Tour du lịch 0 đồng: Tiềm ẩn nguy cơ cạnh tranh không lành mạnh
Hình thức không mới mẻ
Xu hướng du lịch dưới dạng “tour 0 đồng” xuất hiện từ đầu năm 2015, khi du khách Trung Quốc tới Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Hàn Quốc... Theo đó, khách mua sản phẩm du lịch gồm chi phí vé máy bay (tàu, thuyền, ô tô), phí visa, dịch vụ khách sạn và chương trình du lịch với mức giá thấp hơn nhiều mức chi phí thực tế mà doanh nghiệp du lịch phải chi trả.
Còn về phía doanh nghiệp du lịch, tour giá rẻ là tour có ít lãi, giá thấp đến mức độ nào đó sẽ trở thành “tour 0 đồng” hay “tour không có lãi”, thậm chí là “tour âm đồng” hay “tour lãi âm”. Do đó, doanh nghiệp sẽ lấy “hoa hồng” từ những chi phí khác để bù lỗ.
Tại cuộc họp báo quý I/2017 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hôm 12/4, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Nguyễn Văn Tuấn cho hay, điểm tích cực của hình thức tour giá rẻ này là góp phần tăng lượng khách, giải quyết được tính mùa vụ, bù đắp lượng khách bị sụt giảm vào mùa thấp điểm; tạo thu nhập và doanh thu cho các công ty, người dân cung ứng dịch vụ. Tour giá rẻ hay còn gọi là “tour 0 đồng” không có nghĩa là khách không sử dụng và không chi tiêu cho các dịch vụ tại điểm đến. Tất cả khách đều phải sử dụng dịch vụ khách sạn, dịch vụ ăn uống, trả phí tham quan, dịch vụ vận chuyển và các dịch vụ khác.
Thực chất là cạnh tranh không lành mạnh
Thống kê của Tổng cục Du lịch cho biết, lượng khách Trung Quốc đến Việt Nam trong 3 tháng đầu năm đạt 949.199 lượt, tăng 63,5% so với cùng kỳ năm trước, chiếm gần 1/3 tổng lượng du khách quốc tế tới Việt Nam. Đặc biệt, từ sau Tết Nguyên đán đến nay, lượng khách Trung Quốc vào Quảng Ninh tăng đột biến, khoảng 5.000 người/ngày, cuối tuần có thể tăng lên 10.000-15.000 lượt khách. Lượt khách tăng cao, nhưng ngành du lịch Quảng Ninh gần như không thu được gì, hầu hết dòng tiền chỉ chảy vào túi doanh nghiệp lữ hành và các đơn vị cung cấp dịch vụ, buôn bán quà lưu niệm. Nguyên nhân chính là do sự quay trở lại của “tour 0 đồng”.
Thoạt nhìn, với mức giá giảm đáng kể, mô hình “tour du lịch 0 đồng” tỏ ra rất tiết kiệm vì du khách không phải trả thêm phí cho doanh nghiệp lữ hành ngoài chi phí di chuyển tới điểm đến. Thêm nữa, với đối tượng là người già và trung niên, việc mua sắm và tham gia các dịch vụ giải trí theo một lộ trình có sẵn còn tiết kiệm được thời gian và có độ tin tưởng cao. Tuy nhiên, tại chính Trung Quốc, mô hình tour du lịch 0 đồng này đã sớm bộc lộ là một hình thức cạnh tranh không lành mạnh.
Cụ thể, khách du lịch thường không được cung cấp đầy đủ thông tin về các địa điểm, sản phẩm trong lộ trình mua sắm, giải trí đặc biệt là mức giá. Điều này tạo điều kiện cho các cửa hàng cung cấp các sản phẩm kém chất lượng, hàng giả, xâm nhập vào chuỗi cung ứng dịch vụ du lịch. Thêm nữa, do không được cung cấp và tham khảo thông tin về giá sản phẩm trên thị trường từ đầu, khách du lịch thường phải trả cái giá “cắt cổ” so với mức giá chung.
Khách du lịch Trung Quốc nhập cảnh Việt Nam qua cửa khẩu Móng Cái, Quảng Ninh
Lấy ví dụ, Trung Quốc chào bán tour, mỗi tour du lịch quốc tế 4 ngày 3 đêm tại Hạ Long và các điểm lân cận dành cho khách đường bộ Trung Quốc, các công ty lữ hành trong nước chỉ thu trung bình khoảng 250 NDT/khách, tương đương 815.000 đồng. Với số tiền mua tour “rẻ như cho” ấy khiến nhiều người bất ngờ khi khách bản địa Việt Nam đi du lịch ngay trong địa phương mình cũng không đủ. Tour 0 đồng ấy đã làm nhiều khách du lịch hám lợi, mờ mắt lao vào mua tour.
Dĩ nhiên, các hãng lữ hành Trung Quốc chẳng bao giờ cho không ai cái gì. Thay vì được thưởng lãm kỳ quan thiên nhiên, di sản văn hóa thế giới thì bị đẩy vào các cửa hàng lưu niệm, nhà hàng ăn uống, mua sắm mà ông chủ là người Trung Quốc với giá cắt cổ. Du khách muốn đi thưởng lãm trên đảo thì bị hướng dẫn viên chặt chém. Mỗi dịch vụ, vé vào cửa đều bị đội giá lên 150%-200% khiến du khách cay đắng chịu thiệt thòi.
Một điểm đáng lưu ý nữa là rất nhiều các công ty lữ hành, cửa hàng, khu vui chơi giải trí, trong lộ trình tham quan của tour du lịch 0 đồng dường như đều là do người Trung Quốc đứng đằng sau. Khi đó, mô hình tour du lịch 0 đồng về bản chất là một mô hình kinh doanh khép kín của người Trung Quốc trên đất Việt Nam. Xét trên phương diện pháp luật cạnh tranh, các doanh nghiệp Việt Nam đã bị phân biệt đối xử trong việc cung ứng các dịch vụ cho du khách Trung Quốc.
Nhìn từ kinh nghiệm một số nước
Như vậy, xét về bản chất, tour du lịch 0 đồng là một mô hình kinh doanh du lịch giá rẻ nếu tất cả các bên đều thuận mua vừa bán. Tuy nhiên, bên trong mô hình này tiềm ẩn nguy cơ cạnh tranh không lành mạnh. Để bù đắp được chi phí và kiếm được lợi nhuận, các công ty lữ hành sẽ phải nghĩ ra các hình thức để “cưỡng ép” du khách sử dụng một số các loại dịch vụ hoặc hàng hóa có chất lượng tồi khác. Đây chính là lý do khiến cho các quốc gia/vùng lãnh thổ từ Trung Quốc đến Hồng Kông và gần đây là Thái Lan đã phải đưa ra các biện pháp để ngăn chặn hình thức kinh doanh này.
Trong khu vực, Thái Lan là một trong những cường quốc du lịch và có lượng khách du lịch Trung Quốc hàng năm lên tới 10 triệu lượt. Do tác động tiêu cực của du lịch 0 đồng, gần đây giới chức Thái Lan đã ra lệnh xử lý nghiêm loại hình du lịch này, cho dù họ biết làm như vậy sẽ ảnh hưởng tới doanh thu từ lượng khách du lịch Trung Quốc. Theo đó, Chính phủ đã chỉ đạo lực lượng cảnh sát mạnh tay và xử lý nghiêm các trường hợp cố tình đưa loại hình du lịch 0 đồng vào hoạt động tại Thái Lan. Năm ngoái, Thái Lan đã đóng cửa ít nhất 3 doanh nghiệp có tour 0 đồng, thu giữ 2.155 xe chở khách, bắt giữ hàng chục người liên quan.
Hội đồng Du lịch Thái Lan cho biết, một tour Thái Lan được bán trọn gói với giá 999 Baht. Theo tính toán thì số lượng khách du lịch Trung Quốc vào Thái Lan năm 2016 lên tới 10,2 triệu lượt, trong đó có 6 triệu người đến thông qua du lịch 0 đồng. Điều này gây thất thoát lớn cho ngành du lịch. Vì vậy, giới chức nước này đã quy định áp dụng gói tour mới cho khách Trung Quốc, với giá 1.000 Baht/ngày (khoảng 640.000 đồng/người/ngày), thay cho giá hiện tại là 999 Baht cho cả một kỳ nghỉ.
Trong khi đó, Đài Loan (Trung Quốc) lại đẩy mạnh khâu tuyên truyền, cảnh báo du khách bằng cách trình chiếu với tần suất cao các đoạn phim giúp khách cảnh giác với hàng nhái và những “bẫy mua sắm” khi tham gia tour du lịch 0 đồng.
Hàn Quốc cũng đã “quyết chiến” với những doanh nghiệp kinh doanh tour du lịch 0 đồng với việc tước giấy phép của gần 70 doanh nghiệp.
Việt Nam cần làm gì?
Tại Việt Nam, tuy hoạt động của tour du lịch 0 đồng chưa đạt tới mức báo động và gây ra những thiệt hại nghiêm trọng, nhưng việc sớm có những biện pháp thích hợp nhằm tạo ra một thị trường cung cấp dịch vụ du lịch cạnh tranh lành mạnh rõ ràng là điều cần thiết.
Trước mắt, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động kinh doanh lữ hành, hướng dẫn viên; kiên quyết xử phạt và rút giấy phép hoạt động đối với những doanh nghiệp, hướng dẫn viên có hành vi vi phạm pháp luật về kinh doanh du lịch. Đồng thời, cơ quan quản lý cũng cần nghiên cứu, xác định rõ đối tượng khách và sức chứa, khả năng phục vụ của điểm đến để có kế hoạch phát triển sản phẩm và thị trường phù hợp.
Đối với các cơ sở cung ứng dịch vụ mua sắm tại điểm đến, chính quyền địa phương cần phối hợp cơ quan chức năng quản lý các điểm này, yêu cầu niêm yết giá và phục vụ tất cả các đối tượng khách; có biện pháp mạnh để xử lý tình trạng cố tình phá giá, không xuất hóa đơn tài chính, nhất là tình trạng khép kín trong các trung tâm bán hàng. Tại các điểm đến, cần phát cho khách tờ rơi Bộ quy tắc ứng xử trong du lịch, hướng dẫn những điều khách được làm, không được làm, từ đó hạn chế những biểu hiện gây mất trật tự công cộng, ảnh hưởng môi trường…
Cần bổ sung vào Luật Du lịch một số nội dung về các hành vi bị cấm, như: doanh nghiệp kinh doanh kiểu mua đầu khách, vi phạm quy định về thương mại, giao dịch ngoại tệ; quy định hình thức xử phạt ở mức cao. Đối với một số trường hợp, cần áp dụng cả Bộ luật Hình sự vào xử lý nếu tính chất sự việc nghiêm trọng. Tổng cục Du lịch Việt Nam cần tăng cường hợp tác với Cục Du lịch quốc gia Trung Quốc trong lĩnh vực quản lý Nhà nước để bảo đảm quyền lợi cho khách du lịch hai bên, bảo đảm môi trường kinh doanh du lịch lành mạnh, hiệu quả.
Xét về khía cạnh khác, chính sách tour giá 0 đồng cũng là một cách để thu hút nhiều du khách tới Việt Nam. Vì vậy, thay vì dùng tiểu xảo để bắt chẹt các du khách đi tour 0 đồng, các đơn vị du lịch nên đổi mới, nâng cao chất lượng dịch vụ, chấm dứt tâm lý chụp giật trong kinh doanh… để du khách tự giác tiêu tiền ở Việt Nam./.
Tổng hợp từ các nguồn:
http://www.nhandan.com.vn/vanhoa/item/32644802-chan-chinh-hinh-thuc-du-lich-%E2%80%9Ctua-0-dong%E2%80%9D.html
http://baophapluat.vn/du-lich/tour-0-dong-bong-ma-cua-du-lich-327783.html
http://www.thesaigontimes.vn/159190/Ung-xu-the-nao-voi-tour-du-lich-0-dong.html
http://enternews.vn/he-luy-tour-du-lich-0-dong-102583.html
Bình luận