Tại cuộc họp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho dự án Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và Đại học Quốc gia Hà Nội, Thủ tướng chỉ rõ: “Phải quyết tâm thực hiện cho được công tác di dân, tái định cư, giải phóng mặt bằng, không để tiếp tục tình trạng kéo dài như vừa qua”.

Cuộc họp này diễn ra vào sáng ngày 13/8/2014 với sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam.

Tiến độ quá chậm

Theo báo cáo của lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội, dù Thành phố đã có chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ, song khối lượng công việc giải phóng mặt bằng dự án khu công nghệ cao Hoà Lạc và dự án Đại học Quốc gia Hà Nội vẫn chậm, khối lượng công việc còn lại lớn và phức tạp. Do đó, việc đảm bảo tiến độ hoàn thành theo chỉ đạo của Chính phủ là rất khó khăn.

Ngày 12/10/1998, Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải đã ban hành Quyết định số 198/1998/QĐ-TTg về việc thành lập Khu Công nghệ cao Hoà Lạc - một dự án ưu tiên đầu tư hàng đầu của Chính phủ Việt Nam nằm tại Huyện Thạch Thất, Tỉnh Hà Tây (cũ), nay thuộc Hà Nội.

Dự án được kỳ vọng là thành phố khoa học tầm cỡ quốc gia. Theo đó, dự kiến sẽ có khoảng 100.000 nhà khoa học, sinh viên, kỹ sư, cử nhân và thợ lành nghề làm việc trong các trường đại học, các viện nghiên cứu, phòng thí nghiệm hiện đại bậc nhất Việt Nam và khu vực.

Dự án có tổng diện tích 1.586 ha, được xây dựng theo mô hình thành phố khoa học với đầy đủ các dịch vụ tiện ích và những khu chức năng chính như: khu phần mềm có diện tích 76 ha, khu nghiên cứu và triển khai (R&D) có quy mô 229 ha, khu công nghiệp công nghệ cao có quy mô 549,5 ha được, khu giáo dục và đào tạo có quy mô 108 ha, khu trung tâm, khu dịch vụ tổng hợp…

Tuy nhiên, đến thời điểm này, sau 16 năm triển khai, dự án vẫn chưa hoàn tất khâu giải phóng mặt bằng.

Đồng cảnh ngộ dự án đầu tư xây dựng Đại học Quốc gia Hà Nội cũng rơi vào tình trạng chậm trễ kéo dài.

Ngày 20/12/2003, Lễ khởi công dự án Đại học Quốc gia Hà Nội tại Hoà Lạc đã được tiến hành. Theo đó, Đại học Quốc gia Hà Nội trong tương lai là một trung tâm đào tạo đại học, sau đại học, nghiên cứu và ứng dụng khoa học - công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực chất lượng cao; Bảo đảm sự gắn kết đào tạo với nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ.

Dự án đầu tư xây dựng Đại học Quốc gia Hà Nội trong các khu đô thị Miếu Môn - Xuân Mai - Hoà Lạc - Hà Tây cũ, nay là Hà Nội đã được Chính phủ phê duyệt Quy hoạch chung tại Quyết định số 702/QĐ-TTg, ngày 23/8/ 2002 và thông qua Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi tại văn bản số 181/CP-KG, ngày 21/2/2003.

Như vậy, cả hai dự án: Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và Đại học Quốc gia Hà Nội là những dự án lớn về giáo dục - đào tạo và khoa học - công nghệ, được phê duyệt đầu tư xây dựng từ rất lâu song tiến độ triển khai chậm trễ, kéo dài mà nguyên nhân chủ yếu là do giải phóng mặt bằng và thiếu cơ sở vật chất hạ tầng.

Đến nay, cả 2 Dự án hiện mới chỉ giải phóng được 70% diện tích; số vốn còn thiếu để đền bù, thu hồi đất, tái định cư của cả 2 Dự án là khoảng 7.000 tỷ đồng, trong đó Dự án đầu tư xây dựng Đại học Quốc gia Hà Nội mới bàn giao được 990/1.469 ha và cần thêm 900 tỷ đồng để tiếp tục giải phóng mặt bằng.

Việc chậm trễ này được đánh giá có cả nguyên nhân chủ quan và khách quan, cả về quyết tâm trong chỉ đạo, triển khai cũng như khó khăn về nguồn lực.

Tại cuộc họp, các ý kiến nêu rõ nếu không quyết tâm và hoàn thành việc giải phóng mặt bằng và hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng trong 1-2 năm tới, thì việc thực hiện các công việc này sẽ ngày càng khó khăn, phức tạp hơn, chi phí sẽ tăng cao và đặc biệt sẽ thu hẹp cơ hội thu hút và triển khai nhanh các dự án đầu tư, nhất là các dự án đầu tư lớn, công nghệ cao, dự án các trường đại học chất lượng cao mà các nhà đầu tư nước ngoài đã cam kết và quan tâm.

Không để lãng phí nguồn lực

Phát biểu kết luận cuộc làm việc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ: Dự án đầu tư xây dựng Đại học Quốc gia Hà Nội và Khu Công nghệ cao Hòa Lạc là 2 dự án quan trọng về giáo dục-đào tạo và khoa học-công nghệ. Chủ trương của Trung ương về xây dựng 2 Đại học Quốc gia và 2 Khu công nghệ cao của đất nước tại Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh là chiến lược và nhất quán để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và thu hút các dự án công nghệ cao.

Thể hiện thái độ nghiêm túc trước những hạn chế, yếu kém trong việc triển khai chậm trễ 2 dự án quan trọng này, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu các Bộ, ngành liên quan, UBND Thành phố Hà Nội, các Ban Quản lý Dự án phải có trách nhiệm phối hợp, hợp tác, kiên quyết khắc phục yếu kém, quyết liệt chỉ đạo và tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về nguồn lực, cơ chế nhằm hoàn thành dứt điểm công tác giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng của 2 dự án này trong thời gian sớm nhất.

“Phải quyết tâm thực hiện cho được công tác di dân, tái định cư, giải phóng mặt bằng. không để tiếp tục tình trạng kéo dài như vừa qua” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh.

Trên tinh thần này, Thủ tướng yêu cầu không điều chỉnh quy mô tổng thể của dự án đã được phê duyệt, mà chỉ tập trung rà soát để điều chỉnh các dự án thành phần trong nội khu của các Dự án cho phù hợp.

Trong đó, rà soát các dự án về hạ tầng, nhất là hạ tầng về giao thông, điện, cấp thoát nước, xử lý rác thải... để thực hiện kết nối đồng bộ hạ tầng của 2 dự án và giữa 2 dự án, tránh đầu tư lãng phí; rà soát lại từng dự án cụ thể đảm bảo các dự án này phải đáp ứng tiêu chí là các dự án công nghệ cao và dự án nghiên cứu - phát triển, kiên quyết loại bỏ, rút giấy phép các dự án không đáp ứng yêu cầu này, đồng thời kiểm điểm trách nhiệm đối với việc cấp giấy phép cho các dự án không đáp ứng tiêu chí.

Thủ tướng cũng yêu cầu việc cấp phép cho các dự án phải tính toán và cấp diện tích phù hợp, không được lãng phí đất của dự án; đồng thời, rà soát các công trình tiện ích công cộng trên cơ sở không đầu tư lãng phí, đảm bảo sử dụng chung và có cơ chế khuyến khích, huy động các thành phần kinh tế đầu tư xây dựng các công trình này.

“Chúng ta còn hết sức khó khăn nên phải tính toán kỹ, tiết kiệm, đừng để lãng phí. Không nhất thiết mỗi trường đại học phải có một sân bóng đá”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu.

Về nguồn vốn để giải phóng mặt bằng và đầu tư hạ tầng, Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính tính toán tổng số vốn, cân đối nguồn và ưu tiên bố trí vốn trong 2 năm 2015 và 2016 trình Thủ tướng Chính phủ quyết định trong tháng 8/2014. Bên cạnh đó, UBND thành phố Hà Nội phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu các cơ chế đặc thù để xử lý các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thu hồi đất, đền bù, tái định cư để nhanh chóng hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng của 2 dự án./.