Cho đến nay, ASEAN vừa là thị trường xuất khẩu cá tra lớn của Việt Nam nhưng cũng là nguồn cung nguyên liệu thủy sản của các doanh nghiệp Việt Nam như: tôm, mực, bạch tuộc và một số sản phẩm cá biển. Đây cũng là thị trường cạnh tranh ASEAN lớn nhất của Việt Nam tại nhiều thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam. Tính đến hết tháng 7/2016, giá trị xuất khẩu cá tra đạt 79,8 triệu USD, tăng 0,2% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, 3 thị trường đơn lẻ lớn nhất là Thái Lan, Singapore và Philippines giá trị xuất khẩu tăng lần lượt 1,3%; 1,6% và 4,4% so với cùng kỳ năm 2015.

Hiện nay, chủ yếu Việt Nam xuất khẩu cá tra phile đông lạnh và cá tra cắt khúc đông lạnh sang thị trường ASEAN. Trong đó, Thái Lan là thị trường xuất khẩu đơn lẻ lớn nhất, chiếm đến 35,8% tổng giá trị xuất khẩu của toàn khối và chiếm 3,1% tổng xuất khẩu cá tra Việt Nam.

Việt Nam là nguồn cung lớn nhất nhóm cá phile đông lạnh (HS 0304) của Thái Lan, trong đó, sản phẩm cá tra và cá da trơn phile đông lạnh (HS 030462) chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu cá đông lạnh từ 18-58% tổng giá trị NK. Mặc dù vậy, cho đến nay, sản phẩm cá tra phile đông lạnh cũng vẫn chịu cạnh tranh từ một số sản phẩm cá thịt trắng (trong đó có cá Alaska Pollack) và cá khác như cá hồi, cá ngừ. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam cũng dự báo, quý IV/2016, giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường này tăng không quá 10% so với cùng kỳ năm 2015.

Nguồn: Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam

Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) được thành lập ngày 31/12/2015, khi tham gia vào AEC Việt Nam sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt không chỉ về hàng hóa mà còn sẽ còn là những cuộc cạnh tranh về dịch vụ, đầu tư, sự di chuyển của nguồn lao động có kỹ năng trong khối các nước ASEAN.

Bên cạnh đó, Việt Nam còn đối mặt với cạnh tranh là sự di chuyển lao động chất lượng. L`ao động có kỹ năng của Việt Nam có khả năng đi ra bên ngoài vì được trả lương cao, hoặc hướng tới các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài ngay tại Việt Nam, hoặc lao động có kỹ năng của nước ngoài sẽ thâm nhập vào các vị trí của Việt Nam

Để nâng cao thị phần tại ASEAN, thời gian tới Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam cho rằng các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra nên xác định và có chiến lược vừa phát triển và cạnh tranh để giá trị sản phẩm tăng cao hơn tại thị trường tiềm năng này./.