Bên bờ vực vỡ nợ
Trong quá khứ, Ukraine đã từng hưởng lợi không ít nhờ cuộc chiến tranh giành ảnh hưởng về địa chính trị giữa Nga và EU. Tuy nhiên, cuộc chiến đó cũng gây không ít khó khăn cho quốc gia Đông Âu này.
Tại thời điểm hiện nay, với Chính phủ tạm quyền thân phương Tây do phe nổi dậy dựng lên, Ukraine đang đối mặt với nguy cơ mất đi các khoản hỗ trợ tài chính từ Nga.
Bộ trưởng Kinh tế Nga Alexei Ulyukayev khẳng định khoản hỗ trợ tiếp theo có trị giá 2 tỷ USD trong gói cứu trợ 15 tỷ USD mà Moskva đã cam kết cấp cho Ukraine “đã sẵn sàng để giải ngân.”
Tuy nhiên, ông Ulyukayev nhắc lại quan điểm của Nga rằng trước hết, nước này muốn thấy ai sẽ điều hành Ukraine. Cho đến nay, Nga mới chỉ giải ngân 3 tỷ USD trong gói cứu trợ có tổng trị giá 15 tỷ USD trên.
Mặt khác, Moskva cũng khẳng định việc gia hạn thỏa thuận về việc Nga giảm giá khí đốt cho Ukraine cần phải được thương lượng với các công ty và chính phủ của Ukraine.
Nếu Moskva ngừng hỗ trợ cho Kiev, nền kinh tế Ukraine có thể sẽ lâm nguy bởi vì, theo ước tính của ngân hàng Commerzbank, trong năm 2014, Ukraine cần phải thanh toán 6,5 tỷ USD nợ nước ngoài và cần thêm 6,5 tỷ USD khác để bù đắp thâm hụt tài khoản vãng lai. Bên cạnh đó, Kiev cũng cần 1 tỷ USD để thanh toán số tiền mua khí đốt còn nợ của Nga.
Trong khi đó, vào cuối tháng 1/2014, dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Trung ương Ukraine là khoảng 17,8 tỷ USD, thấp nhất kể từ năm 2006. Tuy nhiên, theo ước tính của ngân hàng Goldman Sachs, con số này đã giảm còn từ 12 đến 14 tỷ USD. Số tiền này có thể sẽ nhanh chóng hết nếu quốc gia Đông Âu này thanh toán các khoản nợ.
Trong bối cảnh đó, hôm 23/2, ông Oleksander Turchinov, người được phe nổi dậy ở Ukraine bầu làm quyền Tổng thống, đã cảnh báo quốc gia Đông Âu này đang tiến gần tới bờ vực vỡ nợ. Trong bài diễn văn của mình, ông Turchinov nhấn mạnh: “Trong lúc kinh tế thế giới đang phục hồi, nền kinh tế Ukraine lại đang tiến sát vực thẳm và đang trong giai đoạn tiền vỡ nợ”.
Phản ứng trước khả năng Ukraine mất khả năng trả nợ trong ngắn hạn, hôm 25/2, đồng Hryvnia của nước này đã mất giá hơn 6% so với đồng bạc xanh của Mỹ, mức mất giá lớn nhất trong một phiên giao dịch đối với đồng Hryvnia kể từ tháng 2/2009. Tỷ giá giữa hai đồng tiền này đã tăng lên 9,8 Hryvnia/USD, mức cao kỷ lục từ trước tới nay.
Chuyên gia Ishitaa Sharma của tập đoàn Citi Group nhận định việc đồng Hryvnia mất giá có thể sẽ làm tăng sự hoảng loạn ở Ukraine bởi vì, nhiều người sẽ không muốn giữ đồng tiền đang bị mất giá này.

Không có được sự hỗ trợ từ châu Âu
Trong cuộc khủng hoảng tại Ukraina, châu Âu đã gia tăng các hoạt động ngoại giao, song không dự tính khẩn cấp giúp đỡ về tài chính cho nước này hiện đang ở bên bờ vực thẳm về kinh tế. Châu Âu không muốn và nếu có muốn thì cũng không thể cung cấp một khoản viện trợ tài chính khổng lồ mà Ukraina đang rất cần. Bruxelles muốn đẩy gánh nặng này sang phía Quỹ Tiền tệ Quốc tế - IMF, Hoa Kỳ và Nga.
Nợ nước ngoài của Ukraina lên tới 73 tỷ USD. Trong năm nay 2014, Ukraina phải thanh toán 12 tỷ USD. Thế nhưng, Pháp sẽ không cung cấp một khoản tài trợ nào cho Ukraina. Các nước lớn trong Liên Hiệp Châu Âu, như Đức, cũng thận trọng, chờ đợi cho đến khi có một chính phủ chuyển tiếp "ổn định và chính đáng" tại Kiev, trước khi quyết định tài trợ hay không?
Các khoản tài chính rất mờ ám và nạn tham nhũng trầm trọng của giới lãnh đạo Ukraina làm cho châu Âu thiếu tin tưởng vào nước này. Tại Kiev, các quan chức Ukraina tuyên bố, để cho nước này không bị phá sản, thì cần 35 tỷ USD, từ nay đến 2015.
Giới chuyên gia cho rằng con số này được thổi phồng và thẩm định là Ukraina chỉ cần tới 25 tỷ USD, tức là cái giá để cứu Ukraian còn nhẹ hơn rất nhiều so với 340 tỷ Euro, (hơn 400 tỷ USD), trong chương trình của Châu Âu và IMF trợ giúp Hy Lạp.
Tuy vậy, bị kiệt quệ do cuộc khủng hoảng kéo dài trong khu vực đồng Euro, các nước châu Âu đã thẳng thừng chuyển gánh nặng Ukraina cho IMF.
Theo một chuyên gia, thì ngay cả Nga cũng đồng ý để cho IMF can thiệp, với điều kiện là những cải cách mà Quỹ đưa ra không đi ngược lại lợi ích của Matxcơva.
Do không có khả năng tài chính, các nước châu Âu không thể đi xa hơn, ngoài việc cung cấp một số tín dụng, thông qua Ngân hàng Đầu tư Châu Âu, và trợ giúp kỹ thuật để hiện đại hóa bộ máy nhà nước Ukraina.
Như vậy, kịch bản sắp tới có thể là châu Âu tiếp tục năng động về ngoại giao, nhưng để cho IMF, Hoa Kỳ và Nga thanh toán hóa đơn. T
heo nhận định của giới chuyên gia, hỗ trợ tài chính của Nga đối với Ukraina đóng vai trò chủ chốt, nhưng rất khó quản lý về mặt chính trị./.
Nguồn tham khảo:
1. http://www.viet.rfi.fr/quoc-te/20140226-chau-au-khong-muon-hung-ganh-nang-tai-chinh-ukraina
2. http://www.vietnamplus.vn/timkiem/Kinh-t%E1%BA%BF-Ukraine-ti%E1%BA%BFn-g%E1%BA%A7n-b%E1%BB%9D-v%E1%BB%B1c-v%E1%BB%A1-n%E1%BB%A3-v%C3%AC-b%E1%BA%A5t-%E1%BB%95n-ch%C3%ADnh-tr%E1%BB%8B.vnp