Tham nhũng nằm trong Top 3 vấn đề người dân quan ngại nhất năm 2015

Kết quả phân tích dữ liệu PAPI năm 2015 và so sánh qua các năm cho thấy, hiệu quả quản trị và hành chính công ở Việt Nam có xu hướng suy giảm đáng kể. Đặc biệt, điểm chỉ số nội dung “Công khai, minh bạch” và “Kiểm soát tham nhũng” giảm mạnh. Bên cạnh đó, điểm chỉ số nội dung “Thủ tục hành chính công” giảm nhẹ so với những năm trước. Riêng chỉ số nội dung “Cung ứng dịch vụ công” tiếp tục tăng nhẹ qua các năm.

Mức giảm điểm đáng chú ý nhất là ở chỉ số nội dung “Công khai, minh bạch”, với kết quả năm 2015 giảm hơn 7% so với năm trước.

Báo cáo cho biết điểm số của 17 tỉnh, thành phố giảm đáng kể sau 5 năm. Lai Châu, Bạc Liêu và Kiên Giang thuộc về nhóm đạt điểm thấp nhất từ năm 2011.

Kết quả khảo sát PAPI năm 2015 tiếp tục cho thấy tính chất “kinh niên” của tình hình tham nhũng ở Việt Nam. Chỉ số nội dung “kiểm soát tham nhũng trong khu vực công” giảm 3% điểm so với năm 2014.

Các chỉ tiêu đo mức độ hối lộ trong trường tiểu học công lập và trong dịch vụ hành chính công về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đều cho thấy tình trạng nhũng nhiễu, vòi vĩnh, “chung chi”, “bồi dưỡng thêm” để nhận được dịch vụ tốt hơn có xu hướng gia tăng.

Tuy nhiên, kết quả phân tích cho thấy động lực và quyết tâm đấu tranh chống tham nhũng trong giới chức và người dân có xu hướng giảm dần. Tham nhũng là một trong ba nhóm vấn đề người dân quan ngại nhất trong năm 2015, bên cạnh mối lo lắng về điều kiện kinh tế (như nghèo đói, việc làm và thu nhập) và giao thông, đường sá (phục vụ đi lại, giao thương).

Thực tế tham nhũng vẫn diễn tiến phức tạp

Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện luật Phòng chống tham nhũng (PCTN) do Bộ Công Thương tổ chức đã công bố số liệu chủ yếu về công tác PCTN từ 1/6/2006-31/8/2015.

Theo đó, trong công tác phát hiện và xử lý tham nhũng, Bộ đã thực hiện hơn 1.000 cuộc thanh kiểm tra mỗi năm, thực hiện việc giải quyết, khiếu nại, tố cáo thông qua hoạt động tiếp dân. Bộ đã xem xét, giải quyết hơn 100 đơn/năm, đạt tỷ lệ 98,7%.

Công tác thanh kiểm tra phát hiện 1 vụ vi phạm quy định, 1 cá nhân vi phạm bị xử lý kỷ luật. Bên cạnh đó, Bộ cũng đã thu hồi tổng số 25 triệu đồng giá trị quà tặng do 4 cá nhân được tặng quà trong khi thi hành công vụ nộp lại. Hoạt động thanh kiểm tra chưa phát hiện cơ quan, tổ chức, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức vi phạm luật PCTN.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Phạm Trọng Đạt, Cục trưởng Cục Chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ, đã chia sẻ nhiều ý kiến thẳng thắn về hiệu quả thực hiện luật PCTN trong những năm qua.

Ông Đạt cho rằng, việc báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện luật PCTN mà chỉ phát hiện 1 vụ vi phạm, xử lý kỷ luật và vỏn vẹn 25 triệu đồng giá trị quà tặng nộp về của 4 cá nhân là chuyện khó tin.

Còn theo báo cáo tại hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật phòng, chống tham nhũng của TP. Hà Nội, thì từ năm 2006 đến nay, Thành phố đã triển khai 3.101 cuộc thanh tra, phát hiện sai phạm lên tới 2.542 tỷ đồng, kiến nghị thu hồi 1.415 tỷ đồng, kiến nghị thu hồi và đưa vào quản lý 2.439 ha đất, kiến nghị xử lý hành chính 223 cá nhân, 272 tập thể, chuyển cơ quan điều tra 38 vụ.

Cũng trong thời gian này, Công an TP. Hà Nội đã thụ lý điều tra 214 vụ với 563 bị can liên quan đến tham nhũng. Trong đó đã khởi tố 201 vụ với 540 bị can…

Báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng trước Quốc hội, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh nhận định, tình hình tham nhũng năm 2015 vẫn diễn ra phức tạp. Đáng lưu ý đã xuất hiện tham nhũng có tính lợi ích nhóm trong một số lĩnh vực với thủ đoạn ngày càng tinh vi.

Trong năm đã có 46 người đứng đầu thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng đã bị xử lý, trong đó 4 người bị xử lý hình sự, 37 người bị kỷ luật cách chức, khiển trách, cảnh cáo; 5 người còn lại đang xem xét. So với 2014, số đối tượng có hành vi tham nhũng và liên quan đến tham nhũng được thanh tra, xử lý tăng thêm 46 người, lên 172 đối tượng.

Cơ quan điều tra các cấp đã thụ lý 351 vụ án, 813 bị can phạm tội về tham nhũng, đã kết luận điều tra 198 vụ; hiện đang điều tra 140 vụ.

Đối với 16 vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp thuộc diện Ban chỉ đạo TƯ phòng chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo, Tòa án đã đưa ra xét xử sơ thẩm và phúc thẩm 5 vụ gồm: Vũ Quốc Hảo và đồng phạm; vụ án Dương Chí Dũng và đồng phạm; Huyền Như và đồng phạm; Vũ Việt Hùng và đồng phạm; Nguyễn Đức Kiên và đồng phạm. VKS cũng đã có cáo trạng truy tố 6 vụ án; cơ quan điều tra đã kết luận, đề nghị truy tố 4 vụ án và đang điều tra 7 vụ.

Trong năm 2015, các vụ án, vụ việc tham nhũng đã gây thiệt hại cho Nhà nước trên 950 tỷ đồng, tuy nhiên mới thu hồi được trên 505 tỷ, đạt 55,8% (tỷ lệ này năm 2013 là 10%, năm 2014 là 22,3%).

cũng theo ông Tranh, trong năm qua, số người thuộc diện kê khai được xác minh tài sản, thu nhập tăng mạnh lên 1.225 so với 5 trường hợp trong năm 2014, trong đó phát hiện 5 người kê khai không trung thực. Đã xử lý kỷ luật 2 người.

Trong năm đã có 23 người nộp lại quà tặng với số tiền là 489 triệu đồng. Ông Tranh đánh giá kết quả này có tăng hơn những năm trước nhưng vẫn còn hình thức trong khi tình trạng tặng quà, biếu xén để vụ lợi diễn ra khá phổ biến.

Điều này cũng tương đồng với quan điểm của nhiều chuyên gia kinh tế. Cụ thể chuyên gia Phạm Chi Lan rất nhiều lần khẳng định trên báo chí rằng, tiền bôi trơn của doanh nghiệp Việt Nam chiếm tới 0,72-1,02% lợi nhuận của họ. Nghĩa là doanh nghiệp làm ra 100 đồng lợi nhuận thì họ phải đóng ít nhất 0,72 đồng cho phí tham nhũng, bôi trơn.

Thủ tướng: “Làm thực chất từ những việc nhỏ nhất”

Tại phiên họp Chính phủ mới đầu tiên sau khi được kiện toàn cũng như trả lời phỏng vấn trên báo chí, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng nhiều thành viên Chính phủ đã nêu cao quyết tâm cải cách hành chính, quyết liệt chống tham nhũng, lãng phí.

Tại phiên họp này, Thủ tướng và các thành viên Chính phủ đã khẳng định quyết tâm phòng chống tham nhũng, lãng phí, xây dựng Chính phủ liêm chính, minh bạch, hiệu quả; nói không với tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Chính phủ kiên quyết, kiên trì và tổ chức thực hiện hiệu quả Chương trình hành động PCTN đã đề ra với phương châm “nói đi đôi với làm và làm thực chất từ những việc nhỏ nhất”.

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Chỉ thị tăng cường công tác phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng.

Trong năm 2016, Chính phủ sẽ rà soát, đôn đốc việc thực hiện, tập trung hoàn thành các nhiệm vụ về PCTN giai đoạn 2012-2016 đã được đề ra trong Chương trình hành động của Chính phủ, trong đó tập trung vào các giải pháp hoàn thiện thể chế chính sách PCTN và quản lý kinh tế - xã hội, nhất là tăng cường công khai, minh bạch; chú trọng các biện pháp phòng ngừa tham nhũng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm toán, điều tra; đẩy mạnh cải cách hành chính, nhất là thủ tục hành chính; nâng cao chất lượng thực thi công vụ, phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng; tăng cường phát hiện, xử lý nghiêm minh hành vi tham nhũng, kiên quyết thu hồi tài sản tham nhũng; đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật về phòng chống tham nhũng; mở rộng việc tiếp nhận thông tin, khuyến khích phát hiện tham nhũng, bảo vệ người tố cáo đồng thời xử lý nghiêm hành vi lợi dụng vu khống; làm tốt công tác tổng kết, đánh giá việc thực hiện Luật PCTN để trình Quốc hội sửa đổi toàn diện Luật PCTN.

Chính phủ cũng như từng thành viên Chính phủ tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chương trình hành động một cách thường xuyên, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn, khắc phục những hạn chế, yếu kém, xử lý nghiêm vi phạm.

Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, các cấp chính quyền địa phương nghiêm túc triển khai thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ trong công tác PCTN, đồng thời kiến nghị các cấp lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên, các cơ quan báo chí, hiệp hội doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề, các doanh nghiệp cùng toàn thể nhân dân tham gia, đồng hành cùng Chính phủ trong công tác PCTN cũng như theo dõi, giám sát, phản biện, đóng góp ý kiến giúp Chính phủ thực hiện thành công Chương trình hành động PCTN đã đề ra./.