Bộ Công Thương vừa có văn bản trả lời chất vấn được Quốc hội, trong đó báo cáo cụ thể về thực trạng, mức độ thiệt hại, khẩn trương xử lý dứt điểm đối với 12 dự án thua lỗ, kém hiệu quả của ngành.

Tình hình của 12 đại dự án yếu kém đến đâu?

Bộ Công Thương cho biết, để triển khai thực hiện yêu cầu của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2551/QĐ-TTg về việc thành lập Ban Chỉ đạo của Chính phủ xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả của ngành Công Thương (sau đây gọi là Ban Chỉ đạo) và giao Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ làm Trưởng Ban Chỉ đạo.

Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ đã trực tiếp chủ trì, cùng các Bộ ngành, địa phương có liên quan làm việc tại 9/12 dự án, doanh nghiệp để xem xét các vấn đề cụ thể và đã có chỉ đạo xử lý ở từng dự án (3 dự án không tới làm việc trực tiếp là Dự án nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ và Dự án nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước vì đây là các dự án liên doanh với nước ngoài, và Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam đã rõ phương án xử lý); xây dựng Báo cáo về tình hình và phương án xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương và tiến hành các phiên họp của Ban Chỉ đạo dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ để thống nhất đề xuất các phương án xử lý đối với 12 dự án, doanh nghiệp thua lỗ, kém hiệu quả của ngành Công Thương.

Ngày 26 tháng 5 năm 2017, sau khi được sự đồng ý của Thường trực Chính phủ, Ban Cán sự đảng Bộ Công Thương đã hoàn thiện Hồ sơ báo cáo và có Tờ trình số 01-TTr/BCSĐ trình Bộ Chính trị về phương án xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo Vương Đình Huệ, Bộ Công Thương đã xây dựng Đề án “Xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương” trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ủy quyền cho Bộ trưởng Bộ Công Thương ký ban hành tại Quyết định số 1468/QĐ-TTg ngày 29/9/2017.

Bộ Công Thương báo cáo, trong số 12 dự án/nhà máy trên, có 6 nhà máy đang được vận hành sản xuất, kinh doanh (gồm 4 nhà máy sản xuất phân bón; DQS; và Nhà máy thép Việt Trung); 3 Dự án đang bị dừng thi công do chi phí tăng cao và thiếu vốn (Dự án sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ; Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên; Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam); 3 nhà máy đang bị dừng sản xuất do giá thành cao, thua lỗ lớn (Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Dung Quất; Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước; Nhà máy sản xuất sơ sợi Đình Vũ - PVTex).

Tổng mức đầu tư ban đầu của 12 dự án/nhà máy nêu trên là: 43.673,63 tỷ đồng, sau đó được phê duyệt điều chỉnh tăng lên: 63.610,96 tỷ đồng (tăng 45,65%). Trong đó: Vốn chủ sở hữu là: 14.350,04 tỷ đồng, chiếm 22,56%; vốn vay là: 47.451,24 tỷ đồng, chiếm 74,6%; còn lại 2,84% là từ các nguồn khác. Trong tổng số vốn vay: Vốn vay các ngân hàng trong nước: 41.801,24 tỷ đồng, trong đó vay Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) là: 16.858,63 tỷ đồng và vay nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ là: 6.617,24[1] tỷ đồng.

Tổng số lỗ luỹ kế của 10 nhà máy đang sản xuất hoặc đã dừng sản xuất tới thời điểm 31/12/2016 là: 16.126,02 tỷ đồng, trên tổng số vốn chủ sở hữu của các nhà máy này còn lại là: 3.985,14 tỷ đồng; Tổng tài sản của 12 nhà máy là: 57.679,02 tỷ đồng; Tổng nợ phải trả là: 55.063,38 tỷ đồng, trong đó nợ phải trả VDB là: 10.633,43 tỷ đồng và nợ phải trả nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ là: 4.299,83 tỷ đồng.

Tổng số vốn đã giải ngân của 3 dự án dở dang, đang bị dừng thi công là 8.614 tỷ đồng, trên tổng nguồn thanh toán dự kiến là 13.066 tỷ đồng.

Nhà nước kiên quyết không cấp thêm vốn vào các dự án yếu kém

Bộ Công Thương khẳng định, định hướng là kiên quyết xử lý các dự án, doanh nghiệp thua lỗ, kém hiệu quả theo nguyên tắc và cơ chế thị trường; tôn trọng nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các doanh nghiệp; Nhà nước kiên quyết không cấp thêm vốn vào các dự án, doanh nghiệp nêu trên.

Căn cứ kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, và báo cáo kiểm tra pháp lý, kiên quyết xử lý sớm, dứt điểm các tranh chấp, bất cập phát sinh giữa chủ đầu tư và các nhà thầu, đặc biệt là các nhà thầu EPC; tái cơ cấu các dự án, doanh nghiệp theo các hướng ưu tiên các phương án bán, thoái vốn cho các nhà đầu tư ngoài nhà nước, đồng thời kiên quyết thực hiện cho phá sản, giải thể theo quy định của pháp luật đối với các dự án, doanh nghiệp không có khả năng khắc phục, thu hồi tối đa tài sản của Nhà nước, hạn chế thấp nhất thất thoát và những tác động tiêu cực đối với ngân sách Nhà nước và với nền kinh tế nói chung.

Bộ Công Thương khẳng định, bảo đảm thực hiện các phương án xử lý theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo công khai, minh bạch; tăng cường trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong quá trình thực hiện các chủ trương, giải pháp xử lý các dự án, doanh nghiệp; quan tâm toàn diện bảo đảm lợi ích cao nhất của Nhà nước, quyền của người lao động, an sinh - xã hội, an ninh - quốc phòng, môi trường và ổn định xã hội; hết sức lưu ý đối với khâu định giá tài sản, nhất là giá trị quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất.

“Tiến hành thanh tra, kiểm toán, điều tra làm rõ những sai phạm, vi phạm pháp luật ở từng dự án, doanh nghiệp; làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức liên quan; xử lý nghiêm minh và sớm hoàn tất các thủ tục tố tụng theo quy định của pháp luật; không để tái diễn những yếu kém, khuyết điểm trong quá trình quản lý điều hành đối với doanh nghiệp nhà nước như thời gian qua”, Bộ khẳng định.

Theo đó, các phương án xử lý đối với từng dự án, doanh nghiệp được đưa ra như sau:

- Đối với nhóm 04 dự án nhà máy sản xuất phân bón, gồm: Dự án Nhà máy sản xuất đạm Ninh Bình; Dự án cải tạo, mở rộng Nhà máy sản xuất đạm Hà Bắc; Dự án Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 - Hải Phòng; Dự án Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai:

Tập trung xử lý, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để tiếp tục triển khai, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Dự án. Sau khi đã hoạt động có hiệu quả sẽ thực hiện cổ phẩn hóa, thoái vốn nhà nước khỏi doanh nghiệp.

- Dự án nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Quảng Ngãi:

Ưu tiên chọn Phương án: Khởi động, vận hành lại Nhà máy trước khi các đơn vị của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam chuyển nhượng hoặc thoái vốn khỏi Dự án.

- Dự án nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ:

Ưu tiên chọn Phương án: Tổng công ty dầu Việt Nam chuyển nhượng/thoái vốn khỏi Dự án. Trong trường hợp Phương án này thực hiện không thành công sẽ xem xét cân nhắc lựa chọn các phương án còn lại, gồm: (1) Tiếp tục triển khai Dự án với nhà thầu là Tổng công ty cổ phần xây lắp dầu khí Việt Nam; (2) Tiếp tục triển khai Dự án, thanh lý hợp đồng với nhà thầu là Tổng Công ty cổ phần xây lắp dầu khí Việt Nam để tìm nhà thầu khác; và (3) Dừng triển khai Dự án, phá sản Công ty.

- Dự án nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước:

Ưu tiên chọn Phương án: Khởi động, vận hành lại nhà máy trước khi Tổng công ty dầu Việt Nam chuyển nhượng vốn/thoái vốn khỏi Dự án. Trong trường hợp Phương án này thực hiện không thành công sẽ xem xét cân nhắc lựa chọn phương án: Cho thuê tài chính - Bán tài sản.

- Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 nhà máy gang thép Thái Nguyên:

Ưu tiên chọn Phương án: Thoái vốn nhà nước và tái cơ cấu lại Công ty cổ phần gang thép Thái Nguyên. Trong trường hợp Phương án này thực hiện không thành công sẽ xem xét cân nhắc lựa chọn các phương án: (1) Bán Dự án hoặc (2) Kêu gọi doanh nghiệp, nhà đầu tư góp vốn đầu tư Dự án.

- Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Quý Xa và Dự án nhà máy gang thép Lào Cai:

Tập trung xử lý, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để tiếp tục triển khai, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Dự án.

- Công ty TNHH một thành viên công nghiệp tàu thủy Dung Quất (DQS):

Ưu tiên chọn Phương án: Chuyển đổi sở hữu DQS thông qua định giá, bán đấu giá tài sản, công nợ. Trong trường hợp Phương án này thực hiện không thành công sẽ chuyển sang triển khai Phương án: Phá sản DQS theo quy định của pháp luật.

- Dự án nhà máy sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ (PVTex):

Ưu tiên chọn Phương án: Khởi động, vận hành lại nhà máy, tái cơ cấu, cổ phần hóa, thoái vốn hoặc Phương án: PVTex chuyển nhượng Công ty. Trong trường hợp cả 2 phương án triển khai không thành công thì sẽ xem xét Phương án: Phá sản Công ty theo quy định của pháp luật.

- Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam:

Khẩn trương tháo gỡ các khó khăn vướng mắc để tiếp tục triển khai tổ chức bán đấu giá thành công đối với toàn bộ tài sản và hàng hóa tồn kho của Dự án; đồng thời, Tổng công ty Giấy Việt Nam tiếp tục tập trung thu hồi các khoản nợ phải thu của Dự án; lập báo cáo tình hình thực hiện các khoản nợ phải thu, phải trả của Dự án đến thời điểm 31 tháng 12 năm 2016.


[1] Bao gồm các khoản nợ của 03 Dự án: Dự án đóng tàu DQS là 84,83 triệu USD; Dự án đạm Ninh Bình là 250 triệu USD; Dự án nhà máy sản xuất bột giấy Phương Nam là 67,017 triệu EUR (được quy đổi theo tỷ giá tại các thời điểm vay).