Tiếp đà thành công của năm “bản lề”, chúng ta cần “Bứt phá” năm 2019

23:59 | 04/02/2019 Print
- Trong không khí đầy phấn khởi của những ngày sát Tết Kỷ Hợi, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã dành chút thời gian cho Tạp chí Kinh tế và Dự báo, một đơn vị có tuổi đời lâu năm trong lĩnh vực tạp chí chuyên ngành của Bộ, để chia sẻ về những vấn đề đang đặt ra với đất nước, với ngành Kế hoạch và Đầu tư.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Chúng ta đã thành công với năm “bản lề”

PV: Năm 2017, Bộ trưởng đã chia sẻ rằng, mình đã từng lo lắng, căng thẳng, hồi hộp và cuối cùng là “vỡ oà” trong vui mừng khi tất cả các chỉ tiêu phát triển đều đạt và vượt kế hoạch đề ra. Vậy năm nay, 2018 với những kết quả rất ấn tượng trong thực hiện các mục tiêu kế hoạch đã đề ra, cảm xúc của Bộ trưởng thế nào, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Cảm xúc của tôi rất vui mừng, phấn khởi với những kết quả đạt được chung của đất nước, nhất là khi chúng ta đều làm được rất nhiều việc và đạt được kết quả tích cực, khi đã chọn đúng con đường để đi thì phải quyết liệt hành động, tổ chức thực hiện tốt và đồng bộ với tất cả các giải pháp.

Tôi tin rằng, phát triển kinh tế - xã hội trong năm nay sẽ có nhiều khởi sắc hơn. Mặc dù, vẫn đang còn rất nhiều khó khăn và thách thức, nhưng nếu cùng đồng tâm, hiệp lực, chung sức, chung lòng với cả một hệ thống chính trị, việc vượt qua những khó khăn, phát huy tối đa trở thành sức mạnh của dân tộc, thì chúng ta sẽ làm được nhiều điều thần kỳ.

PV: Năm 2018 khép lại cũng là thời điểm đánh dấu hơn nửa chặng đường của kỳ Kế hoạch 2016-2020. Điểm sáng lớn nhất đó là con số tăng trưởng kinh tế được đạt 7,8%. Bộ trưởng đánh giá như thế nào về kết quả này?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Chúng ta vừa kết thúc năm 2018, một năm có nhiều ý nghĩa quan trọng, năm bản lề thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 05 năm 2016-2020. Với vai trò đó, thì những thành tựu đạt được trong năm 2018 là cực kỳ quý giá, bởi đó là nền tảng quan trọng để kinh tế Việt Nam bước vào giai đoạn nước rút 2019-2020 của kỳ Kế hoạch 5 năm (2016-2020).

Nhìn lại năm 2018, việc đạt được kết quả toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, kinh tế, chính trị, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh, đối ngoại đã cho thấy nền kinh tế đã có bước phát triển rất tích cực, từng bước củng cố năng lực nội tại, khả năng chống chịu của nền kinh tế trước biến động khó lường của kinh tế thế giới.

Việc đạt tốc độ tăng GDP 7,08% và ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát trong bối cảnh tài chính, thương mại thế giới có nhiều biến động, khó đoán định, nhiều nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc đang căng thẳng là một minh chứng rõ nét.

Nếu so sánh năm 2018 với năm 1989, quy mô GDP nước ta đã tăng trên 38 lần, GDP bình quân đầu người tăng 26 lần. Đây là một thành tựu đáng kể.

Với ngành Kế hoạch và Đầu tư, tăng trưởng kinh tế đạt khoảng 7,08% là điểm sáng khích lệ nhất, đây là kết quả toàn diện của tất cả các ngành, lĩnh vực.

Về phía cung, đó là sự tăng trưởng đều của cả 3 khu vực (nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ), trong đó đáng chú ý là nông nghiệp.

Về phía cầu: Xuất khẩu tăng mạnh, tính chung cả năm 2018, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 243,48 tỷ USD, tăng 13,2%. Mức tăng này vượt mục tiêu đề ra năm 2018 (8%-10%). Tăng trưởng xuất khẩu năm 2018 càng ấn tượng hơn trong bối cảnh gia tăng bất định đối với hoạt động thương mại trên bình diện thế giới và khu vực.

Với mức tăng trưởng 7,08% của năm 2018, gần như chắc chắn chúng ta đạt mục tiêu bình quân 6,5% của cả giai đoạn 5 năm. So với quốc tế và khu vực, đây là mức tăng rất tích cực.

Một điều đặc biệt nữa của năm 2018 là kết quả đạt được không chỉ toàn diện trên tất cả các ngành, lĩnh vực, mà còn toàn diện ở tất cả các địa phương. Các tỉnh, thành phố trong cả nước đều nỗ lực thi đua đạt nhiều thành tích nổi bật, tăng trưởng kinh tế và thu ngân sách đều tăng mạnh, nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội đạt mức kỷ lục, nhiều địa phương đã hoàn thành trước một năm mục tiêu của Nghị quyết đại hội đảng bộ tỉnh, thành phố đề ra.

Đó là những kết quả nổi bật và ấn tượng, xứng đáng với những nỗ lực, cố gắng của toàn hệ thống chính trị, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta.

2019 phải là năm “bứt phá”

PV: Với những thành tựu đạt được năm 2018, Quốc hội đã thông qua chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 2019 với mức tăng trưởng 6,6%-6,8%. Vậy đâu là những động lực để có thể đạt được mục tiêu trên, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Chúng ta đã thành công với năm “bản lề”, còn 2 năm nữa là kết thúc Kế hoạch 5 năm. Bởi vậy, năm 2019 phải là năm “bứt phá” để thực hiện các Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020.

Về động lực tăng trưởng năm 2019, như chúng ta đã biết phương châm chỉ đạo của Chính phủ trong Chủ đề của năm 2019 có bổ sung thêm từ “Bứt phá”. Theo đó, Chủ đề của năm 2019 của Chính phủ là “Kỷ cương, Liêm chính, Hành động, Sáng tạo, Hiệu quả, Bứt phá”.

Vì, khi mà chúng ta đã đi gần hết một chặng đường 5 năm và chuẩn bị đánh giá tổng kết và xây dựng kế hoạch 5 năm tới và chiến lược 10 năm tới, thì đây là một thời điểm chúng ta phải tăng tốc để về đích, để có thể hoàn thành cho được toàn bộ mục tiêu, nhiệm vụ của kế hoạch 5 năm. Từ đó, xây dựng nền tảng cho 5 năm tới. Tinh thần chỉ đạo của Chính phủ là phải “Bứt phá”, phải tăng tốc trong năm 2019. Và, đây cũng là tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư – Chủ tịch Nước Nguyễn Phú Trọng, với yêu cầu năm 2019 phải hơn năm 2018.

Với tinh thần đó, “Bứt phá” đối với cả nền kinh tế cũng là quyết tâm chính trị, là động lực của nền kinh tế đã được nêu tại các nhóm nhiệm vụ giải pháp trong Nghị quyết 01/NQ-CP rồi. Ở đây, tôi xin nhấn mạnh mấy ý, mà nó liên quan đến không những của năm 2019, mà còn tác động cho cả giai đoạn sắp tới. Đó là chúng ta phải duy trì cho được cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh một cách thực chất hơn nữa, hiệu quả hơn nữa. Để làm sao tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp gia nhập thị trường, làm giảm chi phí cho doanh nghiệp để thúc đẩy các doanh nghiệp phát triển, nhất là thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân phát triển. Đấy là việc chúng ta đã làm tốt trong thời gian vừa qua, nhưng năm tới phải tiếp tục làm tốt hơn nữa và thực chất hơn nữa.

Chúng ta cần tập trung vào việc thúc đấy phát triển khu vực kinh tế tư nhân, vì khu vực này trong những năm vừa qua đã có những bước phát triển hết sức mạnh mẽ, có rất nhiều dự án, công trình có đóng góp nhất định cho sự phát triển của đất nước, nhưng hiện nay, thực sự có nhiều khó khăn, nhiều rào cản, mà chúng ta cần phải “tháo dỡ”. Chúng ta cần phải tạo sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp, để làm sao có cuộc chơi công bằng, minh bạch và theo kịp cơ chế thị trường.

Năm 2019, theo tôi, chúng ta còn phải tập trung vào việc tháo gỡ mọi ách tắc, rào cản, khó khăn, vướng mắc hiện nay để doanh nghiệp lớn mạnh và khu vực tư nhân có thể đóng góp cho nền kinh tế, trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế, đúng như tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII (tháng 06/2017) “Về tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến khích, tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân”.

Vấn đề đổi mới khoa học, công nghệ cũng là nhu cầu hết sức là bức thiết đối với nền kinh tế Việt Nam. Chúng ta đã xác định được điều này, nhưng để cóc thể thực hiện thành công, phải có những quyết sách, những hành động mạnh mẽ hơn nữa, nhanh chóng hơn nữa, cụ thể hơn nữa, để làm sao nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ, tiếp thu được những công nghệ mới, hoặc nghiên cứu ra công nghệ mới và ứng dụng vào nền kinh tế, các doanh nghiệp có thể hưởng lợi…

Bên cạnh đó, một động lực khác cần tính đến là động lực đến từ việc hội nhập sâu rộng. Đầu năm hiệp định CPTPP đã có hiệu lực tại Việt Nam. Trong bối cảnh đó, chúng ta phải chuẩn bị cho tốt năng lực của nền kinh tế, năng lực của các doanh nghiệp để chúng ta đón nhận, tận dụng các cơ hội này. Nếu chúng ta không chuẩn bị tốt, thì sẽ thua thiệt ngay trên sân chơi này.

PV: Phía trước là một chặng đường dài đầy gian nan và tiềm ẩn nhiều biến động khó đoán định, để có thể giữ vững đà tăng trưởng cho năm 2019 và những năm tiếp theo, chúng ta cần phải làm gì, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Năm 2019, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; kinh tế thế giới dự báo tăng trưởng chậm lại và tác động của căng thẳng thương mại là hiện hữu, xu hướng bảo hộ thương mại và căng thẳng địa chính trị chứa đựng nhiều nguy cơ rủi ro.

Ở trong nước, những tồn tại, bất cập nội tại của nền kinh tế tuy bước đầu đã được giải quyết, nhưng vẫn cần nhiều thời gian để khắc phục triệt để hơn. Cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, năng suất lao động, năng lực cạnh tranh đã có nhiều chuyển biến rõ nét, nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu. Biến đổi khí hậu, thiên tai, hạn hán, bão lũ, thời tiết cực đoan tiếp tục diễn biến phức tạp. Kỷ luật, kỷ cương hành chính nhiều nơi còn chưa nghiêm, bộ máy còn cồng kềnh, kém hiệu quả, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức còn hạn chế; ô nhiễm môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm, tai nạn giao thông, cháy nổ còn diễn biến phức tạp…

Có thể nói, mỗi năm đều có những khó khăn, thách thức và yếu tố thuận lợi riêng nhưng chúng ta cần kiên định lập trường cải cách, đổi mới, vươn lên, sẵn sàng ứng phó với những biến động, củng cố sự vững vàng, độc lập, tự chủ của nền kinh tế để hướng tới mục tiêu thịnh vượng, bền vững.

Chính vì lẽ đó, tôi xin được nhấn mạnh thêm một số vấn đề trọng tâm của năm 2019 và những năm tiếp theo:

Một là, chúng ta phải tận dụng bằng được các cơ hội đem lại, dù là nhỏ nhất để phát triển bứt phá. Cụ thể là, đà tăng trưởng kinh tế tích cực đã có được 2 năm qua; các ngành, lĩnh vực, địa phương đang có xu thế tăng trưởng tốt; nhiều quyết sách tiếp tục phát huy hiệu quả. Cơ hội từ cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư, nhất là về công nghệ, kỹ thuật, quản lý. Làn sóng dịch chuyển vốn đầu tư toàn cầu dự báo tiếp tục chảy về khu vực năng động, trong đó, Việt Nam là một điểm đến hấp dẫn, chúng ta cần chuẩn bị tốt mọi điều kiện để đón nhận có chọn lọc và đẩy mạnh sự kết nối giữa doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp nước ngoài. Tiến trình cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh của nước ta còn nhiều dư địa và ngày càng được đẩy mạnh. Niềm tin của người dân, cộng đồng doanh nghiệp ngày càng được củng cố.

Hai là, kiên định mục tiêu, giải pháp ngắn hạn và dài hạn nhằm hướng tới đạt được sự phát triển bứt phá không chỉ cho năm 2019, mà còn nhiều năm tiếp theo; phấn đấu đưa Việt Nam trở thành một nước có mức thu nhập trung bình cao, thịnh vượng về kinh tế, bền vững về môi trường, tiến bộ và công bằng về xã hội; đẩy mạnh hơn nữa cải cách, đổi mới, sáng tạo... Tập trung vào 6 trọng tâm, gồm: (i) Hiện đại hóa nền kinh tế và phát triển khu vực tư nhân; (ii) Xây dựng năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia; (iii) Nâng cao hiệu quả kinh tế trong đô thị hóa và phát triển lãnh thổ; (iv) Phát triển bền vững về môi trường và tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu; (v) Đảm bảo công bằng và thúc đẩy hòa nhập xã hội; (vi) Xây dựng thể chế hiện đại và Nhà nước hiệu quả.

Ba là, toàn Ngành và cơ quan Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng các cấp, các ngành ra sức thi đua, nỗ lực triển khai thực hiện quyết liệt, hiệu quả, đạt kết quả bứt phá trong tất cả các chính sách, giải pháp đã đề ra, tập trung vào một trọng tâm, gồm:

- Phát triển bứt phá về lực lượng sản xuất, trọng tâm là phát triển mạnh khu vực tư nhân, nâng cao khả năng tiếp cận các nguồn lực gắn liền với đổi mới, sáng tạo, tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng.

- Gia tăng tốc độ bứt phá của tiến trình cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và tiến trình thực hiện 3 đột phá chiến lược, trọng tâm là tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về cơ cấu trong từng ngành, lĩnh vực và cơ cấu đầu tư công, tạo điều kiện để thực hiện hiệu quả đột phá về hạ tầng, phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng trên nền tảng sử dụng hiệu quả các nguồn lực, huy động đa dạng nguồn vốn, đặc biệt là hợp tác đối tác công - tư.

- Nhanh chóng hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia và đẩy mạnh hoạt động của mạng lưới kết nối đổi mới sáng tạo, góp phần phát triển nguồn nhân lực và đổi mới sáng tạo gắn liền với ứng dụng các thành tựu của Cách mạng Ccông nghiệp lần thứ tư, phát triển các mô hình sản xuất thông minh, đô thị thông minh, tăng trưởng xanh, năng lượng sạch, tăng khả năng chống chịu và thích ứng với biến đổi khí hậu

- Phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng bứt phá của các cực tăng trưởng, các địa phương đầu tàu của cả nước, trọng tâm là hai thành phố lớn là Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh; 4 vùng kinh tế trọng điểm; phát triển nhanh các ngành mũi nhọn trên nền tảng công nghệ 4.0 gắn kết với thị trường quốc tế.

- Nâng cao hiệu quả và hiệu lực quản trị nhà nước gắn liền với xây dựng bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả phù hợp với kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập quốc tế; nâng cao hiệu quả thực thi chính sách ở mọi cấp, mọi ngành, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Khắc phục căn bản tình trạng “trên nóng dưới lạnh” và “kinh tế 4.0, nhưng quản lý mới 1.0”.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Tiếp tục cải cách, đổi mới, sáng tạo

PV: Với vai trò là cơ quan tham mưu tổng hợp cho Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ làm gì trong sự phát triển của đất nước trong năm 2019 và những năm tiếp theo, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Trong năm qua, thành tựu là chung của cả nước, mỗi bộ, ngành, mỗi địa phương đều có sự đóng góp tích cực vào kết quả chung, trong đó ngành và cơ quan Bộ Kế hoạch và Đầu tư có những đóng góp quan trọng, tiếp tục khẳng định quyết tâm cải cách, đổi mới, vai trò nhạc trưởng trong công tác phối hợp, tham mưu tổng hợp về thể chế, cơ chế, chính sách, giải pháp thực hiện thành công mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đã đề ra.

Có thể thấy rằng, ngành và cơ quan Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, làm tốt vai trò tham mưu tổng hợp chiến lược, phát huy được tinh thần cải cách, đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, quán triệt phương châm chủ đề của năm 2018 mà Chính phủ đã đề ra là “Kỷ cương, Liêm chính, Hành động, Sáng tạo, Hiệu quả” và phương châm của ngành, của cơ quan là “Tiên phong đổi mới, nắm bắt cơ hội”, đạt được nhiều kết quả tích cực, quan trọng.

Với phương châm chính sách phát triển kinh tế - xã hội của đất nước ta cần được xây dựng để tất cả được hưởng lợi từ thành quả tăng trưởng, không có ai bị đẩy ra bên lề. Người dân là trung tâm của phát triển. Mọi chính sách phải hướng tới hạnh phúc của người dân. Vì thế, những chính sách của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham mưu cho Chính phủ luôn kiên định mục tiêu củng cố nền tảng vĩ mô, khơi thông các động lực tăng trưởng, duy trì đà phát triển của nền kinh tế, cũng như tiếp tục thực hiện quyết liệt ba đột phá chiến lược, đi cùng với đẩy mạnh thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, nhất là trong bối cảnh thực hiện chiến lược quốc gia về Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư.

Năm 2018, tại Diễn đàn “Cải cách và Phát triển” lần thứ nhất, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với Ngân hàng Thế giới công bố Khung chính sách kinh tế Việt Nam, để giới thiệu chính sách và mục tiêu phát triển của Việt Nam trong trung và dài hạn đến năm 2035, với khát vọng trở thành nước có thu nhập trung bình cao với thu nhập bình quân tính theo đầu người đạt 10 nghìn đô la Mỹ, tức là gấp gần 4 lần so với hiện nay, đi cùng với một xã hội hài hòa và tương lai bền vững.

Khung chính sách kinh tế Việt Nam thể hiện chủ thuyết phát triển của Việt Nam: “Người dân là trọng tâm của phát triển. Mọi chính sách của Chính phủ phải hướng tới hạnh phúc của người dân”, cũng như trả lời câu hỏi “Việt Nam đang ở đâu, cần làm gì và như thế nào?”. Đây cũng là một thông điệp rõ ràng về quyết tâm xây dựng Nhà nước kiến tạo phát triển, hành động và liêm chính để tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa công cuộc đổi mới.

Khung chính sách này cũng thổi lên ngọn lửa khát vọng để các bộ, ngành và địa phương dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới để đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội nhằm đưa Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình, cũng như “sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại”.

Trên cơ sở những tiền đề vững chắc năm 2018, năm 2019 và những năm tiếp theo, Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định sẽ quyết tâm giữ vững ngọn cờ cải cách, đổi mới, dũng cảm vượt qua chính mình, dám nghĩ, dám làm, hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước, khát vọng đổi mới sáng tạo, khát vọng kiến tạo phát triển, khát vọng vươn lên, cống hiến; không ngừng củng cố bản lĩnh của một cơ quan đầu ngành trong quản lý nhà nước, tham mưu chiến lược cho Đảng và Chính phủ, thực hiện thành công mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Trong những ngày cuối cùng của năm Mậu Tuất, chuẩn bị đất nước sang năm Kỷ Hợi đầy niềm vui và khí thế, tôi xin chúc Tạp chí Kinh tế và Dự báo ngày càng phát triển, với nhiều tuyến bài hay, mang tính định hướng cao, có hàm lượng khoa học sâu gửi đến độc giả. Chúc cán bộ, phóng viên, biên tập viên một năm dồi dào sức khỏe, tiếp tục phát huy truyền thống, đồng sức, đồng lòng để Tạp chí là người bạn đồng hành của sự thành công đối với bạn đọc gần xa.

Cũng thông qua trang Tạp chí, tôi xin chúc độc giả của Kinh tế và Dự báo một năm mới An khang, Thịnh vượng và luôn hưởng ứng sự phát triển của Tạp chí trong thời gian tới!

PV: Xin trân trọng cám ơn Bộ trưởng!

Phương Anh (Thực hiện)

Theo Tạp chí Kinh tế và Dự báo số 04/2019

© Kinh tế và Dự báo - Bộ Kế hoạch và Đầu tư