã kiểm soát ở mức dưới 3%, nhưng nợ xấu có xu hướng tăng trở lại về quy mô. Tính đến 31/12/2016, tỷ lệ nợ xấu nội bảng, nợ xấu đã bán cho VAMC chưa xử lý được và nợ tiềm ẩn thành nợ xấu là 10,08% trên tổng dư nợ cho vay, đầu tư đối với nền kinh tế do khâu xử lý tài sản bảo đảm và xử lý nợ xấu còn nhiều khó khăn, vướng mắc chưa được giải quyết.
Ba là, giai đoạn vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã mua lại bắt buộc một số ngân hàng thương mại yếu kém để bảo đảm an toàn của hệ thống tổ chức tín dụng.
Tuy nhiên, do khuôn khổ pháp lý của việc xử lý tổ chức tín dụng yếu kém còn chưa hoàn thiện và còn nhiều bất cập, nên việc phục hồi và củng cố hoạt động của các tổ chức tín dụng yếu kém còn gặp rất nhiều khó khăn và tiềm ẩn rủi ro, tổn thất nếu không kịp thời xây dựng cơ chế, khuôn khổ pháp lý để triển khai thực hiện việc hỗ trợ.
“Như vậy, việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý xử lý tổ chức tín dụng yếu kém dưới hình thức Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng là cần thiết, nhằm thể chế hóa chủ trương chính sách của Đảngvà cần thực hiện ngay để kịp thời thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế- xã hội theo định hướng của Quốc hội, Chính phủ cũng như đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn”, Thống đốc Lê Minh Hưng khẳng định.
Theo tờ trình, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng gồm 5 Điều, trong đó: Điều 1 về Sửa đổi, bổ sung một số Điều của Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12; Điều 2 về bãi bỏ điểm a khoản 2 Điều 55 Luật các tổ chức tín dụng; Điều 3 về quy định chuyển tiếp; Điều 4 về điều khoản thi hành; Điều 5 về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành.
Miễn trách nhiệm đối với người tham gia cơ cấu lại TCTD
Trình bày Báo cáo thẩm tra Dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, về cơ bản, Ủy ban Kinh tế nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết tiếp tục cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng trong giai đoạn 2016- 2020.
Về phạm vi sửa đổi, bổ sung Luật các tổ chức tín dụng, Ủy ban thẩm tra nhất trí với việc xác định phạm vi sửa đổi, bổ sung như tại dự án Luật. Tuy nhiên, đề nghị Cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các chính sách cần sửa đổi tại Luật các tổ chức tín dụng để thực hiện tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, tiếp tục lành mạnh hóa tình hình tài chính, kiềm chế phát sinh thêm nợ xấu, kiểm soát đầu tư chéo, sở hữu chéo, nâng cao năng lực quản trị của các tổ chức tín dụng theo quy định pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Về nguyên tắc cơ cấu lại các TCTD được kiểm soát đặc biệt, Ủy ban Kinh tế nhận thấy, tại các quy định của dự thảo Luật cũng đã phản ảnh được một số nguyên tắc nhất định trong cơ cấu lại các TCTD được kiểm soát đặc biệt. Tuy nhiên, đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung quy định cụ thể, tập trung các nguyên tắc trong cơ cấu lại các TCTD được kiểm soát đặc biệt, cũng như rà soát các quy định tại dự thảo Luật bảo đảm phù hợp với các nguyên tắc nêu trên nhằm tăng cường tính minh bạch, công khai và xác định rõ vai trò, trách nhiệm của TCTD, cổ đông và thành viên góp vốn của TCTD, người gửi tiền và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong quá trình cơ cấu lại các TCTD.
Về thẩm quyền xử lý các TCTD được kiểm soát đặc biệt, Ủy ban Kinh tế nhận thấy quy mô hoạt động của quỹ tín dụng nhân dân tuy không lớn như quy mô hoạt động của các ngân hàng thương mại, nhưng lại có tác động lớn về mặt xã hội trong trường hợp quỹ tín dụng nhân dân đổ vỡ, phá sản.
Việc phá sản các quỹ tín dụng nhân dân sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của người dân, nên cần cân nhắc, thận trọng trong việc quyết định chủ trương và phê duyệt phương án phá sản. Do đó, Ủy ban Kinh tế nhất trí với quy định về thẩm quyền xử lý tại dự thảo Luật.
Về phương án cơ cấu lại các TCTD được kiểm soát đặc biệt, Ủy ban Kinh tế đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, quy định cụ thể về quyền và trách nhiệm của các bên liên quan, như: TCTD nhận chuyển giao bắt buộc, TCTD phải chuyển giao bắt buộc, TCTD tham gia hỗ trợ cơ cấu lại, … trong đó lưu ý vấn đề trách nhiệm liên quan của các bên trong giai đoạn trước và sau cơ cấu lại.
Đồng thời, đề nghị làm rõ hơn về căn cứ, tiêu chí, nguyên tắc, cơ chế lựa chọn, chỉ định TCTD, nhà đầu tư nhận chuyển giao bắt buộc, cơ chế ưu đãi cho các TCTD tham gia hỗ trợ cơ cấu lại để bảo đảm hài hoà lợi ích tổng thể và tuân thủ nguyên tắc thị trường, quy định về quyền sở hữu tại Hiến pháp và quy định ràng buộc điều kiện đối với các nhà đầu tư để phù hợp với quy định của Luật đầu tư do đây là ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Đặc biệt, về miễn trách nhiệm đối với người tham gia cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt, Ủy ban Kinh tế đồng tình với chủ trương miễn trách nhiệm đối với người tham gia cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt nhằm tăng cường, củng cố nguồn nhân lực để thực hiện và cũng phù hợp với thông lệ tốt của quốc tế.
Tuy nhiên, đề nghị cần quy định cụ thể, rõ ràng hơn các căn cứ, điều kiện, trường hợp được miễn trách nhiệm để tránh sự tùy tiện, lạm dụng khi thực hiện và bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật.
Ngoài ra, Ủy ban Kinh tế đề nghị Cơ quan soạn thảo cần đánh giá cụ thể hơn về tác động đến ngân sách nhà nước khi áp dụng các biện pháp hỗ trợ tài chính như quy định tại dự thảo Luật, đồng thời, đánh giá khả năng có thể huy động được các nguồn lực khác trong xã hội vào việc cơ cấu lại các tổ chức tín dụng.
Đặc biệt, để đẩy nhanh quá trình cơ cấu lại các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt và giải quyết những vấn đề phát sinh trong thực tiễn, do đây là dự án Luật quy định một số chính sách quan trọng, có nội dung phức tạp, vì vậy Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại 2 kỳ họp Quốc hội: trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 3 và xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 4 theo đúng Nghị quyết số 379/2017/UBTVQH14 ngày 4/5/2017 điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2017, đồng thời có thể xem xét việc áp dụng hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018 để bảo đảm xử lý kịp thời các bất cập, tồn tại hiện nay./.
Bình luận