Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ

5 giải pháp kiểm soát CPI

Phó Thủ tướng cho biết, năm 2019 Quốc hội đề ra nghị quyết kiểm soát chỉ số CPI khoảng 4%, Nghị quyết số 01 của Chính phủ đặt mục tiêu tích cực hơn là dưới 4% và Ban chỉ đạo điều hành giá dựa trên 5 kịch bản tính toán đưa ra trên cơ sở phân tích tình hình thế giới và trong nước đã lựa chọn kịch bản điều hành giá từ 3,3%-3,9%. Cho đến nay, hết tháng 5, chỉ số tăng 0,49% so với tháng 4; bình quân 5 tháng chỉ số này tăng 2,74% so với năm 2018. Đây là mức thấp nhất trong 3 năm qua; năm 2017 chỉ số này là 4,47%; năm 2018 là 3,01%; năm 2019 là 2,74%.

Thời gian sắp tới để kiên trì mục tiêu 3,3%-3,9% CPI, dự kiến Chính phủ sẽ thực hiện 5 biện pháp chủ yếu sau đây:

Thứ nhất, điều hành chính sách tài khóa chặt chẽ, chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt phối hợp với các chính sách vĩ mô khác để kiềm chết lạm phát theo mục tiêu đề ra. Ngân hàng Nhà nước sẽ kiểm soát lạm phát cơ bản trong khoảng 1,8%.

Thứ hai, chủ động theo dõi sát diễn biến cung, cầu thị trường và giá để có giải pháp bình ổn; nhất là đối với một số mặt hàng thiết yếu và khó lường như giá điện, giá xăng dầu, giá gas và một số mặt hàng đang có nhu cầu cao như vật liệu xây dựng.

Thứ ba, tiếp tục đánh giá tác động gián tiếp của điều chỉnh giá điện. Tiếp tục điều chỉnh giá xăng dầu trong nước phù hợp với diễn biến giá thế giới và có sử dụng công cụ bình ổn giá là Quỹ bình ổn để đảm bảo bình ổn theo mục tiêu.

Thứ tư, tăng cường công tác dự báo và tính toán các mặt hàng thiết yếu như nhiều đại biểu đề xuất. Chúng tôi sẽ điều chỉnh vào những thời điểm phù hợp và với liều lượng ở mức độ phù hợp theo mục tiêu chung.

Thứ năm, rất đồng tình với các đại biểu là cần phải có công khai, minh bạch các chi phí đầu vào và tạo được niềm tin cho người dân, cho doanh nghiệp, xử lý nghiêm những sai phạm trong quá trình thực hiện các chủ trương, chính sách của Chính phủ và kiểm soát lạm phát kỳ vọng.

Điều hành giá điện phải đạt được cả 2 mục tiêu

Phó Thủ tướng chỉ rõ, điện là vật tư chiến lược, an ninh lương thực và an ninh điện là cân đối lớn và trọng yếu của nền kinh tế. Để tăng 1% GDP chúng ta ít nhất phải tăng 1,5% điện.

Trong 3 năm qua, mức tăng bình quân là 10,15%, năm 2019 này trên cơ sở kịch bản GDP 6,8% thì điện ít nhất phải tăng đến 11,23%. Vì vậy, điều hành giá điện phải đạt được cả 2 mục tiêu là phải kiểm soát được lạm phát, phải có một giá hợp lý để chúng ta có thể kêu gọi các đầu tư, các thành phần kinh tế cho ngành điện.

Theo quy định của Luật Điện lực và Luật Giá, điện là mặt hàng nhà nước xác định theo thị trường nhưng có điều tiết, quản lý của nhà nước, khung giá, cơ chế điều chỉnh giá, cơ cấu biểu giá bán lẻ do Thủ tướng Chính phủ quy định, hiện nay được thể hiện trong Quyết định 24 và Quyết định 34.

Phó Thủ tướng cung cấp thông tin rằng, trên cơ sở rà soát tổng cơ cấu và nguồn điện, kể cả thủy điện, nhiệt điện chạy than, chạy dầu, tua bin khí, điện gió, điện mặt trời và điện sinh khối. Tổng đầu vào dự kiến tăng lên khoảng 20.032 tỷ đồng, trong đó có điều chỉnh giá than cho điện 2 đợt, đợt 1 từ ngày 5/1/2019 và đợt 2 vào ngày 20/3/2019. Tổng 2 khoản này là hơn 5.412 tỷ đồng.

Chi phí đầu vào của than cũng tăng, than hiện nay đã khai thác độ âm bình quân là 300 m so với mặt nước biển nên chi phí đầu tư cũng rất lớn.

Thứ hai là điều chỉnh giá than trộn gồm nội địa và xuất nhập khẩu là 1.920 tỷ đồng.

Thứ ba là điều chỉnh tăng giá khí trong bao tiêu theo giá thị trường, theo nghị quyết của Quốc hội từ năm 2014, mà bây giờ mới thực hiện được. Riêng khoản này là 5.852 tỷ đồng và điều chỉnh giá khí trên bao tiêu theo giá thị trường là 600 tỷ đồng và chênh lệch tỷ giá hơn 5.042 tỷ đồng và để đảm bảo được bù đắp đó và có mức lợi nhuận tối thiểu cho ngành điện là 3%.

Tập đoàn Điện lực và Bộ Công Thương đề xuất 3 kịch bản là 7,31%, 8,36% và 9,26%.

Trên cơ sở cân nhắc nhiều mặt, Thường trực Chính phủ đã họp, thảo luận rất kỹ với các bộ, ngành, các tập đoàn, tổng công ty và Chính phủ đã kết luận là sẽ chọn phương án là 8,36% và điều chỉnh vào khoảng từ ngày 15-30/3.

“Lý do tháng 3 là thường sau khi tăng mạnh trong tháng 1, 2, CPI thường giảm trong tháng 3 và thực tế trong 10 lần điều chỉnh giá điện thì đã có 4 lần chúng ta điều chỉnh trong tháng 3. Nếu chúng ta điều chỉnh muộn hơn hoặc giữa năm hoặc sau tháng 7 chúng ta mới điều chỉnh thì tỷ lệ phải cao hơn để bù đắp được 20% này”, Phó Thủ tướng lý giải.

3 nguyên nhân khiến tăng giá điện đột biến trong tháng 4,

Về biểu giá điện và cách thức tính giá điện, hiện nay thế giới cũng như Việt Nam thường có cách tính giá điện theo biểu giá là bậc thang. Nguyên nhân tăng giá điện đột biến trong tháng 4, theo báo cáo bước đầu của Bộ Công Thương trên cơ sở các đoàn kiểm tra liên ngành do Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hiệp hội người tiêu dùng và Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Sơ bộ đánh giá là do 3 nguyên nhân.

Một là do chúng ta điều chỉnh giá điện tăng.

Hai là số ngày ghi công tơ tháng 4 nhiều hơn tháng 3 là 3 ngày.

Ba là nhu cầu điện tăng cao do thời tiết nắng nóng bất thường làm cho điện tháng 4 tăng 10,26% so với cùng kỳ năm 2018 và tăng 14,23% so với tháng 3 năm 2019.

Phó Thủ tướng cũng cho biết, kết quả kiểm tra sơ bộ cho đến nay thì cách tính và thu tiền điện của EVN chưa phát hiện ra sai phạm gì.

Sẽ kiểm toán chuyên đề giá điện EVN trong năm 2019

Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực tiếp tục phối hợp với Bộ Tài chính, các bộ, ngành liên quan tiếp tục tiết giảm chi phí, giảm tổn thất điện năng, minh bạch yếu tố chi phí đầu vào.

Tập đoàn Điện lực năm 2017 đã tiết kiệm được 2.248 tỷ và năm 2018 tiết kiệm 2.326 tỷ.

Hao hụt điện năng đã giảm, năm 2018 chỉ còn 6,83% và giảm được 0,37% so với mục tiêu đến năm 2020 của Chính phủ. Chính phủ chỉ đạo là phải tiếp tục tiết giảm khoảng 7% chi phí thường xuyên hàng năm.

Tiếp tục hoàn thiện các văn bản pháp lý mở rộng phạm vi thị trường bán, buôn điện, rà soát, nghiên cứu xây dựng mô hình thiết kế thị trường bán lẻ phù hợp với điều kiện Việt Nam. Hoàn thiện khung pháp lý hiện hành. Thí điểm thị trường bán lẻ điện cạnh tranh vào năm 2021.

Bên cạnh đó, trên cơ sở ý kiến đề xuất của các chuyên gia của người dân và doanh nghiệp, Phó Thủ tướng cho hay, Chính phủ chỉ đạo Bộ Công thương và Tập đoàn Điện lực sớm nghiên cứu trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung các biểu giá điện cho hợp lý hơn, vừa bảo vệ người có thu nhập thấp và đồng thời phù hợp với nhu cầu hộ dân đời sống đã tăng cao, số sử dụng trên 200 kw/1 giờ cũng ngày càng tăng lên. Để đảm bảo hài hòa lợi ích các hộ tiêu dùng điện.

“Vấn đề nữa là phải làm tốt hơn công tác cung cấp thông tin, công tác truyền thông, đảm bảo công khai, minh bạch, tạo niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với điều hành của Chính phủ. Thanh tra Chính phủ sớm công bố kết quả thanh tra và xử lý nghiêm các sai phạm nếu có của Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các cơ quan liên quan”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng cũng cho biết, đã đề xuất Kiểm toán nhà nước nghiên cứu để đưa vào năm 2019 kế hoạch kiểm toán tài chính và kiểm toán chuyên đề giá điện EVN trong năm 2019./.