Không được “lập lờ” khi bán trái phiếu doanh nghiệp

11:57 | 14/07/2021 Print
“Mọi hành vi lách các quy định của pháp luật để trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, để mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ nhưng không đánh giá được rủi ro sẽ trực tiếp gây ra rủi ro cho nhà đầu tư, vì có thể không thu hồi được số tiền mua trái phiếu…”, ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng, Bộ Tài chính cảnh báo.

Ngân hàng bán nhiều trái phiếu nhất

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tiếp tục có bước phát triển mới trong năm nay. Theo Bộ Tài chính, trong 6 tháng đầu năm 2021, khối lượng phát hành TPDN riêng lẻ đạt 168.702 tỷ đồng; tăng 3,2% so với cùng kỳ năm 2020; khối lượng phát hành ra công chúng đạt 15.375 tỷ đồng, tương đương 50,3% khối lượng phát hành của năm 2020, chiếm 8,3% tổng khối lượng TPDN phát hành. Diễn biến này cho thấy, bước đầu có sự dịch chuyển từ phát hành riêng lẻ sang phát hành ra công chúng. Bộ Tài chính đánh giá đây là tín hiệu tốt trên thị trường TPDN.

Trong nửa đầu năm nay, theo Bộ Tài chính, tổ chức tín dụng là nhà phát hành lớn nhất trên thị trường TPDN, khi chiếm 40,2% tổng khối lượng phát hành; khối lượng trái phiếu của nhóm doanh nghiệp bất động sản giảm 55,5% so với cùng kỳ năm 2020, khi chiếm 13,2% tổng khối lượng phát hành. Lãi suất phát hành bình quân 6 tháng đầu năm nay là 7,9%/năm, giảm 1,6%/năm so với cùng kỳ năm 2020.

Không được “lập lờ” khi bán trái phiếu doanh nghiệp
Ngân hàng Tiên Phong là một trong những tổ chức tín dụng phát hành nhiều trái phiếu trong nửa đầu năm 2021

Liên quan đến bức tranh nhà đầu tư, theo Bộ Tài chính, công ty chứng khoán là nhà đầu tư chính trên thị trường sơ cấp, khi mua tới 44,4% tổng khối lượng phát hành, tổ chức tín dụng chiếm 25% tổng khối lượng phát hành. Tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mua TPDN riêng lẻ trên thị trường sơ cấp chiếm 5,7% khối lượng phát hành, giảm mạnh so với tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân năm 2020 (là 12,68%). Điều này, theo Bộ Tài chính cho thấy các quy định mới tại Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ quy định về chào bán và giao dịch TPDN riêng lẻ, chào bán TPDN ra thị trường quốc tế, có tác động hạn chế các đối tượng nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ, không có khả năng đánh giá rủi ro đầu tư TPDN phát hành riêng lẻ, qua đó bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư này.

Có hiện tượng chào mời bán trái phiếu không đúng đối tượng

Cùng với xu hướng tích cực là dịch chuyển vốn huy động từ kênh tín dụng ngân hàng sang kênh phát hành trái phiếu, theo Bộ Tài chính, trên thị trường TPDN vẫn còn những rủi ro tiềm ẩn cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và thị trường.

Theo đó, đối với doanh nghiệp phát hành, họ huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn và khả năng trả nợ. Tuy nhiên, trường hợp doanh nghiệp phát hành khối lượng lớn trái phiếu, lãi suất cao, nhưng sử dụng vốn không hiệu quả hoặc tình hình sản xuất kinh doanh gặp khó khăn, dẫn đến việc doanh nghiệp không hoàn trả được gốc và lãi trái phiếu cho nhà đầu tư sẽ gây bất ổn cho thị trường trái phiếu nói riêng, thị trường tài chính nói chung.

Đối với nhà đầu tư mua trái phiếu, pháp luật quy định nhà đầu tư tự đánh giá rủi ro và tự chịu trách nhiệm về mua TPDN riêng lẻ. Theo đó, pháp luật quy định chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là đối tượng được mua và giao dịch TPDN riêng lẻ để bảo vệ các nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ, không có kinh nghiệm, khả năng đánh giá các rủi ro khi mua TPDN phát hành riêng lẻ.

“Nhà đầu tư có thể vi phạm quy định của pháp luật, nếu cơ quan quản lý nhà nước phát hiện các hành vi lách quy định để trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Có hiện tượng tổ chức cung cấp dịch vụ (công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại) chào mời, phân phối TPDN không đúng đối tượng cho nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Các trường hợp này sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật. Bộ Tài chính, Ủy ban chứng khoán Nhà nước sẽ tăng cường kiểm tra việc cung cấp dịch vụ về TPDN của các tổ chức cung cấp dịch vụ để xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm…”, ông Dương cho hay.

Không được “lập lờ” khi bán trái phiếu doanh nghiệp
Ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng, cho biết Bộ Tài chính sẽ tăng cường kiểm tra hoạt động của thị trường để kịp thời phát hiện và xử phạt các hành vi vi phạm

Không được “lập lờ” khi bán trái phiếu

Để thị trường TPDN phát triển lành mạnh trong thời gian tới, Bộ Tài chính yêu cầu tổ chức cung cấp dịch vụ không chào mời nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân không chuyên nghiệp bằng mọi giá. Khi phân phối TPDN, tổ chức này phải cung cấp đầy đủ các thông tin về rủi ro của trái phiếu và quyền lợi của chủ sở hữu trái phiếu, không để nhà đầu tư nhầm hiểu là trái phiếu sẽ được tổ chức phân phối là trái phiếu đảm bảo được mọi rủi ro.

“Tổ chức cung cấp dịch vụ phải ký kết hợp đồng cung cấp dịch vụ về TPDN, trong đó nêu rõ quyền và trách nhiệm của từng bên; xác định đúng đối tượng nhà đầu tư chuyên nghiệp mua trái phiếu đối với từng đợt phát hành, tuân thủ quy định của pháp luật về xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp; cung cấp thông tin đầy đủ cho nhà đầu tư về tình hình tài chính, tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp phát hành; điều kiện, điều khoản của trái phiếu...”, ông Dương lưu ý.

Bộ Tài chính khuyến nghị đối với doanh nghiệp, việc phát hành trái phiếu phải gắn với dòng tiền và tính khả thi của phương án sản xuất kinh doanh, năng lực tài chính của doanh nghiệp, đảm bảo khả năng trả các khoản nợ đến hạn. Khi phát hành TPDN phải tuân thủ quy định của pháp luật, công bố công khai thông tin cho nhà đầu tư về tình hình tài chính, phương án sản xuất kinh doanh; điều kiện, điều khoản của trái phiếu, các cam kết kèm theo trái phiếu...

Ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng, Bộ Tài chính cảnh báo: “Nhà đầu tư cần hết sức lưu ý là lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro cao, nên phải hết sức thận trọng, đánh giá kỹ về các rủi ro trước khi quyết định mua trái phiếu...”.

Với nhà đầu tư, cần phân biệt rõ phương thức phát hành TPDN ra công chúng và phát hành riêng lẻ. Chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được mua và giao dịch TPDN phát hành riêng lẻ.

Bộ Tài chính lưu ý, nhà đầu tư không mua trái phiếu thông qua chào mời của các tổ chức cung cấp dịch vụ như: công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại khi chưa tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành và các điều kiện, điều khoản của trái phiếu. Nhà đầu tư trái phiếu cũng cần lưu ý, việc các tổ chức cung cấp dịch vụ này phân phối TPDN không có nghĩa là họ đảm bảo an toàn cho việc đầu tư vào TPDN. Các tổ chức này chỉ là doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, hưởng phí dịch vụ từ doanh nghiệp phát hành, mà không chịu trách nhiệm về việc doanh nghiệp có hoàn trả được gốc, lãi trái phiếu khi đến hạn hay không.../.

© Kinh tế và Dự báo - Bộ Kế hoạch và Đầu tư