Từ 1/1/2021, các nghi vấn thao túng, bất thường, giao dịch liên thị trường giữa phái sinh và cơ sở sẽ giám sát theo quy định mới

09:00 | 14/12/2020 Print
- Thông tư số 95/2020/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn giám sát giao dịch chứng khoán trên thị trường chứng khoán vừa bổ sung thêm chủ thể giám sát là Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam và nhiều quy định mới liên quan đến giám sát TTCK, đặc biệt là giám sát các giao dịch bất thường.

Giao dịch nghi vấn phải báo cáo và cùng giám sát trong 24h

Theo Thông tư 95, giao dịch chứng khoán là việc mua, bán chứng khoán thực hiện qua hệ thống giao dịch chứng khoán của Sở giao dịch chứng khoán (HNX, HOSE). Giao dịch bất thường là các giao dịch chạm vào các tiêu chí cảnh báo của hệ thống tiêu chí giám sát do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam ban hành. Giao dịch nghi vấn là giao dịch bất thường được Sở giao dịch chứng khoán phân tích, xác định là giao dịch có nghi vấn tác động đến diễn biến giá, khối lượng của một hoặc nhiều chứng khoán trong một giai đoạn nhất định, có khả năng vi phạm quy định của pháp luật về giao dịch chứng khoán.

Cũng theo Thông tư mới, giao dịch vi phạm là các giao dịch được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) xác định là vi phạm quy định của pháp luật về giao dịch chứng khoán. Chỉ tiêu báo cáo giám sát giao dịch áp dụng cho thành viên giao dịch là nội dung do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam xây dựng, hướng dẫn thành viên giao dịch triển khai hoạt động giám sát giao dịch chứng khoán.

Thông tư 95 bổ sung thêm một chủ thể giám sát TTCK là Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam

Các tin đồn (là thông tin có thực hoặc không có thực, chưa có căn cứ để kiểm chứng tại thời điểm phát tin liên quan đến tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch, chứng khoán hoặc giao dịch chứng khoán diễn ra trên thị trường chứng khoán) là một trong những nguồn tin UBCK có trách nhiệm thực hiện giám sát, bên cạnh các báo cáo, phản ánh chính thức từ Sở hoặc từ các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường.

Liên quan đến giao dịch bất thường, Thông tư 95 quy định, Sở giao dịch chứng khoán có trách nhiệm gửi UBCK các báo cáo giám sát giao dịch bất thường khi phát hiện các giao dịch nghi vấn trong vòng 24 giờ kể từ khi Sở giao dịch chứng khoán có kết quả phân tích giao dịch bất thường, đồng thời báo cáo Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam. Cùng với đó, Sở giao dịch chứng khoán có trách nhiệm lập báo cáo phân tích riêng từng vụ việc, nêu rõ dấu hiệu nghi vấn, các thông tin có liên quan, ý kiến đánh giá và đề xuất phương án xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị xử lý trong trường hợp vượt quá thẩm quyền.

UBCK có quyền kiểm tra bất thường các đối tượng giám sát thông qua việc phát hiện các giao dịch nghi vấn theo báo cáo của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và công ty con, thành viên giao dịch, Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam, thành viên của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam và của các tổ chức, cá nhân tham gia giao dịch, cung cấp các dịch vụ giao dịch chứng khoán trên thị trường chứng khoán.

Giám sát các nghi vấn thao túng, bất thường, giao dịch liên thị trường giữa phái sinh và cơ sở

Về nội dung giám sát giao dịch chứng khoán, văn bản mới quy định, Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và các công ty con thực hiện giám sát nhằm phát hiện các giao dịch bất thường, giao dịch nghi vấn có khả năng vi phạm pháp luật, gồm hành vi sử dụng thông tin nội bộ trong mua bán chứng khoán; hành vi thao túng thị trường chứng khoán; hành vi vi phạm khác về giao dịch chứng khoán theo quy định của pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Cùng với đó là thực hiện giám sát hoạt động giao dịch, công bố thông tin và báo cáo liên quan đến giao dịch chứng khoán niêm yết, đăng ký giao dịch của các tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch, thành viên giao dịch, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, quỹ đầu tư chứng khoán, công ty đầu tư chứng khoán, cổ đông lớn, nhóm người liên quan… Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam phải xây dựng và ban hành hệ thống tiêu chí giám sát giao dịch đối với các chứng khoán được niêm yết, đăng ký giao dịch tại các công ty con của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam, tiêu chí giám sát giao dịch liên thị trường (tác động qua lại giữa thị trường chứng khoán cơ sở với thị trường chứng khoán phái sinh và ngược lại; giữa hoạt động giao dịch chứng khoán cơ sở với hoạt động giao dịch chứng quyền có bảo đảm và ngược lại) để làm cơ sở tiến hành giám sát giao dịch trong ngày và nhiều ngày; ban hành chỉ tiêu báo cáo giám sát giao dịch áp dụng cho thành viên giao dịch.

Văn bản mới có hiệu lực từ 1/1/2021, tạo hành lang pháp lý cụ thể cho việc giữ gìn sự liêm chính trên TTCK Việt Nam. Được biết, năm 2019, UBCK đã ban hành 469 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán, với tổng số tiền xử phạt gần 29 tỷ đồng. Năm 2020, như chia sẻ của ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch UBCK tuần qua, chịu ảnh hưởng của biến cố đại dịch, có nhiều thời điểm UBCK đã không thể thực hiện được công tác giám sát tại chỗ, nhưng bằng cách linh hoạt thay đổi phương thức giám sát trực tuyến, nhà quản lý tiếp tục phát hiện và xử phạt các vi phạm trên TTCK với số lượng vụ việc bị xử phạt không kém hơn năm 2019. Với Thông tư 95 có hiệu lực từ 1/1/2021 quy định cách tổ chức giám sát TTCK chặt chẽ hơn, nhiều thành viên thị trường kỳ vọng, TTCK sẽ hoạt động minh bạch và công bằng hơn, giảm rủi ro tin đồn, giao dịch nội gián, làm giá, thao túng... cho các nhà đầu tư đại chúng./.

Tường Vi

© Kinh tế và Dự báo - Bộ Kế hoạch và Đầu tư