Doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ CPTPP

Cơ hội đan xen thách thức từ CPTPP

Phát biểu tại hội thảo, PGS, TS. Nguyễn Văn Nam, Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh cho biết, ngày 12/11/2018, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết phê chuẩn Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cùng các văn kiện liên quan. Đồng thời, PGS, TS. Nguyễn Văn Nam nhận định, CPTPP sẽ mang đến nhiều cơ hội, nhưng cũng không ít thách thức cho doanh nghiệp Việt Nam.

Phân tích về những cơ hội đem lại, theo ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương), tham gia CPTPP, Việt Nam lần đầu tiên cam kết cắt giảm gần 100% dòng thuế, cam kết đối với hoạt động mua sắm công, cam kết đối với lĩnh vực doanh nghiệp nhà nước, cam kết cho phép người lao động thành lập tổ chức của người lao động không nhất thiết trực thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Đặc biệt, lần đầu tiên cam kết bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ ở tiêu chuẩn Trips+ và nhiều cam kết quan trọng khác.

Đồng thời, CPTPP cũng là cơ hội lớn để Việt Nam cải cách thể chế, giúp môi trường kinh doanh Việt Nam được cải thiện. Hơn nữa, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có điều kiện tham gia sâu hơn vào chuỗi cung cứng toàn cầu, tạo ra sức ép để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và quốc gia.

Bên cạnh đó, theo Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, không chỉ Việt Nam mà nhiều nước đang tận dụng các hiệp định thương mại để phát triển nông nghiệp.

Ông Ngô Chung Khanh dẫn chứng, nhiều công ty Nhật Bản đã đến Việt Nam đầu tư làm nông nghiệp, như: trồng bưởi, nuôi gà ở Nghệ An, trồng rau quả sạch ở Lâm Đồng rồi xuất khẩu trở lại Nhật Bản.

Cùng quan điểm, TS. Nguyễn Minh Phong - chuyên gia kinh tế cho rằng, việc tham gia các hiệp định thương mại tự do nói chung, Việt Nam có thêm nhiều cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu và nhập khẩu, thu hút và gia tăng đầu tư vốn FDI theo cả hai chiều nhờ nhận được những ưu đãi thuế và chính sách cạnh tranh bình đẳng, những hỗ trợ và ngoại lực hữu ích khác…

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội mà CPTPP mang lại, các chuyên gia cho rằng, việc tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới sẽ khiến Việt Nam chịu thêm nhiều áp lực. Trong đó, áp lực đến từ sự gia tăng sức ép cạnh tranh và thu hẹp thị phần ngay trên sân nhà.

Ngoài ra, các hiệp định này còn thêm sức ép đảm bảo các yêu cầu về xuất sứ nội khối và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; sức ép giảm mức thuế, dịch chuyển và xói mòn cơ sở thuế; sức ép vượt các hàng rào kỹ thuật và hệ thống vệ sinh và kiểm dịch thực vật…

Theo TS. Nguyễn Minh Phong, việc thực thi CPTPP đặt ra nhiều thách thức cho Việt Nam, đặc biệt đối với lĩnh vực tài chính ngân hàng.

Những thách thức này cũng đến từ những hạn chế của chính thị trường tài chính Việt Nam, như: quy mô thị trường vốn trong nước còn quá nhỏ, tỷ lệ doanh thu phí trên GDP mới chỉ đạt mức xấp xỉ với mức trung bình 3,2% trong khu vực ASEAN và 6,5% trên thế giới. Thêm vào đó, trình độ thị trường còn ở mức thấp, ý thức tuân thủ luật pháp còn hạn chế, chế tài xử lý vi phạm chưa có tính răn đe cao…

Cần thay đổi tư duy quản lý và kinh doanh

Đưa ra giải pháp cho Việt Nam, ông Ngô Chung Khanh cho rằng, các doanh nghiệp cần phải tận dụng các cơ hội mà CPTPP mang lại về ưu đãi thuế, cải cách thế chế để mở rộng thị trường.

Đồng thời, thay đổi tư duy quản lý và kinh doanh, không chỉ chú trọng xuất khẩu mà còn phải chú trọng tới cả đáp ứng nhu cầu trong nước và cạnh tranh với các doanh nghiệp ngoại ngay trên sân nhà.

Theo TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, các doanh nghiệp cần nắm được các quy định có liên quan tới doanh nghiệp mình và tìm cách đáp ứng các yêu cầu đó. Trong bối cảnh các quy định về xuất khẩu hàng hóa ngày càng khắt khe, ngoài tiêu chuẩn về chất lượng, các doanh nghiệp còn phải đáp ứng các quy định về xuất xứ hàng hóa.

Chẳng hạn như, “khi Việt Nam xuất khẩu thủy sản, không chỉ đảm bảo rằng đó là sản phẩm sạch mà còn phải đảm bảo cả về quy trình đánh bắt, tính hợp pháp của vùng biển đánh bắt và phải đáp ứng cả yêu cầu về môi trường”, TS. Võ Trí Thành cho hay.

Về phía hiệp hội đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giầy – Túi xách Việt Nam cho rằng, các doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược, chủ động trong việc tiếp cận thị trường. Đồng thời, nâng cao năng lực nội tại để đáp ứng tiêu chuẩn thị trường trong nước và quốc tế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhất là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bên cạnh đó, Nhà nước cần cung cấp thông tin giúp doanh nghiệp tiếp cận các nguồn thông tin chính thống, đầu tư phát triển cơ sở vật chất hạ tầng, đặc biệt là về logistics để hỗ trợ cho xuất khẩu.

Còn theo PGS, TS. Đinh Trọng Thịnh, Học viện Tài chính, doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ CPTPP, do đó doanh nghiệp phải vượt qua chính mình, phải là người dẫn dắt người tiêu dùng chứ không phải người tiêu dùng dẫn dắt doanh nghiệp. Ngoài ra, về phía Nhà nước, cần xây dựng cẩm nang hướng dẫn CPTPP cho từng ngành hàng, từng mặt hàng; cải cách hành chính, thuế để tổ chức thực hiện được dễ dàng hơn./.

Hồng Ánh