Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh điều này tại cuộc làm việc của Chính phủ với Đoàn giám sát của UBTVQH về việc thực hiện chính sách pháp luật về quản lý và sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài giai đoạn 2011-2016 vào sáng 25/7. Ủy viên BCH TƯ Đảng, Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Nguyễn Đức Hải – Trưởng đoàn giám sát chủ trì buổi làm việc. Tham dự buổi làm việc còn có lãnh đạo nhiều bộ, ngành liên quan.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh, các nhà tài trợ đều có chung đánh giá Việt Nam đã sử dụng hiệu quả các nguồn vốn vay

Trình bày tóm tắt báo cáo của Chính phủ việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý và sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài giai đoạn 2011-2016, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong giai đoạn 2011-2016 về cơ bản các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành đồng bộ, kịp thời và phù hợp với tình hình thực tế, có tính khả thi cao góp phần nâng cao hiệu quả thu hút, quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi hỗ trợ thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội của đất nước giai đoạn 2011-2016.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay, Việt Nam đạt tỷ lệ cao về số lượng dự án hoàn thành và đạt kết quả phát triển và đạt các mục tiêu đề ra.

Theo báo cáo đánh giá kết quả các dự án JICA (Nhật Bản), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng Thế giới (WB), các dự án của cả 03 nhà tài trợ này tại Việt Nam đạt kết quả cao hơn, tốt hơn các quốc gia khác (Ấn Độ, Indonesia, Philippines, Srilanca) trên cơ sở hệ thống tiêu chí của các nhà tài trợ này.

Nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi đã góp phần quan trọng, tích cực trong việc thúc đẩy kinh tế- xã hội, nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng, đảm bảo an sinh xã hội, đặc biệt đối với vùng sâu, vùng xa. Nhiều công trình, dự án sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng phát huy tốt hiệu quả đầu tư. Các nguồn vốn vay còn hỗ trợ đẩy mạnh quá trình chuyển giao công nghệ và tiếp thu khoa học kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý tiên tiến của các nước phát triển trên thế giới, tạo ra việc làm.

Tuy nhiên trong quá trình thu hút, quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA còn tồn tại một số bất cập hạn chế cần khắc phục trong thời gian tới như tiến độ thực hiện, giải ngân các chương trình dự án chưa đáp ứng được yêu cầu và cam kết trong hiệp định ký kết với các nhà tài trợ; thiết kế của một số chương trình, dự án ODA chưa sát với thực tế. Một số bộ, ngành địa phương còn để xảy ra sai phạm, tiêu cực; chế độ báo cáo tình hình tiếp nhận và sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi chưa thực hiện đầy đủ.

Để quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay nước ngoài trong thời gian tới, Chính phủ đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư công giải quyết những bất cập liên quan đến đặc thù của nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi; tăng cường giám sát đối với việc thực thi chính sách pháp luật về quản lý và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài.

Cùng với đó, Chính phủ/Thủ tướng Chính phủ tổ chức quán triệt thực hiện Luật Quản lý nợ công; phê duyệt Báo cáo cập nhật Định hướng thu hút, quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài giai đoạn 2018-2020, tầm nhìn 2021-2025. Tăng cường sự phối hợp liên ngành, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả trong công tác tham mưu về quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài; đẩy mạnh hài hòa quy trình thủ tục giữa Việt Nam và nhà tài trợ.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo tại buổi làm việc/ Ảnh: quochoi.vn

Làm rõ hơn về tình hình thu hút và quản lý ODA, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cho biết, Việt Nam đã tiếp nhận 80 tỷ USD vốn ODA sau 25 năm. Trong tổng số 80 tỷ USD, 7 tỷ USD là viện trợ không hoàn lại, trên 70 tỷ USD là vốn vay với lãi suất dưới 2%, và 1,62 tỷ USD vốn vay kém ưu đãi nhưng lãi suất vẫn thấp hơn vốn vay thương mại. Kết quả trên thể hiện nỗ lực và sự chủ động của Việt Nam trong việc tìm kiếm, tranh thủ nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, các nhà tài trợ đều có chung đánh giá Việt Nam đã sử dụng hiệu quả các nguồn vốn vay. Đó cũng là một trong những lý do các nhà tài trợ vẫn tiếp tục cam kết dành cho Việt Nam nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi trong những năm qua.

Bên cạnh những đánh giá độc lập của các nhà tài trợ, Phó Thủ tướng cũng chia sẻ với các ý kiến cho rằng cần có những đánh giá sâu hơn về hiệu quả của các dự án và nguồn vốn vay từ phía Việt Nam để có cái nhìn tổng thể, toàn diện.

Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ cũng nhìn nhận còn có những dự án chưa thật hiệu quả và đã chỉ đạo một số địa phương tập trung khắc phục.

Xác định đây là nguồn vốn có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển đất nước, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu vốn đầu tư lớn như hiện nay, trong khuôn khổ các chuyến thăm, các nhà lãnh đạo cấp cao của Việt Nam đều đề nghị các nước tiếp tục dành cho Việt Nam nguồn vốn vay ưu đãi.

Về định hướng trong thời gian tới, Phó Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam đã qua giai đoạn tiếp nhận các nguồn vốn với lãi suất thấp và chuyển sang giai đoạn tiến cận các ngồn vốn kém ưu đãi hơn, do đó cần có những thay đổi về định hướng thu hút, sử dụng nhằm bảo đảm yêu cầu kép là hiệu quả và khả năng trả nợ.

Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ đã yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính đánh giá kỹ, so sánh các nguồn vốn vay nước ngoài và trái phiếu để có bước đi thích hợp.

Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 97/2018/NĐ-CP quy định kể từ ngày 1/7/2018,Chính phủ cho các địa phương vay lại vốn ODA, vốn vay ưu đãi với các mức từ 30% đến 100% tùy khả năng trả nợ của các địa phương nhằm nâng cao trách nhiệm của các đia phương trong việc sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài.

Khẳng định rằng Chính phủ đánh giá rất cao mục đích ý nghĩa chương trình giám sát của Quốc hội, Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh cho biết, Chính phủ sẽ tiếp thu ý kiến của Đoàn giám sát và nghiên cứu hoàn thiện, bổ sung báo cáo, trong đó chú trọng đánh giá hiệu quả sử dụng vốn vay ODA để có cái nhìn toàn diện không chỉ trong giai đoạn 2011-2016 mà trong cả quá trình 25 năm qua kể từ khi Việt Nam bắt đầu nhận vốn viện trợ không hoàn lại, viện trợ ưu đãi và vay ưu đãi nước ngoài; chỉ rõ nguyên nhân của việc sử dụng chưa hiệu quả và các giải pháp khắc phục trong thời gian tới./.