Tăng nợ công để có thêm nguồn lực cho phục hồi kinh tế, nên chăng?

Doanh nghiệp cần “cấp cứu” dòng tiền

Khi Quốc hội thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021, dự kiến kế hoạch năm 2022, theo Văn phòng Quốc hội, nhiều đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đề xuất cần gia tăng các nguồn lực để tiếp sức cho doanh nghiệp (DN) hồi sinh.

“Đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội. Chính phủ cần mạnh tay hỗ trợ về vốn và cải cách thủ tục hành chính cho DN phục hồi, phát triển. Đề nghị bổ sung nguồn lực hỗ trợ cho DN để phục hồi, phát triển như: ban hành gói lãi suất thấp cho DN, tạo điều kiện cho DN tiếp cận công nghệ hiện đại, hình thành một số chuỗi tập đoàn kinh tế tư nhân lớn có khả năng dẫn dắt… Nếu DN phục hồi và phát triển sẽ tạo nguồn thu bền vững trong năm 2022 và các năm tiếp theo…”, ĐBQH Khương Thị Mai (Nam Định) đề xuất.

Theo ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh), điều mong mỏi của doanh nghiệp lúc này là được “cấp cứu” dòng tiền. Ảnh: QH

Để phục hồi sản xuất, ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh) đề nghị các địa phương tạo điều kiện để DN ổn định sản xuất, nhất là tạo nguồn lực. Điều mong mỏi của DN lúc này là được “cấp cứu” dòng tiền thông qua chính sách tiền tệ, giảm lãi, khoanh nợ, giảm nợ và vay vốn mới. Tuy nhiên, chính sách hiện quá chặt, thiếu thực tế, nên đề nghị Chính phủ, Quốc hội nghiên cứu, cập nhật để chính sách đi vào thực tiễn.

Có nên nới nợ công để có thêm dòng tiền?

Để có thêm nguồn lực “tiếp sức” cho DN, cũng như nền kinh tế phục hồi, nhiều ĐBQH đề xuất cần tăng mức bội chi ngân sách. Theo ĐBQH Hà Đức Minh (Lào Cai), so với những yêu cầu và mặt bằng chung, thì các gói hỗ trợ, kích thích hiện chưa đảm bảo được tính toàn diện và bền vững.

“Để có thêm nguồn lực, cần tăng mức bội chi ngân sách trong bối cảnh mức bội chi năm 2021 bằng 4% GDP và dự kiến năm tới cũng bằng mức này. Mặt khác, do các địa phương thường giao tăng chi đầu tư phát triển so với trung ương giao. Như vậy, dư địa bội chi theo Luật Ngân sách nhà nước còn. Vì vậy, đề nghị Quốc xem xét tăng bội chi ngân sách thêm khoảng 1% GDP nhằm có thêm nguồn lực để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, mà ngân sách nhà nước vẫn được giữ trong giới hạn an toàn. Việc tăng bội chi ngân sách nên thực hiện ngắn hạn là khoảng 3 năm (từ năm 2022-2024) và cần phải đặt trong chương trình tổng thể phục hồi về phát triển kinh tế - xã hội…”, ông Minh đề xuất.

Cũng theo ông Minh, tại Việt Nam trần nợ công quy định ở mức khoảng 60% GDP, nhưng trên thực tế chỉ mới đạt khoảng 44% - 45% GDP. Như vậy, hoàn toàn có thể nới nợ công để có thể tiếp tục huy động vốn phục vụ cho quá trình vừa chống dịch, vừa hỗ trợ cho DN và người dân. Cụ thể, nên đẩy mạnh công cụ vay nợ trong bối cảnh mặt bằng lãi suất còn thấp như hiện nay, bởi chi phí vay nợ không cao, không gây áp lực lớn về dài hạn. Đề nghị Quốc hội xem xét nới nợ công lên khoảng 50% - 52% GDP, vì theo quy định thì ngưỡng cảnh báo là 55% GDP…

Cùng góc nhìn trên, ĐBQH Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương) cũng đề nghị Quốc hội xem xét tăng mức bội chi ngân sách trong 2 năm 2022-2023 cao hơn mức 4% GDP như Chính phủ trình trong kế hoạch 2022. Dù lo lắng về trần nợ công và tỷ lệ nợ đến hạn phải trả so với tổng thu ngân sách hàng năm, nhưng dư địa của chính sách tài khóa vẫn còn rộng hơn so với chính sách tiền tệ, khi phải linh hoạt ứng phó với áp lực tăng nợ xấu và kiểm soát lạm phát…

Theo ông Nguyễn Hữu Toàn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, nếu tăng trần nợ công lên đến 51% vào năm 2025, thì dư nợ công lúc đó tăng gấp đôi so với đầu nhiệm kỳ, nên cần hết sức thận trọng. Ảnh: QH

Phát biểu tranh luận về đề xuất tăng trần nợ công, ông Nguyễn Hữu Toàn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu) lập luận, nhìn vào con số nợ công của năm 2021 và đang chuẩn bị cho năm 2022 là khoảng 44% GDP, chúng ta thấy số dư này tương đối thấp. Tuy nhiên, 44% là do bước vào năm 2021, chúng ta đã điều chỉnh GDP tăng 25%. Mẫu số tăng lên, số dư nợ tuyệt đối tuy không giảm, nhưng mức độ tăng nợ vẫn còn.

“Tỷ lệ nợ công nhìn có vẻ thấp, nhưng đến năm 2021, mức trả nợ lãi và gốc đã xấp xỉ 25%, có nghĩa là cứ 4 đồng chi tiêu sẽ có 1 đồng chi cho trả nợ. Đây là nội dung chúng ta cần hết sức lưu tâm trong vấn đề an ninh tài chính quốc gia…”, ông Toàn phân tích.

Nhất trí phải có một chương trình phục hồi kinh tế, nhưng ông Toàn đề xuất cần hết sức cân nhắc khi tính toán dư địa của chính sách tài chính, tiền tệ để tránh rủi ro cho phát triển nền kinh tế bền vững trong bối cảnh suốt thời gian qua, nợ công tăng đều và liên tục qua các năm. Giai đoạn 2011-2015, tốc độ tăng nợ bình quân là 18,1%/năm. Nhận thức được điều này, đến giai đoạn 2016-2020, Quốc hội, Chính phủ đặt mục tiêu ưu tiên kiểm soát nợ công để đảm bảo an ninh tài chính, cũng như các cân đối vĩ mô, nên tốc độ tăng bình quân của giai đoạn vừa qua rút xuống còn trên 6,54%. Trong kế hoạch tài chính 5 năm tới đã xác định tăng khoảng 11%. Do đó, nếu tăng trần nợ công lên đến 51% vào năm 2025, thì dư nợ công lúc đó tăng gấp đôi so với đầu nhiệm kỳ. Đây là một vấn đề cần hết sức thận trọng…/.

Tân Văn