CEO Đặng Đức Thành: Để khởi nghiệp sáng tạo thành công, doanh nghiệp cần có “đồng đội”

Khởi nghiệp, lập nghiệp là một công việc khó; khởi nghiệp sáng tạo lại càng khó khăn hơn. Vậy làm thế nào để có thể khởi nghiệp sáng tạo thành công. Phóng viên Tạp chí Kinh tế và Dự báo đã có cuộc trao đổi ngắn với CEO Đặng Đức Thành, Chủ tịch Quỹ đầu tư khởi nghiệp tỉnh Bến Tre xung quanh vấn đề này.

CEO Đặng Đức Thành, Chủ tịch Quỹ đầu tư khởi nghiệp tỉnh Bến Tre

5 nguyên nhân cơ bản làm cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo thất bại

PV: Thống kê cho thấy, có rất nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo thất bại. Theo ông, những nguyên nhân chính nào khiến họ thất bại?

Ông Đặng Đức Thành: Số liệu từ Đề án Hỗ trợ Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025 dựa trên tiền đề là Đề án VSV năm 2013, Vietnam Silicon Valley cho thấy, đã có 80 dự án được ươm tạo, 1/3 trong số này thất bại ngay trong quá trình ươm tạo, 1/3 trở thành các công ty vừa và nhỏ. 28/80 startup còn lại đã gọi vốn thành công ở các vòng gọi vốn tiếp theo.

Dù tỷ lệ gọi vốn cao hơn so với mặt bằng chung của thế giới (khoảng 10%), tuy nhiên thực tế tỷ lệ thất bại của doanh nghiệp Việt đang là cao trong bối cảnh chuyển đổi số.

Có rất nhiều nguyên nhân khiến cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo thất bại. Trong khảo sát thực tế và qua nhiều năm hoạt động sản xuất kinh doanh, tôi xin khái quát 5 nguyên nhân cơ bản. Đó là họ chưa xây dựng được đề án kinh doanh khả thi đã triển khai thành lập công ty đưa vào hoạt động.

Thứ hai, họ không đủ vốn (thiếu vốn) cho tổ chức sản xuất, kinh doanh; thiếu vốn để tổ chức sản xuất thử, cho nghiên cứu thí nghiệm đề án; thiếu vốn cho nghiên cứu tổ chức mô hình kinh doanh mới; công nghệ mới. Từ thiếu vốn dẫn đến nhiều trường hợp vay mượn ngoài luồng lãi suất cao dẫn đến doanh nghiệp bị đối mặt nợ đáo hạn, quá hạn. Ảnh hưởng nặng nề đến quá trình tổ chức phát triển sản xuất kinh doanh bền vững.

Thứ ba, doanh nghiệp chưa có kinh nghiệm quản trị doanh nghiệp theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế; trong quản lý tài chính doanh nghiệp kém dẫn đến doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn.

Thứ tư, họ không chú trọng nghiên cứu thị trường, đồng thời không có kinh nghiệm xây dựng thương hiệu, tổ chức bán sản phẩm. Đây cũng là một trong những nguyên nhân cơ bản làm cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo không thành công.

Thứ năm, đó là chưa tập hợp được nhân lực chủ chốt có năng lực giỏi; chưa tổ chức phối hợp nhịp nhàng trong đội ngũ này, tạo thành sức mạnh, phát huy hiệu quả năng lực hiệu quả.

Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo nếu đi một mình, thì khó thành công

PV: Vậy, theo kinh nghiệm của ông, để khởi nghiệp thành công cần những yếu tố gì?

Ông Đặng Đức Thành: Từ thực tiễn nhiều năm hoạt động sản xuất, kinh doanh tôi có thể đúc kết nhận xét: Để khởi nghiệp sáng tạo thành công; phát triển doanh nghiệp nhanh và bền vững, chúng ta không để doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo làm một mình.

Họ có thể thành công, nhưng phải mất vài mươi năm, có khi phải hết một đời người mới có thể khởi nghiệp sáng tạo thành công, phát triển bền vững. Đồng hành trong thời gian đó là rất nhiều lần thất bại.

Khởi nghiệp sáng tạo, theo tôi, ngay từ đầu phải theo mô hình thành lập công ty cổ phần. Điển hình như vacxin Covid-19 của Pfizer-BioNTech, vacxin ban đầu được phát triển bởi công ty Đức BioNTech, sau đó công ty này hợp tác với với Hãng dược phẩm Trung Quốc FoSun cùng với công ty Pfizer của Mỹ hỗ trợ thử nghiệm lâm sàng, vận chuyển và sản xuất.

Ông Đặng Đức Thành hiện đang là Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phẩn Tập đoàn Tài chính Green+, kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Thảo Dược Xanh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Linh Chi Vi Na, Ủy viên BCH Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam – VCCI; Chủ nhiệm CLB các nhà kinh tế.

BioNTech nhận được một khoản đầu tư trị giá 135 triệu USD từ FoSun vào tháng 3/2020 đổi lấy 1,58 triệu cổ phần tại BioNTech cùng với quyền tiếp thị và phát triển kế tiếp vacxin BNT162b2 tại Trung Quốc, Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan.

Pfizer và BioNTech phải ngay lập tức bắt đầu sản xuất bằng quy trình chế tạo vacxin ban đầu trong phòng thí nghiệm; sau đó mới có thể tìm cách đẩy nhanh tốc độ và mở rộng quy mô sản xuất.

Vacxin Covid-19 của Pfizer-BioNTech được phát triển bởi công ty Đức BioNTech, sau đó công ty này hợp tác với hãng dược phẩm Trung Quốc FoSun cùng với công ty Pfizer của Mỹ hỗ trợ thử nghiệm lâm sàng, vận chuyển và sản xuất.

Đến nay vacxin Covid-19 Pfizer-BioNTech đã sản xuất đại trà và bán số lượng lớn tại Mỹ và các nước. Vacxin này hiệu quả với nhiều biến thể virus Corona mới.

Một trường hợp khác vắc xin phòng Covid-19 khác là AstraZeneca được phát triển bởi sự cộng tác của hãng dược AstraZeneca và Đại học Oxford (vương quốc Anh).

Đây là sự hợp tác thành công từ một doanh nghiệp lâu đời và trường đại học Oxford (vương quốc Anh).

AstraZeneca là công ty dược phẩm sinh học toàn cầu tập trung phát minh, phát triển các loại thuốc đặc trị trong các lĩnh vực: ung thư, tim mạch, thận chuyển hóa và hô hấp diễn dịch.

Theo nguồn tin từ hãng Reuters, Giám đốc điều hành của hãng AstraZeneca Pascal Soriot cho biết đã ký kết thỏa thuận cung cấp 400 triệu liệu vacxin cho châu Âu và đã giao đầu năm 2021. Trước đó, Đức, Pháp, Ý và Hà Lan cũng đã ký hợp đồng nguyên tắc với AstraZeneca nhằm cung cấp ít nhất 300 triệu liều vacxin ngừa Covid-19 cho các nước thành viên Liên minh Châu Âu (EU).

Bên cạnh đó, khởi nghiệp sáng tạo phải có sự hợp tác chặt chẽ ngay từ đầu của các doanh nghiệp

Từ ý tưởng, sáng kiến mới sáng tạo trong xây dựng mô hình kinh doanh mới; trong công nghệ mới. Sự cần thiết phải có sự hợp tác của các doanh nghiệp đã sản xuất và kinh doanh nhiều năm, nhất là những doanh nghiệp đã thành công.

Họ là những người góp vốn đầu tư mạo hiểm, kể cả góp công sức trí tuệ vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Từ xây dựng chiến lược kinh doanh, tổ chức hệ thống phân phối, tổ chức xây dựng thương hiệu; kể cả cung cấp những người chủ chốt có năng lực, kinh nghiệm cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Có thể nói thế này, công việc khởi nghiệp sáng tạo sẽ đơn giản đi rất nhiều khi có các doanh nghiệp thành công tham gia từ đầu.

Một yếu tố nữa đó là khởi nghiệp sáng tạo cần có sự hỗ trợ, từ các quỹ đầu tư mạo hiểm trong nước và quốc tế.

Bởi, vượt qua phần trình bày và tiếp cận với quỹ đầu tư mạo hiểm, nên chính là nơi phản biện rất tốt để hoàn thiện đề án kinh doanh khả thi cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Trong thực tế, khởi nghiệp sáng tạo cần tổ chức nghiên cứu, thử nghiệm tại các viện, trường đại học; tại các trung tâm, không gian vườn ươm khởi nghiệp sáng tạo

Tại những nơi này, chi phí cho sản xuất thử, nghiên cứu giảm đi phần lớn; bên cạnh đó còn có sự tham gia tiếp sức nghiên cứu của những nhà khoa học, những nhà quản trị kinh doanh.

Theo tổng kết từ trường đại học MIT của Mỹ (Đại học Công nghệ) từ khi thành lập trường đến đây vài chục năm, trường đã sản xuất ra trên 20.000 công ty khởi nghiệp sáng tạo thành công. Trong số đó có những tên tuổi lớn đặc biệt là doanh số các công ty này hàng năm trên 2.000 tỷ USD.

Ngoài ra, yếu tố không thể không kể đến đó là khởi nghiệp sáng tạo cần được sự hỗ trợ nguồn lực từ chính sách của quốc gia.

Chính phủ cần tạo cơ chế thông thoáng cho các quỹ đầu tư mạo hiểm trong nước và quốc tế hoạt động mạnh mẽ. Đây chính là nguồn lực giúp cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo phát triển.

Khởi nghiệp sáng tạo cần tạo cơ chế ngay trong doanh nghiệp của mình để thúc đẩy sáng chế, phát minh từ ngay trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Đồng thời, chúng ta cũng cần có chế độ khen thưởng, quy chế khen thưởng đổi mới sáng tạo. Có như thế mới thúc đẩy được khởi nghiệp, sáng tạo./.

Phương Anh