Các kịch bản lạm phát năm 2022

Các chuyên gia dự báo, áp lực lạm phát năm 2022 sẽ diễn ra sớm, khi Tết Nguyên đán Nhâm Dần đang đến gần

Tại hội thảo diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam năm 2021 và dự báo năm 2022 do Viện Kinh tế tài chính (Học viện Tài chính) tổ chức vào ngày 4/1/2022, ông Nguyễn Bá Minh - Viện trưởng Viện Kinh tế tài chính cho biết, qua nghiên cứu, dự báo chỉ số giá bình quân (CPI) năm 2022 so với năm 2021 sẽ tăng ở mức 2,5% (+/- 0,5%) tức là từ 2% đến 3%, dưới chỉ tiêu Quốc hội đề ra.

Nhận định về năm 2022, TS. Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế tài chính cho rằng, lạm phát nhiều khả năng sẽ tiếp tục được duy trì ở mức thấp, lý do là kinh tế đang phục hồi, nhưng sản lượng của năm 2022 sẽ vẫn ở mức dưới tiềm năng. Nếu GDP trong năm 2022 chỉ tăng trưởng 6,5% như mục tiêu đặt ra, hay thậm chí tăng 8-9% như một số dự báo, thì tốc độ tăng trưởng kinh tế trung bình của giai đoạn 2020-2022 chỉ ở mức 4-5%, thấp hơn khá nhiều so với mức 6% của giai đoạn 2011-2020.

Trong khi đó, TS. Lê Quốc Phương - nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công thương) cho hay, năm 2022, Quốc hội đã đề ra mục tiêu CPI bình quân khoảng 4%; tăng trưởng GDP ở mức 6%-6,5%. Tuy nhiên, việc chúng ta có đạt được mục tiêu đó không phụ thuộc rất nhiều vào diễn biến dịch Covid-19 trên thế giới và ở nước ta.

TS. Lê Quốc Phương đưa ra 2 kịch bản lạm phát năm 2022.

Kịch bản thứ nhất, nếu thế giới và nước ta kiểm soát tương đối tốt dịch bệnh thì kinh tế thế giới sẽ tăng trưởng tích cực, kinh tế Việt Nam nhờ đó cũng đạt được các mục tiêu đề ra. Trong bối cảnh đó, cầu và giá cả hàng hóa thế giới sẽ tăng, đều này sẽ tác động tới mặt bằng giá cả hàng hóa tại nước ta. Theo kịch bản này, CPI bình quân năm 2022 trên dưới 4%.

Kịch bản thứ hai, diễn biến dịch tiếp tục phức tạp do biến chủng mới Omicron cộng với biến chủng Delta đang hoành hành. Trong bối cảnh đó, khả năng kinh tế thế giới khó phục hồi. Cùng với đó, nền kinh tế Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng, nên dự báo CPI sẽ chỉ từ 2,5%-3%.

Áp lực lạm phát sẽ đến từ đầu năm 2022

Khẳng định việc kiểm soát lạm phát năm 2022 là không dễ dàng, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long dự báo, CPI có thể tăng khá cao và tăng ngay từ đầu năm. Cảnh báo này xuất phát từ một số yếu tố chủ yếu, như: Nền kinh tế thế giới đang phục hồi, giá cả hàng hóa có xu hướng gia tăng. Bên cạnh đó, tại Việt Nam, khả năng điều chỉnh các mặt hàng do Nhà nước quản lý (như giá điện, nước, y tế, giáo dục…) có thể xảy ra, tạo áp lực tăng lạm phát đáng kể cho năm 2022 này. Việc triển khai mạnh Chương trình hỗ trợ phục hồi kinh tế giai đoạn 2022-2023 cũng sẽ là một tác nhân tăng cung tiền và gia tăng lạm phát trong 2 năm và có thể cả năm tiếp theo”, ông Ngô Trí Long lý giải.

Dù còn nhiều yếu tố bất định, nhưng ông Ngô Trí Long nghiêng về kịch bản lạm phát năm 2022 ở trong tầm kiểm soát theo mục tiêu của Chính phủ. Theo đó, dự báo CPI năm 2022 sẽ ở mức 3,4-3,7% thấp hơn so với mục tiêu dưới 4%.

Đến từ Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính, ông Nguyễn Xuân Định, Phó trưởng Phòng Chính sách cho biết, trong năm 2022, bên cạnh tác động từ diễn biến thị trường thế giới, áp lực tăng giá trong nước còn đến từ việc tiếp tục điều chỉnh giá một số dịch vụ công theo lộ trình thị trường, một số mặt hàng có yếu tố chi phí đầu vào tăng.

Cùng với đó, biến động của giá nhiên liệu (xăng dầu, LPG) trên thị trường thế giới ở mức cao và không loại trừ khả năng tiếp tục tăng khi nhu cầu của các nước vẫn ở mức cao trong quá trình tái hồi phục kinh tế, cũng như thiếu hụt nguồn nhiên liệu từ cuối năm 2021.

Đặc biệt, tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến chi phí lưu thông, vận chuyển hàng hóa trên toàn cầu tác động tới giá cả hàng hóa xuất nhập khẩu và tình hình rủi ro về thiên tai và thời tiết bất lợi, có thể làm tăng giá cục bộ một số mặt hàng trong năm....

"Ngay từ đầu năm, áp lực lạm phát được đánh giá là rất lớn, nhất là khi Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 diễn ra sớm, nên chỉ số giá tiêu dùng tháng 1 và tháng 2 có thể ở mức cao theo quy luật khi nhu cầu tiêu dùng tăng cao thời điểm cận Tết", ông Nguyễn Xuân Định nhận định.

Cần chủ động giải pháp ngay từ đầu năm

PGS, TS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng, để có thể giữ tốc độ tăng chỉ số CPI ở mức dưới 4% như chỉ tiêu của Quốc hội đề ra, cần thực thi các giải pháp ổn định thị trường tài chính tiền tệ, đẩy mạnh phòng chống dịch bệnh Covid-19, để tạo tiền đề tốt cho ổn định sản xuất, ổn định thị trường, bình ổn giá cả các mặt hàng.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long thì cho rằng, trước hết, cần điều hành giá xăng dầu linh hoạt, bảo đảm giá xăng dầu trong nước phản ánh, bám sát diễn biến giá thành phẩm xăng dầu thế giới. Song song với đó, theo dõi sát diễn biến tình hình thị trường, cung cầu, đặc biệt là trong các thời điểm cuối năm, cận Tết Nguyên đán để có các biện pháp điều tiết cung cầu phù hợp.

Điều cần nhất là cần chủ động tránh tình trạng giá cả các mặt hàng cơ bản có biến động đột biến khi nguồn cung gián đoạn. Cùng với đó, Nhà nước cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc kê khai, niêm yết giá và việc bán vé đúng giá niêm yết đối với các đơn vị kinh doanh vận tải, đặc biệt là trong thời điểm Tết dương lịch, Tết Nguyên đán.

Đối với hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá, theo ông Ngô Trí Long, phải tiếp tục giữ ổn định giá để đảm bảo kiểm soát lạm phát chung cũng như góp phần hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân. Tuy nhiên, cần chủ động các phương án để có thể điều chỉnh được một số hàng hóa, dịch vụ khi điều kiện cho phép.

Trên bình diện vĩ mô, để kiềm chế lạm phát năm 2022, Tổng cục Thống kê đã kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành, địa phương theo dõi chặt chẽ giá cả, mức độ lạm phát trên thế giới để kịp thời cảnh báo các nguy cơ có ảnh hưởng đến giá cả, lạm phát ở Việt Nam. Bên cạnh đó là cần xem xét, đánh giá những mặt hàng có khả năng thiếu hụt dài hạn, để từ đó đưa ra những chính sách cho phù hợp. Về dài hạn, với các nguyên liệu đầu vào quan trọng cho sản xuất, Chính phủ cần nghiên cứu, tăng năng lực sản xuất để thay thế, tránh phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu.

Về phía Bộ Công Thương, giải pháp đề xuất là Bộ cần chủ động, sẵn sàng với các điều kiện thúc đẩy sản xuất kinh doanh; đảm bảo nguồn cung, lưu thông hàng hóa, giảm áp lực cho lạm phát; thông tin kịp thời các giải pháp, chỉ đạo, điều hành của Chính phủ nhằm loại bỏ các thông tin sai lệch về giá cả.

Bộ Công Thương cũng cần phải theo dõi sát giá xăng dầu thế giới, kết hợp với các chính sách điều hành phù hợp, hạn chế việc tăng giá ở mặt hàng này. Theo nhiều dự báo, giá nhiên liệu sẽ tăng cao trong năm 2022 khi nền kinh tế trong nước và thế giới phục hồi./.

Lê Vân