NIC là nơi các doanh nghiệp được hỗ trợ toàn diện về đổi mới sáng tạo

NIC và các doanh nghiệp, dự án đặt tại NIC sẽ được hưởng ưu đãi đầu tư đặc biệt

Trả lời phỏng vấn Tạp chí Kinh tế và Dự báo vào đầu năm 2021, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong định hướng của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, NIC sẽ là nơi quy tụ các doanh nghiệp, tập đoàn công nghệ lớn trong và ngoài nước, nơi cung cấp các cơ sở nghiên cứu, không gian làm việc, thử nghiệm sản phẩm và điều kiện hạ tầng tốt nhất phục vụ cho nghiên cứu phát triển các ý tưởng công nghệ theo chuẩn mực quốc tế, đưa các ý tưởng đổi mới sáng tạo vào một hệ sinh thái đầy đủ và hỗ trợ thông qua các cơ chế thuận lợi, đặc thù, từ đó hoàn chỉnh vòng kết nối, thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư, nghiên cứu phát triển và thương mại hóa sản phẩm.

Ông Nguyễn Chí Dũng, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Mỗi người dân cần đóng góp công sức, trí tuệ cho sự phát triển của đổi mới sáng tạo nước nhà, góp phần đưa đất nước phát triển nhanh hơn và ghi nên những dấu son về đổi mới sáng tạo trên trường quốc tế.

Sự hình thành của NIC sẽ thúc đẩy hình thành mạng lưới các trung tâm đổi mới sáng tạo tại các địa phương, khu vực theo chủ trương của Đảng, Chính phủ, góp phần quan trọng trong thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư mong rằng, mỗi người dân cần đóng góp công sức, trí tuệ cho sự phát triển của đổi mới sáng tạo nước nhà, góp phần đưa đất nước phát triển nhanh hơn và ghi nên những dấu son về đổi mới sáng tạo trên trường quốc tế.

Liên quan đến cơ chế, chính sách hỗ trợ cho hoạt động của NIC, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, Nghị định số 31/2021/NĐ-CP là nghị định đầu tiên cụ thể hóa cơ chế chính sách về ưu đãi đầu tư dành cho đổi mới sáng tạo. Trong đó, NIC và các doanh nghiệp, dự án đặt tại NIC (bao gồm cả các cơ sở đặt tại các địa phương khác của NIC) sẽ được hưởng ưu đãi đầu tư đặc biệt.

Theo đó, Nghị định đã quy định chi tiết về chủ thể được hưởng ưu đãi. Nhóm thứ nhất là các dự án liên quan đến đổi mới sáng tạo (ngành nghề, lĩnh vực đầu tư) và nhóm thứ hai là các trung tâm đổi mới sáng tạo do các bộ ngành, địa phương lập ra hoặc do doanh nghiệp thành lập. Nghị định cũng đã cụ thể hóa cụm từ "Trung tâm đổi mới sáng tạo" và điều kiện để thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo.

Nghị định số 31 cũng quy định về việc tiếp nhận và sử dụng tiền tài trợ, viện trợ và có những quy định rất mới góp phần tạo cơ chế chính sách đặc thù khuyến khích sự phát triển của NIC mà tại Nghị định số 94/2020/NĐ-CP chưa đề cập rõ. Chẳng hạn, thẩm quyền tiếp nhận dự án viện trợ được giao phân cấp cho Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư; hay việc được phép sử dụng tài trợ viện trợ cho chi thường xuyên bao gồm cả các phần lãi vay tiền tài trợ, viện trợ.

Lãnh đạo NIC kỳ vọng, Nghị định số 94 sẽ tác động lớn tới hoạt động đầu tư cho đổi mới sáng tạo, với việc tạo ra không gian phát triển không chỉ cho các dự án, doanh nghiệp đầu tư trong đổi mới sáng tạo, mà còn cho các cơ sở làm chức năng hỗ trợ cho đổi mới sáng tạo như NIC, các trung tâm đổi mới sáng tạo hay các trung tâm khởi nghiệp sáng tạo…

Nghị định đồng thời đưa ra các cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ để tạo môi trường nghiên cứu và phát triển, đầu tư kinh doanh thuận lợi tối đa nhằm thu hút nhân tài, chuyên gia trong và ngoài nước, các tập đoàn, doanh nghiệp công nghệ lớn trong nước và từ các nước có trình độ công nghệ phát triển để thực hiện ý tưởng, trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới và có khả năng tăng trưởng nhanh.

Phát triển kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo là con đường tất yếu để các nước đi từ mức thu nhập trung bình thấp lên mức thu nhập trung bình cao. Nền kinh tế nào có nhiều doanh nghiệp đổi mới sáng tạo thì nền kinh tế đó càng cạnh tranh, càng tạo ra nhiều giá trị cao hơn và thu nhập bình quân lớn hơn. Do đó, các quốc gia đều coi đổi mới sáng tạo là đặc trưng của sự phát triển, ở đó cần sự đổi mới tư duy mạnh mẽ, chấp nhận những mô hình, cách làm đột phá mang lại hiệu quả cao hơn. Việc cụ thể hóa Luật Đầu tư cũng như các chủ trương chính sách của Đảng qua Nghị định số 31/2021/NĐ-CP đã cho thấy vị trí và vai trò quan trọng của đổi mới sáng tạo trong chặng đường vươn lên của Việt Nam.

Theo kinh nghiệm quốc tế, để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển theo hướng đổi mới sáng tạo, chính phủ các nước thường đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện các hoạt động nghiên cứu và phát triển, nâng cao trình độ công nghệ và quản lý, vươn lên các nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị và tạo ra các sản phẩm, dịch vụ chưa từng có. Một trong những hình thức hỗ trợ phổ biến là chính phủ thành lập hoặc hỗ trợ doanh nghiệp thành lập các trung tâm đổi mới sáng tạo để tạo không gian đổi mới sáng tạo tập trung, với sự tham gia của các thành phần cần thiết của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Tại Việt Nam, đổi mới sáng tạo được Chính phủ đánh giá là chìa khóa để thực hiện các chủ trương về chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Với vai trò đặc biệt của đổi mới sáng tạo, tháng 6/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 94/2020/NĐ-CP quy định về cơ chế, chính sách ưu đãi đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia.

Một trong những nội dung quan trọng được quy định trong Nghị định số 94, đó là “Nhà nước khuyến khích và có các cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ để tạo môi trường nghiên cứu và phát triển, đầu tư kinh doanh thuận lợi tối đa tại NIC nhằm thu hút nhân tài, chuyên gia trong và ngoài nước, các tập đoàn, doanh nghiệp công nghệ lớn trong nước và từ các nước có trình độ công nghệ phát triển để thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới và có khả năng tăng trưởng nhanh”.

Nghị định số 94 cũng quy định, các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp viễn thông, công nghệ thông tin, tự động hóa và các doanh nghiệp khác có liên quan được ưu tiên, khuyến khích đặt văn phòng, bộ phận nghiên cứu và phát triển trong NIC để phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Các dự án đầu tư của cá nhân khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại NIC và dự án đầu tư của NIC thuộc danh mục các dự án được vay vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước được hưởng các ưu đãi vay vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) theo quy định của pháp luật.

NIC, cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại NIC được nhận tài trợ, hỗ trợ, vay vốn và bảo lãnh vốn vay của Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa và các quỹ phát triển khoa học và công nghệ của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo quy định của pháp luật.

Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại NIC khi tham gia đấu thầu các gói thầu thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu thầu được miễn một số tiêu chí đánh giá hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu, bao gồm yêu cầu về doanh thu, nguồn lực tài chính, hợp đồng tương tự và các yêu cầu khác để phù hợp với đặc thù của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Cá nhân khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại NIC và đối tác đổi mới sáng tạo của NIC sẽ nhận được sự hỗ trợ của NIC trong thực hiện các thủ tục hành chính trong quá trình nghiên cứu, đầu tư, kinh doanh và thương mại hóa sản phẩm, dịch vụ.

Theo Nghị định số 94, NIC được hưởng các cơ chế, chính sách ưu đãi cao nhất và các thủ tục hành chính thuận lợi nhất theo quy định của pháp luật nhằm thực hiện hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, góp phần đổi mới mô hình tăng trưởng trên nền tảng phát triển khoa học và công nghệ.

Từng bước kết nối sức mạnh đổi mới sáng tạo Việt Nam

NIC được Thủ tướng Chính phủ thành lập tại Quyết định số 1269/QĐ-TTg, ngày 02/10/2019, trực thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Đây là mô hình đầu tiên được Thủ tướng Chính phủ thành lập và khác với mô hình trung tâm phổ biến ở các nước trên thế giới chủ yếu do doanh nghiệp, tập đoàn thiết lập và thường chỉ phục vụ mục tiêu nghiên cứu và phát triển của doanh nghiệp.

NIC chính thức được Chính phủ khởi công xây dựng vào tháng 01/2021 tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc. Tháng 3/2021, NIC tổ chức thành công “Ngày hội kiến tạo của nữ giới công nghệ, quy tụ gần 100 nữ giới trong ngành công nghệ thông tin và hơn 5.000 lượt tiếp cận trên mạng xã hội Facebook. Sự kiện thực sự trở thành một ngày hội bổ ích của nhân sự ngành công nghệ, nhất là giới nữ. Tháng 4/2021, NIC đào tạo cách học máy và trí tuệ nhân tạo cho sinh viên ngành công nghệ thông tin đến từ Trường Đại học Bách khoa, Trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, Trường Đại học FPT, Học viện Kỹ thuật mật mã… Tháng 5/2021, NIC phối hợp với Quỹ đầu tư mạo hiểm Do Ventures công bố Báo cáo “Đổi mới sáng tạo và đầu tư công nghệ Việt Nam 2020”.

Báo cáo cho biết, thị trường đầu tư công nghệ Việt Nam có sự chững lại khó tránh khỏi do tác động của đại dịch Covid-19, nhưng các nhà sáng lập tại Việt Nam đã và sẽ tận dụng mọi nguồn lực có thể để trụ vững và tiếp tục phát triển.

Trong bối cảnh khó khăn chung của các nền kinh tế toàn cầu bởi đại dịch Covid-19, số lượng nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam chỉ giảm nhẹ trong năm 2020 so với nhiều quốc gia khác. Thực tế này chỉ ra rằng, Việt Nam vẫn là điểm đến thu hút các dòng tiền đầu tư. Hoạt động mạnh mẽ nhất đến từ các nhà đầu tư trong nước và các nhà đầu tư đến từ Hàn Quốc và Singapore, trong khi đó số lượng các nhà đầu tư đến từ Nhật Bản giảm đáng kể.

NIC và đối tác Do Ventures cũng đồng thời công bố danh sách các nhà đầu tư tích cực trong lĩnh vực công nghệ tại Việt Nam năm 2020, nhằm khích lệ các chủ thể có hoạt động đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực công nghệ. Báo cáo tháng 5 của NIC và Do Ventures cung cấp bức tranh thông tin tổng thể cho các nhà đầu tư về hoạt động đầu tư đổi mới sáng tạo tại Việt Nam sẽ góp phần tăng cường thu hút vốn đầu tư cho đổi mới sáng tạo.

Trong định hướng của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, NIC là nơi quy tụ các doanh nghiệp, tập đoàn công nghệ lớn trong và ngoài nước, nơi cung cấp các cơ sở nghiên cứu, không gian làm việc, thử nghiệm sản phẩm và điều kiện hạ tầng tốt nhất phục vụ cho nghiên cứu phát triển các ý tưởng công nghệ theo chuẩn mực quốc tế, đưa các ý tưởng đổi mới sáng tạo vào một hệ sinh thái đầy đủ và hỗ trợ thông qua các cơ chế thuận lợi, đặc thù, từ đó hoàn chỉnh vòng kết nối, thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư, nghiên cứu phát triển và thương mại hóa sản phẩm.

NIC sẽ từng bước trở thành hạt nhân cho việc thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước về dài hạn. Đây là trung tâm mang tính thí điểm và nếu thành công có thể nhân rộng ra thành nhiều trung tâm khác. Đồng thời, NIC được kỳ vọng trở thành hạt nhân thúc đẩy, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quy mô lớn, chất lượng cao, thúc đẩy các hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp trong nước theo hướng đổi mới sáng tạo, góp phần thực hiện thành công Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp 4.0./.