Tỉnh Bắc Ninh thu hút FDI gắn với phát triển môi trường bền vững

Dấu ấn thu hút FDI

Trong 5 năm gần đây (giai đoạn 2014-2018), tỉnh Bắc Ninh không ngừng đẩy mạnh công tác xúc tiến và thu hút đầu tư, tạo nên một môi trường đầu tư thông thoáng, cởi mở và hấp dẫn các nhà đầu tư ở trong và ngoài nước, đặc biệt đã tạo nhiều dấu ấn đối với các nhà đầu tư FDI.

Kết quả, thời gian qua tỉnh đã thu hút có hiệu quả dòng vốn FDI, trở thành địa phương trong top dẫn đầu của cả nước về thu hút đầu tư FDI (năm 2015 Bắc Ninh thu hút FDI đạt 3,7 tỷ USD, đứng thứ 1 cả nước; năm 2017 thu hút FDI vào tỉnh đạt 3,6 tỷ USD, đứng thứ 2 cả nước). Đã có nhiều dự án qui mô lớn của các tập đoàn kinh tế lớn đầu tư vào tỉnh Bắc Ninh giai đoạn này, nổi bật là: Dự án mở rộng của Công ty TNHH Samsung Display Việt Nam 2,5 tỷ USD; dự án của Hanwha techwin (100 triệu USD), dự án khu đô thị và dịch vụ VSIP tăng vốn đầu tư từ 89 triệu USD lên 207 triệu USD...

Nhà máy FOSTER trong KCN VSIP Bắc Ninh

Giai đoạn 2014-2018, trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh có 815/836 dự án FDI còn hiệu lực, với tổng vốn đầu tư đăng ký là 10.700 triệu USD, đầu tư vào 12 ngành, lĩnh vực, trong đó: Công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm tỷ trọng lớn với 594 dự án FDI (72,88% tổng số dự án giai đoạn) và tổng vốn đầu tư đạt 10.136 triệu USD (94,73% tổng vốn đầu tư giai đoạn); công nghiệp hỗ trợ có trên 300 doanh nghiệp FDI (đa số là doanh nghiệp Hàn Quốc) thuộc ngành điện tử và cơ khí chính xác, hoạt động với vai trò là các vệ tinh cho các tập đoàn điện tử lớn như Samsung, Canon, Foxconn, Fushan…; ngành thương mại dịch vụ có 187 dự án FDI, 58 lượt góp vốn, mua cổ phần với tổng vốn FDI đạt 261,58 triệu USD, chiếm 2,47% tổng vốn đầu tư giai đoạn; tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của khu vực FDI tăng nhanh trong 5 năm trở lại đây. Trên địa bàn tỉnh hiện có 39 doanh nghiệp, dự án FDI đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh nhà hàng ăn uống và khách sạn, với tổng vốn đầu tư đạt 65,93 triệu USD; các doanh nghiệp FDI cũng quan tâm đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân. Hiện các doanh nghiệp FDI đã đầu tư xây dựng 03 dự án nhà ở công nhân với tổng vốn đầu tư 23,56 triệu USD.

Các dự án FDI trên địa bàn tỉnh chủ yếu đầu tư theo hình thức 100% vốn nước ngoài, với 773 dự án còn hiệu lực (chiếm 94,85% tổng dự án giai đoạn) và vốn đầu tư là 10.088 triệu USD (chiếm 94,28% tổng vốn đầu tư giai đoạn). Còn lại là các dự án đầu tư theo hình thức liên doanh, hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc góp vốn, mua cổ phần. Kể từ khi Luật Đầu tư 2014 có hiệu lực, trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh đã tiếp nhận 211 lượt góp vốn, mua cổ phần với tổng vốn đầu tư đạt 223,56 triệu USD.

Lũy kế đến ngày 20/9/2018, có 33 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Trong giai đoạn 2014-2018, các dự án FDI đầu tư vào tỉnh đến từ 31 quốc gia và vùng lãnh thổ (Hàn quốc dẫn đầu với 602 dự án còn hiệu lực và tổng vốn đầu tư 8,727 tỷ USD, chiếm 81,56% tổng vốn đầu tư giai đoạn); đã thu hút được các dự án qui mô lớn đến từ các tập đoàn lớn, có thương hiệu nổi tiếng trong khu vực và thế giới như: Canon, Samsung, Fushan, ABB... Các dự án FDI đầu tư vào tỉnh sở hữu công nghệ sản xuất tiên tiến, hiện đại và hoat động SXKD khá hiệu quả, tỷ lệ vốn đầu tư thực hiện tương đối khá so với vốn đăng ký đầu tư. Tính bình quân giai đoạn, vốn đầu tư thực hiện đạt trên 80% tổng vốn đầu tư đăng ký.

FDI - “Đòn bẩy” phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn

Khu vực kinh tế có vốn FDI đã góp phần tích cực thúc đẩy tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) trong những năm gần đây và bổ sung nguồn vốn quan trọng cho đầu tư phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Năm 2014 khu vực này cung cấp nguồn vốn đầu tư đạt 55,7%, đến nay FDI đã đạt mức gần 80%. Nếu như năm 2014, vốn đầu tư của khu vực FDI là 23.085 tỷ đồng thì đến năm 2017 là 92.352 tỷ đồng, gấp 4 lần năm 2014, đạt mức cao nhất từ trước đến nay và chiếm 77,4% tổng vốn đầu tư toàn tỉnh.

Tỷ lệ đóng góp của khu vực kinh tế FDI trong GRDP toàn tỉnh tăng dần qua các năm, nếu như năm 2014 tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh của khu vực này (theo giá HH) là 67.889 tỷ đồng, đến năm 2017 đạt đỉnh điểm 106.504 tỷ đồng, gấp 1,57 lần năm 2014 và chiếm 65,7% tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh.

Khu vực FDI góp phần tích cực chuyển dịch cơ cấu ngành theo hướng công nghiệp tại tỉnh Bắc Ninh. Giai đoạn 2014 – 2018, nhóm ngành nông– lâm – ngư nghiệp đã giảm tỷ trọng rõ rệt: từ 4,2% năm 2014 còn 2,6% năm 2018; nhóm ngành công nghiệp – xây dựng tiếp tục chiếm ưu thế và tăng mạnh; nhóm ngành dịch vụ thì duy trì ở mức ổn định trên 70%.

Giai đoạn 2014-2018, giá trị sản xuất công nghiệp khu vực FDI liên tục tăng: Năm 2014 là 515.080 tỷ đồng và đến năm 2018 tăng lên 1.005.343 tỷ đồng, gấp 1,95 lần năm 2014 và chiếm 90,87% tổng giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh (theo giá SS 2010).

Xuất khẩu khu vực FDI chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu toàn tỉnh, đặc biệt trong giai đoạn 2014-2018 và đạt đỉnh điểm vào năm 2018 với giá trị xuất khẩu ước đạt 29,75 tỷ USD chiếm 99,16 % tổng giá trị xuất khẩu toàn tỉnh.

Do hoạt động SXKD hiệu quả nên doanh thu của các doanh nghiệp FDI cũng tăng cao theo các năm. Năm 2014, doanh thu thuần khu vực này đạt 568.954 tỷ đồng, đến năm 2017 đạt 993.664 tỷ đồng, gấp 1,74 lần năm 2014, chiếm 85,37% tổng doanh thu thuần của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Khu vực FDI tạo giá trị gia tăng cao, đóng góp ngày càng lớn vào nguồn thu ngân sách của tỉnh Bắc Ninh: Năm 2014 thu ngân sách đạt 7.085 tỷ đồng, đến năm 2018 đạt 13.955 tỷ đồng, gấp gần 2 lần năm 2014 và chiếm 58,48% tổng thu ngân sách toàn tỉnh.

Khu vực FDI cũng tác động gián tiếp đẩy nhanh quá trình xây dựng chính quyền điện tử tại tỉnh, đẩy mạnh cải cách hành chính, thay đổi tác phong lề lối làm việc của cán bộ, công chức, người lao động làm việc tại các sở, ngành, địa phương.

Các doanh nghiệp FDI đã góp phần tạo nhiều công ăn việc làm cho NLĐ với mức thu nhập cao. Đến nay, số lao động làm trong khu vực doanh nghiệp FDI ngày càng tăng cao. Năm 2014 có 122.826 lao động làm việc trong doanh nghiệp FDI, chiếm 19,3% tổng số lao động toàn tỉnh, đến năm 2017 đã lên đến 192.153 người, chiếm 29,24% tổng số lao động toàn tỉnh. Bình quân mỗi năm trong giai đoạn 2014-2017 tăng 16,08%. Năm 2014 thu nhập bình quân của người lao động là 6,78 triệu đồng/tháng, đến năm 2017 đã tăng lên 10,6 triệu đồng/tháng, cao gấp1,56 lần năm 2014 và gấp 1,58 lần thu nhập của người lao động làm việc cho khu vực doanh nghiệp tư nhân trong nước.

Trong 5 năm qua, kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội và phát triển đô thị của tỉnh được quan tâm đầu tư xây dựng theo hướng đồng bộ, hiện đại. Nhiều công trình giao thông có ý nghĩa quan trọng của tỉnh đã được nhanh chóng triển khai và đưa vào sử dụng. Đặc biệt có nhiều các dự án đầu tư hạ tầng KCN được tiếp tục triển khai xây dựng, hoàn thành đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và sẵn sàng chào đón các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư nước ngoài đã và đang đầu tư nhiều dự án khu đô thị, nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Các dự án FDI này đã thúc đẩy nhu cầu về dịch vụ thương mại, dịch vụ lưu trú tại tỉnh trong những năm gần đây. Theo đó, một loạt các khách sạn, chung cư cao cấp, trung tâm thương mại quy mô lớn, đạt tiêu chuẩn 5 sao được đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh như Tổ hợp khách sạn, trung tâm thương mại và nhà ở cao cấp Mường Thanh, Indochina, Phượng Hoàng, Vincom, World hotel...

Song hành với thành công trong hoạt động đầu tư kinh doanh, các doanh nghiệp FDI cũng đã đóng góp, ủng hộ và tài trợ tích cực cho các công trình phúc lợi công cộng, các hoạt động văn hóa xã hội của địa phương, hoạt động thiện nguyện... với số tiền hàng năm lên đến hàng trăm tỷ đồng.

Đồng hành cùng nhà đầu tư và doanh nghiệp

Những năm qua tỉnh Bắc Ninh đặc biệt quan tâm chú trọng đến công tác xúc tiến và thu hút đầu tư, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đồng hành cùng nhà đầu tư và doanh nghiệp, tạo mọi điều kiện thuận lợi để hỗ trợ doanh nghiệp và nhà đầu tư phát triển SXKD.

Hàng năm, tỉnh thực hiện tốt công tác xúc tiến đầu tư, thường xuyên đổi mới phương thức, hình thức, nội dung công tác xúc tiến đầu tư. Thực hiện xúc tiến đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, thu hút đầu tư gắn với xây dựng hình ảnh đặc trưng của tỉnh, thu hút các dự án lớn, từ đó tạo sức hút lan toả trong việc thu hút các dự án vệ tinh hỗ trợ khác. Đặc biệt tỉnh chú trọng công tác xúc tiến đầu tư tại chỗ và xúc tiến thông qua các doanh nghiệp đã và đang đầu tư trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, qua đó tạo nên một bức tranh rõ nét nhất, cụ thể nhất, ấn tượng nhất về môi trường đầu tư trên địa bàn. Trong giai đoạn 2014- 2018, Tỉnh đã ban hành nhiều Chỉ thị, Chương trình hành động về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh. Đồng thời triển khai có hiệu quả mô hình “ Bác sỹ doanh nghiệp” và “Tổ công tác hỗ trợ doanh nghiệp”, thành lập trung tâm hành chính công tỉnh Bắc Ninh... đã tạo nên bước đột phá trong công tác cải cách hành chính.

Công nhân làm việc trong nhà máy Samsung Bắc Ninh

Xác định công tác quy hoạch là nhiệm vụ trọng tâm cần ưu tiên hàng đầu để tạo cơ sở hạ tầng kỹ thuật đồng bộ trong và ngoài KCN, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho công tác thu hút đầu tư. Do đó, giai đoạn 2014-2018 tỉnh đã hoàn thiện các quy hoạch như: Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; quy hoạch ngành, lĩnh vực...

Các ban, ngành chức năng trong tỉnh luôn quan tâm đến công tác quản lý dự án đầu tư sau cấp phép, cụ thể: Hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư triển dự án thuận lợi và hiệu quả; khai thác tốt các nguồn lực, đặc biệt là đối với những dự án có sử dụng đất, đem lại lợi ích cho địa phương cũng như lợi nhuận cho chính nhà đầu tư, tạo động lực cho chủ đầu tư tiếp tục mở rộng dự án đầu tư hoặc đầu tư vào các dự án mới trên địa bàn tỉnh. Đồng thời làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát đồng bộ và chặt chẽ để đảm bảo dự án đầu tư được thực hiện đúng theo các quy định của pháp luật, đúng tiến độ, hạn chế được các tác hại về môi trường, chống các hoạt động chuyển giá trốn thuế,... Giai đoạn 2014-2018 các đơn vị chức năng trong tỉnh đã thanh tra, kiểm tra 86 doanh nghiệp FDI trong việc thực hiện quy định pháp luật về doanh nghiệp và đầu tư.

Thu hút đầu tư FDI gắn với phát triển bền vững

Song song với việc đẩy mạnh công tác xúc tiến và thu hút đầu tư, những năm qua tỉnh Bắc Ninh luôn quan tâm đến công tác bảo vệ môi trường bền vững. Tỉnh xác định phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với bảo vệ môi trường là nhiệm vụ quan trọng, là điều kiện để thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh trong những năm tiếp theo phát triển bền vững.

5 năm qua, Ban Thường vụ Tỉnh ủy tỉnh Bắc Ninh đã ban hành nhiều Chương trình hành động về nhiệm vụ triển khai bảo vệ môi trường (như: Chương trình hành động số 80-CTr/TU ngày 27/5/2005 về “Bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”; đến ngày 30/9/2009, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ tiếp tục ban hành Chương trình hành động số 69-CTr/TU về “Đẩy mạnh hoạt động bảo vệ môi trường trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”. Ngày 11/11/2005, UBND tỉnh đã phê duyệt “Đề án quy hoạch môi trường tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2006-2020, kế hoạch bảo vệ môi trường giai đoạn 2006-2010”; ngày 31/10/2007 phê duyệt “Chiến lược phát triển bền vững tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2006-2010, hướng tới 2020”). Ngoài ra, UBND tỉnh đã ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về môi trường như: Quy chế Bảo vệ môi trường làng nghề, khu dân cư, cụm công nghiệp tỉnh Bắc Ninh; quy định về quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh; quy định chế độ hỗ trợ xây dựng điểm tập kết, vận chuyển rác thải khu vực nông thôn trên địa bàn tỉnh; triển khai xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg ngày 22/4/2003 của Thủ tướng Chính phủ; xây dựng và triển khai Kế hoạch bảo vệ môi trường tỉnh Bắc Ninh, các chiến lược bảo vệ môi trường làng nghề, bảo vệ môi trường nông thôn...

Nhà máy TENMA trong KCN Que Võ tỉnh Bắc Ninh

Có thể thấy, thời gian qua tỉnh Bắc Ninh đặc biệt ưu tiên khuyến khích thu hút các dự án đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao, thân thiện với môi trường. Hiện nay tỉnh đang hình thành 3 ngành công nghiệp mũi nhọn (công nghiệp điện tử, cơ khí chế tạo và chế biến nông sản- thực phẩm đồ uống). Đây là 3 ngành ứng dụng công nghệ cao, môi trường sạch và phát triển bền vững. Đồng thời chú trọng phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ tương ứng.Trong bối cảnh thu hút vốn FDI tăng cao, Bắc Ninh xác định phát triển công nghiệp hỗ trợ (CNHT) là hướng đi mang tính bền vững để tham gia vào chuỗi sản xuất, kinh doanh toàn cầu. Hiện trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh có khoảng trên 500 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ (trong đó các doanh nghiệp FDI chiếm gần 2/3).

Tỉnh Bắc Ninh luôn xác định thu hút FDI là nguồn lực then chốt, có tác động lan toả, thúc đẩy các doanh nghiệp trong nước cùng phát triển. Do đó quan điểm thu hút đầu tư của tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn tới được các định là: Thu hút FDI phải gắn với phát triển bền vững trên cơ sở lựa chọn các dự án chất lượng cao. Ưu tiên các dự án có hàm lượng công nghệ cao và vốn đầu tư lớn, có giá trị gia tăng cao, sử dụng công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường, sử dụng ít lao động và tài nguyên; khuyến khích, tạo điều kiện và tăng cường sự liên kết giữa các doanh nghiệp FDI với các doanh nghiệp trong nước nhằm nâng cao tỷ trọng giá trị nội địa hóa trong sản phẩm, tạo điều kiện cho công nghiệp địa phương tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu; phát triển công nghiệp hỗ trợ gắn với liên kết chuỗi giá trị của các tập đoàn đa quốc gia; chế biến, chế tạo gắn với lợi thế và phù hợp quy hoạch của tỉnh tạo ra giá trị gia tăng cao; uu tiên phát triển nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ sạch trong sản xuất chế biến nông sản; chú trọng thu hút đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng đô thị, hạ tầng kinh tế xã hội; uu tiên phát triển những ngành thương mại dịch vụ có lợi thế, có hàm lượng tri thức, công nghệ và giá trị gia tăng cao; các dịch vụ văn hóa du lịch, nhất là loại hình du lịch tâm linh…

Được biết thời gian tới, Bắc Ninh tiếp tục chú trọng thu hút đầu tư từ đối tác là các tập đoàn đa quốc gia, trên cơ sở lấy các doanh nghiệp này làm hạt nhân, tạo hiệu ứng lan tỏa thu hút đầu tư tới các doanh nghiệp là các vệ tinh cung ứng. Tiếp tục đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư từ thị trường Châu Á với các đối tác chiến lược như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore,....Đồng thời tăng cường thu hút nhiều hơn các nhà đầu tư từ Mỹ, Liên minh Châu Âu theo định hướng thu hút FDI thế hệ mới 2018-2030 nhằm đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư và đạt được mục tiêu thu hút theo ngành lĩnh vực mà các quốc gia này có thế mạnh.

Lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh cho biết, để thu hút FDI thành công cả về chất và lượng, thời gian tới tỉnh sẽ tập trung đẩy mạnh một số nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó công tác tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong việc giám sát hoạt động SXKD của các doanh nghiệp FDI được xác định là nhiệm vụ then chốt. Đồng thời tiếp tục nâng cao năng lực cho các cán bộ quản lý nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là chất lượng giáo dục nghề nghiệp; hỗ trợ hiệu quả và đồng hành cùng doanh nghiệp, xây dựng cơ chế “chăm sóc doanh nghiệp FDI hậu đầu tư”. Mặt khác có cơ chế “hỗ trợ sau đầu tư” khuyến khích doanh nghiệp trong nước phát triển./.

Nguyễn Hằng