Nền kinh tế đã có nhiều điểm sáng

Cùng quan điểm như báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia cũng nhận định, nền kinh tế đã có nhiều điểm sáng.

Một dấu hiệu quan trọng cho thấy kinh tế đã có dấu hiệu khởi sắc là trong quý I/2014 sản xuất tiếp tục chuyển biến tích cực. Cụ thể: Chỉ số sản xuất công nghiệp, nhất là công nghiệp chế biến chế tạo, tiếp tục xu hướng tăng nhanh hơn kể từ quý II/2013. Xuất khẩu tiếp tục là động lực cho tăng trưởng.

Trong quý I/2014, Việt Nam xuất siêu hơn 1 tỷ USD tăng 44,5% so với cùng kỳ năm trước và là mức xuất siêu lớn nhất kể từ năm 2010. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu tăng lần lượt 14,1% và 12,4% (so với mức 23% và 17,9% tương ứng của cùng kỳ năm 2013). Xuất khẩu của Việt Nam vẫn ghi nhận mức tăng đột phá so với các nước trong khu vực ASEAN.

Ủy ban Tài chính Quốc gia cũng nhìn nhận, tình hình các doanh nghiệp cũng có sự cải thiện hơn với các chỉ số về khả năng trả nợ của khu vực doanh nghiệp đạt mức tốt nhất kể từ đầu năm 2012. Tỷ số thanh toán hiện thời, thanh toán nhanh và lãi vay đều được cải thiện đáng kể, tương ứng đạt 1,42 lần, 0,87 lần và 2,85 lần; đòn bẩy tài chính (tỷ lệ nợ/tổng vốn) giảm về mức thấp nhất kể từ năm 2008 (59,79%).

Một điểm sáng nữa trong bức tranh kinh tế - xã hội là môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát kiểm soát ở mức thấp. CPI cuối quý I/2014 chỉ tăng 0,8% so với cuối năm 2013 và 4,83% so cùng kỳ năm trước, là mức tăng thấp nhất kể từ năm 2005 trở lại đây.

Lạm phát giảm tạo điều kiện giảm mặt bằng lãi suất, góp phần thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và giảm chi phí tài chính cho doanh nghiệp.

Tính đến 23/3/2014, lãi suất huy động đã giảm 0,5-0,8 điểm % so với đầu năm đối với các kỳ hạn ngắn và giảm 0,2-0,5 điểm % đối với các kỳ hạn dài. Tình hình trên tạo cơ sở để giảm lãi suất cho vay, góp phần thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và giảm chi phí tài chính cho doanh nghiệp. Mặc dù chênh lệch lãi suất nội tệ và ngoại tệ thu hẹp tỷ giá vẫn tiếptục ổn định, cho thấy niềm tin vào VND đang được củng cố.

Bên cạnh đó, chất lượng tài sản của các TCTD được cải thiện, nợ xấu cơ bản đã được kiểm soát; thanh khoản của hệ thống khá tốt. Tính đến 13/3/2014, trong khi huy động vốn tăng 1,92% thì tín dụng vẫn giảm 1,05%; lãi suất huy động, cho vay tiếp tục xu hướng giảm và huy động tiền gửi dân cư tiếp tục tăng khá.

Tổng thu cân đối NSNN so với dự toán năm 2013 và 2012 lần lượt bằng 20,6% và 23,3%.

Thu NSNN có triển vọng khá, thu nội địa tăng cao so với cùng kỳ nhờ khu vực doanh nghiệp được cải thiện. Lũy kế quý 1/2014, tổng thu cân đối NSNN đạt 195,07 nghìn tỷ đồng, bằng 24,9% kế hoạch năm, cao hơn so với cùng kỳ 2 năm trước.

Trong đó, thu nội địa đã tăng 16,5% so với cùng kỳ, cao hơn số cùng kỳ các năm 2013 và 2012 lần lượt ở mức (-0,2%) và (-2,4%). Các khoản thu trong thu nội địa đều có mức tăng cao: thu từ khu vực DNNN (17,5%), thu từ khu vực ngoài quốc doanh (16,9%).

Chính việc kinh tế vĩ mô ổn định cùng với tình hình doanh nghiệp cải thiện đã giúp củng cố niềm tin của nhà đầu tư trong và ngoài nước. Khu vực tư nhân có xu hướng quay trở lại đầu tư vào sản xuất và kinh doanh dịch vụ.

Chỉ số CDS, phản ánh đánh giá của nhà đầu tư nước ngoài đối với mức độ rủi ro của trái phiếu chính phủ, giảm từ khoảng 300 cuối quý 3/ xuống dưới 230 trong quý 1/2014.

Theo điều tra của Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia, trong tháng 2/2014, 17% số hộ gia đình được hỏi có dự định đầu tư vào sản xuất tăng so với mức 6% tại cuộc điều tra giữa năm 2013.

Thị trường chứng khoán Việt Nam liên tiếp ghi nhận những kỷ lục mới kể từ năm 2009 và được xếp vào trường có mức tăng trưởng mạnh nhất trên thế giới trong quý 1/2014. Tính đến 25/3/2014, chỉ số Vn-Index đạt 19% so với cuối năm 2013, lớn nhất với 601 điểm kể từ tháng 11/2009.

Thị trường bất động sản có chuyển biến khá hơn, tồn kho giảm liên tiếp, tại cả 2 thành phố lớn Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Theo số liệu Bộ Xây Dựng, tính đến cuối tháng 2/2014, tổng giá trị tồn kho giảm 1,87% so với tháng 12/2013, tồn kho bất động sản tại Hà Nội giảm gần 2,8% so với tháng 12/2013 và giảm 4,32% tại thành phố Hồ Chí Minh.

Tổng cầu yếu, nền kinh tế khó đi lên

Mặc dù kinh tế có sự chuyển biến tích cực, song Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia cũng thừa nhận rằng, tổng cầu chậm cải thiện. Đây là điểm yếu khiến nền kinh tế chưa thể khởi sắc.

Theo đó, tiêu dùng chậm cải thiện, bằng chứng là doanh số bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng quý I nếu loại trừ yếu tố giá chỉ tăng 5,1%, không cao hơn nhiều so với cùng kỳ 2 năm trước đây (quý I/2012 tăng 5% và quý I/2013 tăng 4,5%). Tốc độ tăng trưởng kinh tế vì vậy vẫn ở mức thấp so với tiềm năng của nền kinh tế.

Bên cạnh đó, khu vực nông nghiệp vẫn đang gặp khó khăn về đầu ra và giá, đặc biệt là mặt hàng gạo. Mặc dù sản xuất lúa gạo được mùa nhưng đầu ra cho cây lúa vẫn là thách thức, nhất là khi giá gạo xuất khẩu có thể chịu sức ép từ việc Thái Lan chấm dứt chương trình trợ giá lúa gạo và Trung Quốc có chủ trương tự túc lương thực.

Ngoài ra, động lực tăng trưởng vẫn phụ thuộc nhiều vào khu vực có vốn đầu tư nước ngoài khi kim ngạch xuất khẩu (không kể dầu thô) của khu vực này đã tăng 18,9% so cùng kỳ 2013, so với mức 2,8% của khu vực kinh tế trong nước.

Trước diễn biến này, Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia dự báo, những quý tiếp theo của năm 2014, tăng trưởng kinh tế sẽ khá hơn. Triển vọng đạt mục tiêu tăng trưởng 5,8% của Việt Nam trong năm 2014 đã trở nên sáng sủa hơn.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu tăng trưởng đặt ra, cơ quan này khuyến nghị, song song với việc thực hiện các giải pháp tái cơ cấu kinh tế nhằm thúc đẩy tăng trưởng dài hạn, cần tiếp tục quan tâm hỗ trợ tổng cầu của nền kinh tế, khai thông thị trường tiêu thụ hàng hóa cho sản xuất; hỗ trợ cho nông dân về giá nông sản; giảm lãi suất và tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, người sản xuất tiếp cận vốn vay ngân hàng.

Việc đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư ngân sách và trái phiếu chính phủ cũng là một khuyến nghị được Ủy ban Giám sát Tài chính đưa ra.

Bên cạnh đó, trên cơ sở lạm phát mục tiêu cả năm, cần chủ động điều tiết giá hàng hóa cơ bản, dịch vụ và tỷ giá cũng như điều tiết tổng cầu của nền kinh tế thông qua phối hợp chính sách tiền tệ - tài khóa một cách thích hợp để hướng tới mục tiêu lạm phát đã định./.