Từ khi ban hành Pháp lệnh giống vật nuôi năm 2004 đến nay, thực tế sản xuất, kinh doanh ngành nuôi đã có nhiều biến động to lớn và thay đổi cơ bản. Từ chăn nuôi nông hộ nhỏ lẻ,chăn nuôi các giống bản địa là chủ yếu,chuồng trại sơ sài, kỹ thuật lạc hậu đến nay đã phổ biến là chăn nuôi trang trại, công nghiệp, ứng dụng chuồng kín, chuồng lồng, sản xuất tập trung, hàng hóa vàcơ bản đã chăn nuôi các giống cao sản, tiên tiến của thế giới.

Luật Chăn nuôi đang được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng

Sản lượng sản phẩm đã tăng trưởng gấp đôi trong thời gian 13 năm. Từ chỗ chỉ sản xuất được 2,5-2,7 triệu tấn thịt năm 2005 đến nay đã tăng lên 5,4 triệu tấn. Sữa tăng từ 100.000 tấn/năm 2005 nay đã lên đến 400.000 tấn. Sản lượng trứng từ chỗ chỉ 4-4,5 tỷ quả thì năm 2016 đã tăng lên 8 tỷ quả.

Đối với ngành thức ăn chăn nuôi, từ chủ yếu là sử dụng thức ăn đơn, phụ phẩm nông nghiệp, chăn nuôi tận dụng, đến nay, cơ bản đã sử dụng thức ăn công nghiệp ăn thẳng và Việt Nam đã có ngành sản xuất, kinh doanh thức ăn công nghiệp rất lớn với sản lượng năm 2016 đạt trên 20 triệu tấn (năm 2005 chỉ mới 5 triệu tấn). Việc xuất, nhập khẩu giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi, thiết bị chăn nuôi cũng diễn ra hết sức sôi động…Cùng với việc phát triển mạnh ngành chăn nuôi đồng thời cũng phát sinh nhiều hệ lụy như vấn đề dịch bệnh tràn lan (lở mồm long móng, cúm gia cầm, tai xanh) ô nhiễm môi trường, chăn nuôi trong khu dân cư, phát triển không có quy hoạch; kinh doanh giống giả, giống kém chất lượng, nhập lậu giống không qua kiểm dịch; thức ăn kém chất lượng, sử dụng kháng sinh, chất cấm trong thức ăn chăn nuôi… Đặc biệt, trong những năm gần đây, đã xuất hiện tình trạng dư thừa sản phẩm, cung vượt quá cầu, công nghiệp chế biến chưa phát triển, ảnh hưởng dịch bệnh dẫn đến sản phẩm rẻ dưới giá thành mà không xuất khẩu được, người chăn nuôi thua lỗ.

Như vậy, ngành chăn nuôi đã thay đổi cơ bản về quy mô, phương thức chăn nuôi, ngày càng trở thành ngành kinh tế quan trọng trong nông nghiệp, đồng thời, phát sinh nhiều hệ lụy phức tạp- đòi hỏi phải có sự điều chỉnh pháp luật tương ứng để quản lý hiệu quả hơn, chính xác hơn.

Mặc dù đạt được kết quả nhất định, song hệ thống văn bản quy pháp pháp luật ngành chăn nuôi đang tồn tại những bất cập. Pháp lệnh giống vật nuôi năm 2004 mới chỉ điều chỉnh quản lý trong lĩnh vực giống vật nuôi, trong khi sản xuất giống vật nuôi chỉ chiếm 10% trong toàn ngành chăn nuôi, còn 90% là sản xuất, chăn nuôi thương mại chưa được điều chỉnh ở văn bản nàoVấn đề bảo vệ môi trường chưa có trong Pháp lệnh. Do đặc thù ngành chăn nuôi có thải ra lượng lớn chất thải nguy hại nhưng việc quy hoạch, định hướng và xử lý chất thải,bảo vệ môi trường trong chăn nuôi để phát triển bền vững chưa được quy định.

Bên cạnh đó, một số quy định đã không còn phù hợp với các đạo luật mới và với thông lệ quốc tế. một sốquyđịnhcủaPháplệnhgiống vật nuôi năm 2004 đã không còn phù hợp, thậm chí trái với các đạo luật mới như Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật năm 2006, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2007, Luật Đa dạng sinh học năm 2008, Luật Doanh nghiệp năm 2014, Luật Đầu tư năm 2014, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014, Luật Thú y năm 2015.

Ví dụ:Tại Điều 25 Chương V của Pháp lệnh quy định phải có Tiêu chuẩn ngành, trong khi Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật 2006 đã bãi bỏ Tiêu chuẩn ngành; hoặc quy định: Thẩm quyền ban hành danh mục giống vật nuôi phải áp dụng tiêu chuẩn: Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành Danh mục giống vật nuôi phải áp dụng tiêu chuẩn Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Thuỷ sản ban hành Danh mục giống vật nuôi phải áp dụng tiêu chuẩn ngành. Điều 26 quy định: tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh giống vật nuôi công bố tiêu chuẩn không được thấp hơn tiêu chuẩn quy định tại điểm a, điểm b khoản 1 Điều 25- trong khi Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật 2006 quy định tất cả các hàng hoá khi kinh doanh đều phải công bố tiêu chuẩn chất lượng và việc công bố tiêu chuẩn chất lượng là quyền của doanh nghiệp…

Ngoài ra, phần lớn các quy định của Pháp lệnh giống vật nuôi 2004 và Nghị định số 08/2010/NĐ-CP còn chung chung,thiếu cụ thể; chưa quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của từng cấp quản lý ở Trung ương và địa phương; chưa quy định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền hạn của tổ chức, cá nhân kinh doanh giống vật nuôi…

Để khắc phục được những tồn tại và bất cập nêu trên, theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, việc xây dựng, ban hành Luật Chăn nuôi là hết sức cần thiết.

Trước đó, ngày 08/06/2017, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 34/2017/QH14 về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2018 vàđiều chỉnhChương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2017, trong đó, giao Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng Luật Chăn nuôi./.